Έρευνα καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Λύσανδρος Σίνος κλαρίνο και Βασιλάκης Σίνος βιολί.

Είναι δύο εκτελέσεις, η πρώτη στην αρχή, ίσως να είναι και η τελευταία φορά που έπαιξαν μαζί!

Γραφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Τα πιο επικίνδυνα χούια (ελαττώματα) που είχαν τ’ άλογα, τα γαϊδούρια και τα μουλάρια ήταν το πρόγκηγμα και το κλώτσημα που ως το πιο επικίνδυνο εξ αυτών θεωρείται το μουλάρι (ημίονος).

Μια λαϊκή μας παροιμία λέει: «Να σε φυλάει ο Θεός από τα μπροστινά του καλογέρου και από τα πισινά μουλαριού!». Οι πιο επικίνδυνες κλωτσιές που έριχναν ήταν αυτές με τα πισινά πόδια τους. Μπορούσαν να κλωτσήσουν απροειδοποίητα «στα καλά καθούμενα» και πολλές φορές όταν ήταν σε πλήρη χαλάρωση.

Η ταυτόχρονη κλωτσιά με τα δύο πισινά πόδια όταν ζύγωνε κάποιος το ζώο από πίσω, ήταν πολύ επικίνδυνη ιδίως για μικρά παιδιά που ανάλογα με το ύψος τους τα κτυπούσαν στο κεφάλι ή στην κοιλιακή χώρα.

Το ζώο που κλωτσούσε στην τοπική διάλεκτο έλεγαν «τσινάει» ή είναι «τσινιάρικο».

Οι άνθρωποι που είχαν τέτοια ζώα είχαν «γευθεί» τις κλωτσιές τους, άλλοι μ’ ελαφρά κτυπήματα, τραυματισμούς, κατάγματα οστών και άλλοι έμειναν ανάπηροι ή και θανατώθηκαν.

Μια καταγραμμένη παρόμοια περίπτωση στην Γορτυνία, όπου ένα μουλάρι κτύπησε με τα δυο πισινά του πόδια τον ιδιοκτήτη του, αυτός έπεσε κάτω και ενώ μισοζαλισμένος προσπαθούσε να ξανασηκωθεί, αυτό του ξανά έδωσε και δεύτερη κλωτσιά και του έσπασε το κεφάλι. Ο άνθρωπος πέθανε ακαριαίως, διότι το ένα πόδι του μουλαριού τον χτύπησε στο κούτελο και του έσπασε το κρανίο.

Επιμέλεια καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΛΛΙΟΥ
Το μαλλί ανέκαθεν ήταν η κυριότερη ύλη για την ύφανση του ρουχισμού. Για να φθάσει στην διαδικασία της ύφανσης, η επεξεργασία του μαλλιού ήταν χρονοβόρα και επίπονη. Άρχιζε από το βράσιμο σε καζάνια με καθαρό νερό να φύγει ο πίνος, κρύωμα και χτύπημα με τον κόπανο, συνέχεια ξέβγαλμα στο νερό, στέγνωμα στον ήλιο, ξάνοιγμα, λανάρισμα (ξάσιμο στα λανάρια).
Έπειτα ακολουθούσε το γνέσιμο, για το οποίο χρησιμοποιούν τη ρόκα ή το αδράχτι, όπου τυλίγεται η έτοιμη κλωστή και το σφοντύλι που δίνει βάρος στο αδράχτι και δυναμώνει την περιστροφική κίνηση. Στην Πηνεία έγνεθαν χωρίς σφοντύλι αλλά με σχέτη την δρούγα όπου την περίφερε η γνέστρα με το ένα της χέρι για να στρίβει το μαλλί.
Αφού γνεστούν και αδραχτιαστούν τα μαλλιά, βάφονται. Τα χρώματα γίνονται ανεξίτηλα, πράγμα που οφείλεται στην ουσία των χρωστικών υλών ζωικών ή φυτικών. Μετά το βάψιμο τα νήματα κουβαριάζονται με τη βοήθεια ανέμης. Συγκεκριμένα, γίνεται το καλάμισμα ή μασούριασμα που είναι το τύλιγμα του στημονιού στα καλαμάκια του υφαδιού στα μασούρια, το διάσιμο, δηλαδή η τακτοποίηση του νήματος που θα αποτελέσει το στημόνι του υφάσματος. Το τύλιγμα του διασιμιού στο πίσω αντί του αργαλειού. Το μίτωμα είναι το πέρασμα του στημονιού στα μιτάρια και έχει μεγάλη σημασία για το είδος του πανιού που θα υφαίνουν οι υφάντρες, καθώς και για το σχέδιο του.
Οι χωρικοί κατεργάζονται και τις άλλες υφαντικές ύλες με διάφορους τρόπους και πολύ κόπο. Ο αργαλειός ήταν το εργαλείο που χρησιμοποιούσαν για να υφάνουν διάφορα υφαντά.
Κατασκευάζονταν αρκετά είδη υφαντών δια πάσα χρήση.