Καλώς ορίσατε στην αρχαιότερη ιστοσελίδα της Ηλείας, στο Αντρώνι και στην Ορεινή Ηλεία.

Είναι οι κατάφυτες διαδρομές μέσα στις βελανιδιές και στα πλατάνια στο κέντρο της Κάπελης με τις απόκρημνες πλαγιές, τα σκιερά φαράγγια με τις πολλές σπηλιές, τους καταρράκτες, τους νερόμυλους και τις νεροτριβές, με τις δροσερές πηγές και τα καθαρά ποτάμια... Με τα πετρόχτιστα σπίτια, τα νόστιμα φαγητά και το καλό κρασί, τα αρχοντικά γλέντια και τους φιλόξενους κατοίκους.

Frontpage

ΤΟ ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙ ΤΟΥ ΑΝΤΑΡΤΗ…!

Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Τον καιρό του αντάρτικου λέγανε ότι, ένας αντάρτης κυνηγημένος, ταλαιπωρημένος, άκουρος και άξουρος, ένα Σαββατόβραδο έφτασε αργά σ’ ένα χωριό. «Έβρεχε, ο Θεός με τον Θεό», ψάχνοντας που να τρουπώσει να βγάλει την νυχτιά του, πήγε προς την εκκλησία, εκεί βρήκε την πόρτα της ανοιχτή και μπήκε μέσα. Έκανε μια εξερεύνηση και βρήκε ένα εικονισματάκι του Αγιώργη, το πήρε στα χέρια του, έκανε τον σταυρό του μπροστά στο εικόνισμα, το προσκύνησε και ψέλλισε:

-«Συγχώρα με Άγιε μου, αλλά εσύ μπορείς να με βοηθήσεις και εγώ, σου τάζω ότι δεν θα σ’ αφήκω έτσι!».

Κατόπιν έχωσε το εικόνισμα μέσα στο σακίδιό του και στην συνέχεια έπιασε μια άκρη σ’ ένα στασίδι και από την τρανή κούραση και ταλαιπωρία που είχε, αποκοιμήθηκε. Τον ξύπνησε ένα κρακ, που έκανε το ζεμπερέκι της πόρτας. Όπως λαγοκοιμότανε, τράβηξε το πιστόλι του και περίμενε ακούνητος και αμίλητος να ιδεί ποιος μπαίνει. Σε μια στιγμή είδε τον παπά, τον άφηκε και μπήκε μέσα στο ιερό και την ώρα που ετοιμαζότανε να λειτουργήσει, μπήκε μέσα και τον απείλησε με το όπλο του. Ο παπάς τα έχασε στην αρχή, αλλά δεν φοβήθηκε. Ο αντάρτης του ζήτησε τα ράσα του να τα πάρει για να ντυθεί παπάς και να καταφέρει να ξεγλιστρήσει από τα μπλόκα του στρατού.

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΑΜΠΕΙΑΣ 1969-1970 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 60 ΑΤΟΜΩΝ, 15 ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ, 45 ΜΑΘΗΤΕΣ.

«Εδώ σε θέλω κάβουρα…», εξήντα (60) κοντό-συμμαθητές, 43 αγόρια και 15 κορίτσια. Η φωτογραφία είναι στο οικοτροφείο αλλά εδώ είναι όλο το γυμνάσιο Λαμπείας.

Διακρίνουμε τον ιδρυτής του οικοτροφείου μητροπολίτη Αθανάσιο, τον υπεύθυνο π. Αντώνιο και τους τότε επιτηρητές ένας εκ των οποίων ήταν ο σημερινός μητροπολίτης Ωλένης κκ. Αθανάσιος Μπαχός
1969-1970 ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 60 ΑΤΟΜΩΝ, 15 ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ, 45 ΜΑΘΗΤΕΣ.
ΦΩΤΟ: ΣΤΟ ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΔΙΒΡΗΣ
ΜΑΘΗΤΡΙΕΣ
ΑΑ ΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑ ΟΝ. ΠΑΤΡΟΣ ΧΩΡΙΟ ΕΤΟΣ
1 Βερροίου Ξανθή Δίβρη
2
3 Παπαδοπούλου Ρούλα Νικόλαος Αντρώνι
4
5
6
7
8 Τύρου Αντωνία Δίβρη
9
10
11
12 Αννα Σκουρλέτη Πολύβιου
13
14 Μπαντούνα Περσεφόνη Λύσανδρος Αντρώνι (Κατασαρού)
15
ΜΑΘΗΤΕΣ
1
2
3 Θεοδωρόπουλος Παναγιώτης Κερτίζα
4 Κορμπάκης Ντίνος Αγία Τριάδα
5 Παπαθεοδώρου Ανδρέας Κερτίζα
6
7
8 Παπαγιάννης Γρηγόριος Αλέξιος Αντρώνι
9 Ηλιοπουλος Γιώργος Δίβρη
10 Ζαφειρόπουλος Θανάσης Δίβρη
11 Αβράμης Δημήτρης Μπαρμπότα
12 Ψυχογιός Νικόλαος Αγ. Τριάδα
13
14
15
16 Παπαχρονόπουλος Γεώργιος Δίβρη
17 Αχείμαστος Γιώργος Δίβρη
18 Πατσής Αποστόλης Δίβρη
19
20 Λυκοτόμαρος Νίκος Μπαρμπότα
21 Τσάμης Διονύσης Δίβρη
22 Ντινόπουλος Διονύσιος Βασίλειος Κακοτάρι
23 Αρβανίτης Αντώνιος Δίβρη
24
25
26 Παπαχρυσανθάκης Βασίλειος Αγία Τριάδα
27 Μπίκινης Διονύσης Δίβρη
28
29
30
31
32 Ντινόπουλος Ιωάννης Βασίλειος Κακοτάρι
33 Αναστόπουλος Φώτης Δίβρη
34 Πανούτσος Νίκος Στέφανος Αντρώνι
35 Παναγόπουλος Ιωάννης Νικόλαος Αντρώνι
36
37
38 Ζαχαρόπουλος Θεόδωρος Πάνος Αντρώνι (Ζαχαραίικα)
39
40
41
42 Πανούτσος Άγγελος Βασίλειος Αντρώνι
43 Καψής Θεόδωρος Αγία Τριάδα
 
Σχόλια στο φβ:

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Γεια σου Κώστα. Είναι η πρώτη χρονιά λειτουργίας του οικοτροφείου. Δεν ξεκίνησε με την έναρξη της σχολικής χρονιάς 1969-1970, αλλά μετά από δύο τρεις μήνες. Τους πρώτους αυτούς μήνες έμενα στη Θοδωρούλα, εκεί τη βγάζαμε με ψωμοτύρι άντε και κανένα τραχανά. Όταν ξεκίνησε το οικοτροφείο πήρα μια μαντανία που είχα στον ώμο και πήγα στο οικοτροφείο. Μπορώ να πω καλά ήτανε, είχαμε ένα πιάτο φαΐ και το κρεβάτι μας, που θα βρίσκαμε καλύτερα. Περιμέναμε το Σάββατο να φύγουμε για το χωριό, πάντα εμείς από την Κερτίζα με τα πόδια και επιστροφή Δευτέρα πρωί με το τράστο στον ώμο με ένα καρβέλι ψωμί και μία φέτα τυρί με βροχές και χιόνια. Μία Δευτέρα είχα φτάσει στο Γυμνάσιο βρεγμένος μέχρι το σώβρακο, όταν με είδε η καθηγήτρια με έβαλε δίπλα στη σόμπα να ζεσταθώ και να στεγνώσω. Όλες οι φατσούλες στη φωτογραφία γνωστές, αλλά βλέπεις πολλά τα χρόνια και μεις μεγαλώσαμε. Εγώ είμαι το 3 με το χέρι του π. Αντώνιου στο κεφάλι μου, από τότε με ακολουθεί η ευλογία του. Ονόματα 4 Κορμπάκης Ντίνος από Αγία Τριάδα, 5 Παπαθεοδώρου Ανδρέας από Αγία Κυρριακή, 11 Αβράμης Δημήτρης από Μπαρμπότα, 20 Λυκοτόμαρος Νίκος από μπαρμπότα, 43 Καψής Θεόδωρος από Αγία Τριάδα, 26 Παπαχρυσανθάκης Βασίλειος από Αγία Τριάδα, 34 Πανούτσος....... από Αντρώνι 23 Αρβανίτης Αντώνιος από Δίβρη.

Απάντηση3 χρ.Τροποποιήθηκε

Kostas Papantonopoulos

Καλησπέρα Παναγιώτη

Εξαιρετική και συγκινητική η αφήγησή σου.

Κάπως έτσι ήταν η κατάσταση τότε για όλους μας.

Πήρες την θέση μου στην Θοδωρούλα που μόλις είχα φύγει και σίγουρα θα είχες ακούσει και για την αφεντιά μου εκεί.

Να είσαι καλά!

Απάντηση3 χρ.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Είχα ακούσει Κώστα, από εκεί περάσανε πολλά παιδιά απ΄όλα τα χωριά. Μια φορά με είχε φωνάξει η παπαδιά δίπλα του Παπαστόλη είχε φτιάξει στρωτό γλυκό (μπακλαβά) και μου είχε δώσει ένα πιάτο τρήματα από το ταψί, το θυμάμαι ακόμη.

Απάντηση3 χρ.

Kostas Papantonopoulos

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ Η οικογένεια του αείμνηστου Παπά Αποστόλη είχε δώσει πάρα πολλά στα φτωχά παιδιά του Γυμνασίου αλλά κωλύομαι να μιλήσω γι’ αυτό τώρα.

Απάντηση3 χρ.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Έτσι είναι Κώστα, πάντως εμείς τότε παιδάκια φοβόμαστε μη μας δει να παίζουμε.

Απάντηση3 χρ.

Kostas Papantonopoulos

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ έδειχνε σκληρός αλλά μέσα του μάτωνε με την κατάστασή μας - φτώχεια μας.

Απάντηση3 χρ.

Sakis Nikoletopoulos

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ Παναγιώτη το ένα δεν είναι ο Κώστας ο μπαντουνας που πέθανε από το Πανόπουλου

Απάντηση14 εβδ.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ευκαιρία να αναφερθώ και στον Μητροπολίτη Αθανάσιο για τον οποίο πολλά έχουν γραφεί και ειπωθεί. Χειροτονήθηκε μητροπολίτης Ηλείας το 1968 , τον έφερε η χούντα από την Αγγλία. Στα πρώτα 2, 3 χρόνια έφτιαξε και λειτούργησε οικοτροφεία, γηροκομεία πνευματικά κέντρα και βιβλιοθήκες. Από τα χωριά μας δεν υπήρχε η οικονομική δυνατότητα να συνεχίσουν τα παιδιά τις σπουδές μετά το Δημοτικό. Με την ολοκλήρωση των οικοτροφείων Δίβρης, Αμαλιάδας Πύργου δόθηκε η ευκαιρία σε πολλά παιδιά από τα χωριά μας να τελειώσουν το Γυμνάσιο και πολλοί να συνεχίσουν στα Πανεπιστήμια. Θυμάμαι όταν έφτιαχνε το οικοτροφείο Φραγκαβίλας είχε βάλει στη λοταρία το προσωπικό του αυτικίνητο έναν σκαραβέο. Εγώ του οφείλω πολλά , πέρασα από οικοτροφείο Δίβρης και Φραγκαβίλας και έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία να τελειώσω και ένα πανεπιστήμιο.

Απάντηση3 χρ.

Basilis Lazarakis

Παναγιωτη το θυμαμαι αυτο το σκαραβαιο. Και αν δεν κανω λαθος ητανε κιτρινου χρωματος...

Απάντηση3 χρ.

Σωτήρης Σωτηρόπουλος

Basilis Lazarakis λευκό γκρι ήταν...

Απάντηση3 χρ.

Basilis Lazarakis

Σωτήρης Σωτηρόπουλος Το θυμαμαι που ειχε ερθει στο οικοτροφειο. Για το χρωμα δεν ημουνα σιγουρος. Προφανως το μπερδευω με καποιο κιτρινο σκαραβαιο που υπηρχε στα σκοτεινα υπογεια της θυμησης μου Να εισαι καλα Σωτηρη

Απάντηση3 χρ.Τροποποιήθηκε

Sakis Nikoletopoulos

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ Παναγιώτη το 30 είμαι εγώ.

Απάντηση14 εβδ.

Σωτήρης Σωτηρόπουλος

Εξαιρετικής δουλειάς συνεχεια....

Προφανώς στη φωτογραφια εξω απο το Κατω Μοναςτήρι, αυτη δεν ειναι μονο τα παιδιά του Οικοτροφειου Λαμπειας. Ειναι μαλλον ολα τα παιδια του Γυμνασιου Λαμπειας , γιατί τα κοριτσια δεν έμεναν ποτέ σε αυτο το Οκοτροφειο....

Ισως να εμεναν στην πρωην ΑΓΡΟΤΟΛΕΣΧΗ για ενα μικρο διαστημα (δεν ειμαι βεβαιος πότε)

Πραγματι, οπως λεει ο Π.Θ. ο Μητροπολιτης Αθανασιος Βασιλοπουλος δημιουργησε πολλα κοινωφελή ιδρύματα στην Ηλεια, ηταν δραστηριος, ειχε ενα μικρο Φολκσβάγκεν σκαραβαίο (ανεξαρτητα με τον βίον του και την Πολιτεια του) και αφησε μεγαλη κληρονομια στον επομενο σημερινο Μητροπολιτη Γερμανό....

Στη φωτ. Δεν υπαρχει ο σημερινός Επισκοπος Ωλενης Αθανασιος Μπαχος. Ο ιερομόναχος Αντωνιος Γυφτακης μπροστα και στο πισω μερος δυο παπαδες ηλικιωμένοι δεν ξερω ποιοι, οπως και ο λαικός που ειναι διπλα απο τον Μητροπολιτη Αθανάσιο....

Τις φωτογραφιες ποιος αραγε να τις έβγαζε; Ο φωτογράφος της Διβρης Γιωργος Παπαιωανου ή καποιος αλλος απο τον Πύργο;

Υ. Γ. Ενδεχομενως το 16 και το 10 να ειναι ο Γεωργ. Παπαχρονοπουλος και Θαν. Ζαφειροπουλος αντιστοιχα απο Διβρη.

Απάντηση3 χρ.Τροποποιήθηκε

Fotis Anastopoulos

Στο 33 ειμαι εγω να εισαι καλα και μενουμαι ολοι σπιτι καλημερα

Απάντηση3 χρ.

Ιωάννης Αλμπάνης

Εύγε ΚΏΣΤΑ και καααααληηηηηημεεεεεραααα! στο έργο που κανείς και ξυπνάς σιγκινησει και συνεσθηματα!!!

Απάντηση3 χρ.

Αγγελος Ηλιόπουλος

Μπράβο Κώστα! Ωραία φωτο. έχουμε και λέμε: 1 Ξανθη Βερροιου 8.Μαρία Τυρου, 9.Γιωργος Ηλιοπουλος, 10.Θανάσης Ζαφειρόπουλος, 12. Αννα Σκουρλέτη(Πολύβιου), 17.Γιωργος Αχείμαστος, 19.Αποστόλης Πατσής 21. Διονύσης Τσάμης και 27 Διονύσης Μπίκινης.

Απάντηση3 χρ.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

Γεια σου Άγγελε, η Τύρου είναι Αντωνία και όχι Μαρία.

Απάντηση3 χρ.

Αγγελος Ηλιόπουλος

Καλημέρα Παναγιώτη, έχεις δίκιο η Αντωνία είναι.

Απάντηση3 χρ.

Kostas Papantonopoulos

Ευχαριστούμε όλους για τα καλά σας λόγια και για την βοήθειά σας να βρούμε τα εικονιζόμενα πρόσωπα της φωτογραφίας αλλά και για τις πληροφορίες σας που είναι εξ ίσου σημαντικές ώστε να στηθεί σιγά σιγά το ιστορικό του οικοτροφείου της Δίβρης.

Θυμάμαι και εγώ την πρώτη επίσκεψη στην Δίβρη του νεοδιορισμένου τότε δεσπότη Αθανάσιου.

Νομίζω ότι είχαμε συγκεντρωθεί στο δημοτικό σχολείο που είχε περισσότερη άπλα. Χούντα ήταν, μαζί με τους μαθητές είχε και αρκετό κόσμο.

Ήταν αυταρχικός τύπος ο Αθανάσιος και καλοθρεμμένος με κόκκινα μάγουλα.

Παρόλα αυτά όταν είδε έναν κακομοίρη παπά που είχε παραπάνω κιλά (για ευνόητους λόγους δεν θα πω το όνομά του), τον ξεφτίλισε με απαράδεκτες εκφράσεις.

Θυμάμαι ακόμη ότι είπε (δεν ξέρω αν το εννοούσε), ότι, «δεν πρέπει να πάρουν τα μυαλά μου αέρα και σηκωθεί η μύτη μου».

Είπε πολλά «θα» και δεν φανταζόμουν τότε, ότι θα τα πραγματοποιήσει και με το παραπάνω, ότι δηλαδή θα όφειλαν σήμερα την μόρφωσή τους εκατοντάδες παιδιά στα ιδρύματα του.

Αυτό τόνισα και στον τωρινό δεσπότη κκ. Γερμανό, προκειμένου να βοηθήσει στην έρευνα διότι αρχείο γιοκ, δεν υπάρχει σχεδόν τίποτα από τα ιδρύματα της εκκλησίας.

Απάντηση3 χρ.

Σωτήρης Σωτηρόπουλος

Αγαπητέ συμπατριώτη Κώστα

Γράφεις ότι δεν υπάρχει Αρχείο για το Οικοτροφείο Λαμπείας "Ο ΚΑΛΟΣ ΣΑΜΑΡΕΙΤΗΣ"...

ΕΥΤΥΧΩΣ υπήρξε ένας Διβριωτης (του οποίου η προτομή κοσμεί την είσοδο του ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΎ ΚΈΝΤΡΟΥ ΔΊΒΡΗΣ) ο αείμνηστος πρόεδρος του "Συνδέσμου των εν Αθήναις Λαμπειεων" Νίκος Γ. Σωτηρόπουλος που μου άφησε κληρονομιά το Αρχειο-αδαμαντορυχειο του, στο οποίο βρήκα πριν λίγο -αναδιφωντας το- και Φάκελο Οικοτροφείου !!!!...

Βρήκα μέσα ένα θησαυρό, που θα προσπαθήσω να κωδικοποιησω όσο μπορώ.

Βεβαίως δεν αναφέρεται στην εσωτερική του λειτουργία των μαθητών κλπ

Όμως έχει το ιστορικό πως ξεκίνησε, ποιος είχε την ιδέα (που υλοποίησε ο Μητροπολίτης Αθανάσιος), ποιοι ήταν οι δωρητές (εδώ θα χαρεί ο Παν. Θεοδωρόπουλος αν μάθει ότι ο Κερτιζαιος Κων. Παπακυριακοπουλος ήταν ο πρώτος δωρητής καθότι ήταν φίλος με τον Νίκο Σωτηρόπουλο που κινούσε τα νήματα των χορηγών...

Έχω δημοσιεύματα εφημερίδων με τα ονόματα των δωρητών...

Η αρχική σκέψη ήταν να στεγαστεί στην πρώην Αγροτολεσχη (σπίτι που γεννήθηκε ο Παύλος Μάτεσις) στην Αγορά με δωρεάν παραχώρηση από τον Σύνδεσμο, αλλά σκαλωσε γιατί το είχε νοικιάσει ο δάσκαλος Αντωνόπουλος και ο Δεσπότης αποφάσισε να στεγαστεί στο Κάτω Μοναστήρι περί τα τέλη του 1969....

Αλλά στηριζόταν οικονομικά και από αυτά τα ενοίκια της Αγρουολεσχης ...

Τα υπολοιπα εν καιρώ, καλά να είμαστε...

Χαίρε

Απάντηση3 χρ.Τροποποιήθηκε

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

κ. Σωτηρόπουλε καλησπέρα. Πράγματι ο Κων/νος Παπακυριακόπουλος, αδελφός του Παπαπαναγή, ήταν φίλοι με τον Ν. Σωτηρόπουλο. Τον Ν. Σωτηρόπουλο τον γνώρισα περίπου το 1978 στο μπακάλικο που είχε τότε ο Κ. Παπακυρικόπουλος στη Μαυροματαίων. Ο Παπακυριακόπουλος μαζί με τον Γεράσιμο Βασιλόπουλο και πιο παλιά ο Αθανάσιος Θεοδωρόπουλος είχαν κάνει και πολλές δωρεές στο χωριό μου.

Απάντηση3 χρ.

Σωτήρης Σωτηρόπουλος

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ Χαιρομαι.... Σε δικη μου σελιδα θα δημοσιευσω και την συγκινητική επιστολη του Κων. Παπακυρισκοπουλου (δημοσιευμένη σε εφημεριδα) προς τον Μητρ. Αθανασιο με την χρηματική συνεισφορα του για το Οικοτροφείο....

Απάντηση3 χρ.Τροποποιήθηκε

Ageliki Maniadaki

Eσείς πού είστε; Γιατί μερικά είναι συνοφρυωμένα;???

Απάντηση3 χρ.

Αγγελος Ηλιόπουλος

Απ' την καλοπέραση Αγγελική μου....

Απάντηση3 χρ.

Ageliki Maniadaki

Αγγελος Ηλιόπουλος Μπα,,,μάλλον από φυσική προδιάθεση...κάποια...?Αστειεύομαι! Συγκινητικές οι παλιές σχολικές φωτογραφίες ούτως ή άλλως!!!

Απάντηση3 χρ.

Kostas Papantonopoulos

Έλειπα από την φωτογραφία κυρία Μανιαδάκη, έφυγα λίγους μήνες πριν, τον Ιούνιο του 1969.

Αν θα ήμουν εκεί ίσως να θυμόμουν αλλά πάλι κάποιος θα μιλήσει για να μάθουμε.

Από όσα θυμάμαι, με το ζόρι μας υποχρέωναν να παραστούμε σε τέτοιες εκδηλώσεις ακόμη και με την συνοδεία της αστυνομίας.

Ατέλειωτες ώρες, νηστικά και διψασμένα θα τα είχαν τα δόλια εδώ, στημένα να περιμένουν τον Δέσποτα από τον Πύργο και ο Αθανάσιος όταν άρχιζε να «κελαηδάει», τελειωμό δεν είχε.

Φανφάρες της χούντας ήταν με θύματα τα παιδιά.

Ανατριχιαστικές ιστορίες στέλνουν τώρα συμμαθητές γύρω από την καλογερική ζωή του οικοτροφείου.

Για το αρχείο που αναφέρεις αγαπητέ συμπατριώτη, καλώς να μας έλθει αλλά που ήταν όλοι αυτοί πριν τον Αθανάσιο; όταν τα παιδιά των χωριών μας ήταν κίτρινα σαν το κερί και λιποθυμούσαν από την πείνα στο γυμνάσιο.

Ίσως να έχετε ιδεί αγαπητοί φίλοι, ότι σε κάθε αναφορά μου σε σχολεία της Ορεινής Ηλείας, έχω ιερή υποχρέωση να μνημονεύω έναν «φωτισμένο» συμπατριώτη σας που είχε αναλάβει (πριν την λειτουργία του οικοτροφείου της Δίβρης) να ταΐζει δύο τρεις ντουζίνες φτωχόπαιδα μαζί και την αφεντιά μου.

Να με συμπαθάει…, γνωρίζω ότι δεν επιθυμεί καμία αναφορά για το παραπάνω ζήτημα αλλά είναι το ελάχιστο που δύναμαι να του ανταποδώσω μαζί βέβαια με την αγάπη και την εκτίμησή μου.

Απάντηση3 χρ.

Σωτήρης Σωτηρόπουλος

Τελικά, αρχιζω να μετανιώνω που μπηκα απρόσκλητος στη συζητηση...

Θεωρησα χρεος μου να αναφερθώ στην προϊστορία του Οικοτροφείου Λαμπειας, απλα και μονον γιατι ειδα τις φωτογραφίες των οικότροφων και γιατι εμεις οι παλιότεροι ζησαμε ακομη πιο δυσκολες στιγμες (οχι εγω προσωπικα, αλλα κυριως τα παιδια των γυρω χωριων Ηλειας, Αχαιας, Αρκαδιας)

Κατανοώ τον πονο και τα βάσανα των παιδιων της εποχης 1968-1969-1970 και μετα, αλλα αν γινει συγκριση με εκεινα των παιδιων της δεκαετίας του 1950 -60 δεν υπαρχει συγκριση και μιλάω για παιδια απο το Βελημαχι, το Καρδαριτσι, τους Παραλογγούς, το Μοναστηράκι, την Καλολετςί κλπ σε συγκριση με Κουμανι, Αντρωνι, Κερτιζα, Τσιπιανα, Δερβινή, Μοστενιτσα, Νουσά κλπ που υπέφεραν λιγοτερο. Εκει να δεις ιστορίες που σου κοβουν την ανασα.....

Εκει να δεις δυσκολιες και ταλαιπωρίες. Το Οικοτροφειο , ηταν μια λυση ανάγκης ετςι οπως λεει ο Π.Θ. βρηκαν "ενα πιάτο φαγητο και ενα κρεβατι"...

Τωρα, καλο θα ηταν να μαθουν οι σημερινοι (αλλωστε γιαυτο τα γράφουμε) πως εγινε αυτο το Ημιγυμνασιο που ξεκινησε το 1948 και λειτουργησε το 1954 και αν δεν γίνονταν οι θυσίες (κυριως του "Συνδεσμου") που ακομη και το μισθο των 2 πρωτων Καθηγητων πλήρωναν απο την τσεπη τους οι απανταχου Διβριωτες και οι ντοπιοι, ακομη και τον εξοπλισμό και τις σόμπες κλπ και τα Βραβεία, και καθε ειδους βοηθεια.... (Υπαρχουν στοιχεια προσφορών)

Και εκεινα τα παιδιά, οπως και εσεις οι επόμενοι, αν δεν υπηρχε αυτο το Ημιγυμνασιο (οπως και το Δουκα που προηγήθηκε) θα εμεναν αγράμματα στα χωρια τους (ακομη κι εγω, που ο πατερας μου ηταν απο τους "ευκατάστατους" της Διβρης, εκει θα εμενα)....

Τα περι "....πριν του Αθανασίου και που ηταν εκεινοι που δεν έβλεπαν τα λιποθυμισμενα, πεινασμένα και διψασμένα παιδια κλπ" μπορει να ειναι συναισθηματικά βιωματα δικαιολογημενα, αλλα αν δημοσιευσω το Αρχειο με ολα τα ντοκουμεντα (που τωρα γινεται έμμεση μεν, πλην σαφής απαξίωση του Αρχείου σημερα) θα εκπλαγεί ο καθε αναγνωστης απο τους αγωνες και τις προσφορες των συμπατριωτων της Διβρης και περιχώρων.... Και ακομη, ποιοι ζητησαν απο τον Μητροπολιτη Αθανασιο να ξεκινησει το Οικοτροφειο,,, ειναι ακριβως οι ίδιοι που ζητησαν να γινει το Γυμνασιο, το Νηπιαγωγειο, η ΑΓΡΟΤΟΛΕΣΧΗ, ο Υγειονομικός Σταθμος κλπ, συμφωνα με τις δυνατότητες που ειχαν και τα καταφεραν...

Εδω τελειώνω την πολυλογια μου....

Ευχομαι συνέχιση της καλης δουλειάς που κάνετε για την αναμνηση εκεινων των δύσκολων χρονων μεταξύ των συμμαθητών σας του Οικοτροφειου, που δυστυχως το σταματημα της λειτουργίας του (και από την κάποια άσχημη συμπεριφορά στους μαθητες των υπευθυνων ) ηταν και η απαρχή αποδυνάμωσης του Γυμνασιου Λαμπειας που εκτοτε φυτοζωεί μεχρι σημερα ...

Παντως, εγω απο υπερτατο χρεος -αν προκάμω- θα βρω τον τροπο -σε αλλες σελιδες- να αναδείξω τις μεγαλες θυσίες εκεινων (σε υλικές και ηθικές προσφορες και δρασεις) που συνετέλεσαν στη εκπαίδευση και μόρφωση των παιδιων όλης της περιοχης μας, που ηταν πάντα στη πρωτοπορία -οπως αλλωςτε διαχρονικά- σε συγκριση με αλλες ορεινές περιοχες τοτε,

Γιατι για το τι συμβαινει σημερα, ας μη το συζηταμε.....

 

Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΣΤΕΡΝΑ ΑΡΔΕΥΣΗΣ…!

Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης
Ένας τρόπος φυσικής παραδοσιακής άρδευσης και πρακτικής, ήταν και οι στέρνες. Η λέξη στέρνα είναι Ιταλική και σημαίνει δεξαμενή ύδατος κυρίως κτιστή. Γενικά οι στέρνες ήσαν ιδιόκτητες η δημόσιες δεξαμενές νερού, που προμηθεύονταν και αποθήκευαν νερό από μικρές πηγές και εξυπηρετούν συνολικά η μεμονωμένα άτομα. Αυτές κατασκευάζονταν δια να αποθηκεύουν το λιγοστό νερό της πηγής, το οποίο κατά την φυσική ροή του δεν επαρκούσε ώστε ν’ αρδεύσει κάποιο περιβόλι. Τοιουτοτρόπως, συνέλεγαν και αποθήκευαν το τρεχούμενο νερό της πηγής και το χρησιμοποιούσαν όταν ήταν ανάγκη άρδευσης.
Ο ιδιοκτήτης χωραφιού με μικρή πηγή, έφτιαχνε μια στέρνα (δεξαμενή). Αυτή την κατασκεύαζαν πάντα σε χαμηλότερο επίπεδο από την βρύση για να διοχετεύεται ελεύθερα με φυσική ροή το νερό και όχι μακριά από την πηγή, υπολογίζοντας πάντοτε να υπάρχει φυσική ροή προς στο χωράφι, που ήθελε να καλλιεργήσει. Πάντοτε, εκεί που κατασκεύαζαν την στέρνα, άφηναν ένα ορισμένο περιθώριο από την πηγή και την χρησιμοποιούσαν για να πίνουν και να παίρνουν καθαρό νερό πριν αυτό διοχετευθεί στην στέρνα.
Η στέρνα γινόταν με εκσκαφή στο πρανές της και κτιστή με ντόπια υλικά από πέτρες ξύλα και χώμα. Αργότερα χρησιμοποιήθηκαν και διάφορα δομικά υλικά. Οι διαστάσεις της στέρνας, κατασκευάζονταν ανάλογα με την ποσότητα του νερού, ή και ανάλογα με την δυνατότητα της πηγής που είχε ή ήθελε ο ιδιοκτήτης.

ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΔΙΒΡΗΣ- ΛΑΜΠΕΙΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 30 ΑΤΟΜΩΝ

Συνεχίζουμε…, δεν «μασάμε», το ίδιο φαντάζομαι και οι μαθητές εδώ του οικοτροφείου της Δίβρης που στην αυγή της ζωής τους, έχουν βιώσει τόσα που αυτά που ζούνε σήμερα «ακούγονται» αστεία.
ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΔΙΒΡΗΣ- ΛΑΜΠΕΙΑΣ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ 30 ΑΤΟΜΩΝ
ΑΑ ΕΠΩΝΥΜΟ ΟΝΟΜΑ ΟΝ. ΠΑΤΡΟΣ ΧΩΡΙΟ ΕΤΟΣ
1 Γκιντζος Κων/νος Κούμανι
2 Αβράμης Δημήτρης Μπαρμπότα
3 Παντελης θεόδωρος ορφανοτροφείο Σπάτα
4 Πανούτσος Άγγελος Βασίλειος Αντρώνι
5 +Δημήτρης Σγάρτσος Αστράς
6 Πατέλης Παναγιώτης Κούμανι
7 Μπαντούνας Φώτιος Νικόλαος Σπαρτουλιά
8 Μπαντούνας Κων/νος Χρύσανθος Σπαρτουλιά
9 Κότσαλης Αργύριος Βασίλειος Αντρώνι
10 Καψής Θεόδωρος Αγία τριάδα
11 Ζαχαρόπουλος Θεόδωρος Πάνος Αντρών, Ζαχαααίικα
12 Κορμπάκης Ντίνος Αγία Τριάδα
13 Γιαννοπουλος θεόδωρος Μαζαράκη (ορφανοτροφείο Σπάτα)
14 Αθανασόπουλος Ιωάννης Κρυόβρυση
15 Γιάννης Ντίνος Κακοτάρι (αδελφός Χρήστου)
16 Ντινόπουλος Ιωάννης Βασίλειος Κακοτάρι, Ντιναίικα
17 Κωνσταντινόπουλος Κώστας Κακοτάρι
18
19 Κούτρας Βαγγέλης Κούμανι
20 Παπακωνσταντόπουλος Γεώργιος -Ττσίπιανα
21 Μπαρζός Βασίλης του Ιωάννη, Ορεινή
22
23 Παπαχρυσανθάκης Βασίλης Αγία τριάδα (Μποκοβίνα)
24 Παπαγιάννης Γρηγόριος Αλέξιος Αντρώνι
25 Μήτσης Γεώργιος Κοσμάς Αντρώνι
26 Άγγελος Νιώτης Κούμανι
27 Παναγόπουλος Ιωάννης Νικόλαος Αντρώνι
Σχολικό έτος 1970 - 71
28
29
30

Σχόλιο:

Ο ΘΕΡΟΣ…!

Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Θέρος τρύγος πόλεμος, λέει μια λαϊκή παροιμία μας τρεις φάσεις της ζωής που χρειάζεται καθολική κινητικότητα τα δύο εξ αυτών αναφέρονται σε αγροτικές εργασίες η πρώτη είναι ο Θέρος ή θερισμός

Ο θερισμός γίνεται κατά τον μήνα Ιούνιο ή Θεριστή, όπως ονομάζεται στην παραδοσιακή γλώσσα, όπου εξ αυτού έχει πάρει την ονομασία και ολόκληρο το Καλοκαίρι που το λένε Θέρος όπως και θερινές διακοπές.

Ο θέρος είναι μια αγροτική εργασία της συλλογής των σιτηρών, η οποία γίνεται κατά τον μήνα Ιούνιο, ενώ του καλαμποκιού (αραποσιτιού) κατά τον μήνα Σεπτέμβριο. Ο Ιούνιος ή θεριστής είναι ο μήνας που σήμαινε γενικός συναγερμός στους γεωργούς, έπρεπε μέσα σε λίγες ημέρες να θεριστούν να συναχθούν και τέλος να τα αλωνίσουν και η σοδειά να φθάσει στις αποθήκες τους.

ΑΦΗΓΗΣΗ:

“Πρου χαράξει η κονταυγή, δίχωτις κουσκούτεμα σηκωνόμαστε ’τοιμάζαμε τα πράματα, φαγιά, νερό δρεπάνια και ότι άλλο θέλαμε και ’κινάγαμε να πάμε για θέρο, παγαίναμε δανεικαριές, σήμερα σε μένανε, μόλις κόβανε το κομμάτι πηγαίναμε σε άλλονε και δώστου να ’χει μέχρι ν’ αποθερίσουμε.

Οι καλύτεροι θεριστάδες ήσαντε οι γυναίκες. Μόλις φτάναμε στο χωράφι κατεβάζαμε τα ανάχρεια από τ’ άλογα και τα γαϊδουρια, τα ξεσαμαρώναμε και τα δέναμε πίσω στο θερισμένο να βαρέσουνε καμιά καλαμιά και καμιά αγριάδα στους σοφάδες να έχουνε και ίσκιο.

Τα φαγιά τα κρεμάγαμε στις αγραπιδιές, μυγδαλιές, απιδιές, άντε και καμιά συκιά λες και είχε άλλο δέντρο μέσα το χωράφι; Το νερό το βάναμε στον ίσκιο ή το σκεπάζαμε με καλαμιά για να κρατιέται δροσερούλι.

Αφού φορήγαμε αντρικά λινά παντελόνια, κάτου από τα φουστάνια και αντρικά μακρυμάνικα πουκάμισα και το κεφαλομάντηλο παίρναμε και τα δραπάνια μας κάναμε τον σταυρό μας και βάναμε μπροστά για θέρο. Τηράγαμε πως και πως να αναγκάσουμε πρου βαρέσει ο ήλιος.

Στο χέρι στα δραπάνια μας, οι άντρες μας είχανε χαράξει με κοπίδι το όνομά μας με τα πρώτα γράμματα για να τα γνωρίζουμε.

Την μεριά που πιάναμε για θέρο κανονίζαμε να έχουμε πίσω τον ήλιο μην μας βαρεί κατακούτελα. Η κάθε μια έπιανε σιμά με την παρέα της για να κουβεντιάζουνε να πιάνουνε και κάνα τραγούδι, αλλά και να βοηθάει η μια την άλληνε με καμιά χεριά. Κρατάγαμε η μια από την άλλη λίγο ξέμακρα μην μας τρουπήσει κανένα χέρι το δραπάνι της άλλης. Όταν έκοβε η μία δώθενες η άλλη έκοβε εκείθενες και δώστου να ’χει.

Άμα τρουπιώτανε κανένας ή κοβότανε, τότενες το κατούραγαμε, του βάναμε λίγο καπινό ή στάχτη και το δέναμε με κουρέλια. Άμα είχαμε ανύπαντρα τα χωρίζαμε τα αρσενικά την μια μεριά και τις τσούπες την άλλη, λες και θα τα αμποδάγαμε να ρίνουνε καμιά ματιά ή να λέγανε και καμιά γλυκοκουβεντούλα;

Τι σκατά ν’ αμποδήκουνε, εγώ στον θέρο τα ’φτιαξα με τον κανακάρη μου!

Το κοτσομπολιό είχε τον πρώτο λόγο, μετά πιάναμε και κάνα τραγουδάκι. Όποια κουραζότανε, ξέκοβε και πήγαινε τάχα για νερό ή για κατούρημα κι άμα ξάκριζε καμιά πίσω από κανένα σοφά την κουτσομπολεύαμε και την πειράζαμε λέγοντας:

“ -Άντε μωρή μην κατουράς άλλο θα ξεράνεις και τ’ αγκάθια και θα ψοφήσουν τα γαϊδούρια από την πείνα!”

Άμα έφευγε και κανένας πόρδος από καμιά τηραγόμαστε και γελάγαμε και μόλις την παίρναμε χαμπάρι την στολίζαμε:

-Άει κακομοίρα μου, πάει σου ’πεσε το πορδοβούλωμα και δώστου γέλιο!

Άμα κάποια γυναίκα είχε νιάκαρο στην κούνια το έπαιρνε κοντά με την νάκα και το κρέμαγε στον ίσκιο και σε μεριά να το βλέπει, μπας και πάει κάνα φίδι που μύριζε γάλα. Πόσες φορές τα προλαβαίναμε από τα καταραμένα φίδια. Αλλά πολλές φορές βάναμε σπαραγγιές στο κορμό και γλιτώναμε από δαύτα. Κάπου -κάπου, ξέκοβε από την παρέα και στα κρυφά το βύζαινε και το τήραγε μην έχει κατουριστεί να του αλλάξει πανιά. Τι τραβάγανε οι δόλιες άστο, δεν είναι για μόλογο!

Οι άντρες φορήγανε και ευτούνοι μακρυμάνικα πουκάμισα και ντρίτσες ή σκούφιες και όποιος δεν είχε σκούφια έδενε ένα μαντήλι στο κεφάλι του να μην τον ζαβλακώσει ο ήλιος. Μετά το κολατσιό η δουλειά δεν τράβαγε άλλο.

Ένας ή μια έπιανε και έκοβε όργο ή άμα ήτανε σουρίδα το παίρναμε ούλο μπροστά.

Χώναμε το δραπάνι με την μύτη στο αθέριγο και χώριζε μια αδραξιά (δραπανιά) κλωνιά, με το άλλο χέρι τα χαραμπουλιάζαμε και τα κρατούσαμε και τραβάγαμε το δρεπάνι και τα κόβαμε, άντε ακόμη μια δυο δραπανιές και σάχναμε μια χεριά, όσα χαραμπούλιαζε το χέρι. Μετά κρεμάγαμε το δραπάνι στον ώμο και με το άλλο χέρι ξεμονιάζαμε ένα δύο κλωνιά από την χεριά, τα πιάναμε από το στάχυ το φέρναμε δυο φούρλες γύρω από την χεριά που την κράταγε το άλλο χέρι και το στάχυ το περνάγαμε μέσα στα άλλα και έτσι δενότανε, δουλειά στο άψε σβήσε! Και την αφήναμε απάνου στην όρθια θερισμένη αποκαλαμιά και όχι χάμου στο χώμα.

Η κάθε χεριά ανάλογα με τα χέρια των αντρών ήσαντε τρανές και των γυναικών λιανούδες. Κάμποσες φορές μερικοί θεριστάδες βαρήγανε και προυτς- προυτς τα χέρια τους παγαίνανε μηχάνημα περνάγανε τους άλλους, για πλάκα και για να τζολέψουνε τους άλλους που κουσκουτεύανε.

Μόλις τέλειωνε ο θέρος ενός χωραφιού ο νοικοκύρης δεν σχόλαγε, μάζευε τις χεριές και έδενε τα δεμάτια, κυρίως το βραδάκι ή το πρωί που μαλάκωνε η καλαμιά και δεν τσάκιζε και έτσι δεν κοβόταν τα στάχυα και τα δεματικά.

Ο νοικοκύρης του χωραφιού, ήξερε που υπήρχαν τρανωμένα φυτά ή αγριόβρομη ή και σίκαλη, που ’τανε τρανύτερη από τα σπαρτά και τα ξεκόλωνε (ξερίζωνε) τα έφτιαχνε μικρά δεμάτια και αφού τα μπούχιζε (κατάβρεχε) με νερό τα σκέπαζε. Αυτά μετά από λίγη ώρα λούρωναν για να δέσει τα λιμάρια. Έπιανε καμιά δωδεκαριά καλαμιές, τις χώριζε στα δύο έξι και έξι και τις έδενε μεταξύ τους από το επάνω μέρος κοντά στα στάχια τους, ένα κόμπο και έτσι μεγάλωνε το δεματικό του.

Άπλωναν κάτω το δεματικό και επάνω βάνανε τις χεριές με σειρά και να τηράνε μπροστά όπου το μέσο τους να είναι στο δεματικό. Μόλις τις βάνανε σκύβανε από την μία πλευρά έπιαναν και τις δυο άκρες του δεματικού, γονατίζανε απάνου στις χεριές, τις ζούπιζαν με τα γόνατα, όσο περισσότερο δυνώσαντε και μετά το δένανε. Έτσι έσφιγγε το δεμάτι με τις χεριές και έστριβε δυο τρεις φούρλες τις άκρες από τα δεματικά και τις ’τρούπωνε μέσα κάτου από δαύτα και έτσι όπως ήτανε σφικτά δεν βγαίνανε αλλά σφίγγανε πλιότερο.

Στο δεμάτι βάνανε κάμποσες χεριές όσες δυνώτανε ο καθένας, για να τις δέσουν και να σηκώνουντε στο φόρτωμα.

Από κάτω από τις χεριές ή τα λιμάρια τρουπώνανε φίδια και σκορπίδια για δροσιά και όταν πήγαιναν να τα πιάσουν ήθελε μεγάλη προσοχή μη σε κεντρώσουνε. Θυμάμαι μια φορά την ώρα του θέρου, ένας με το δρεπάνι του έκοψε στα δύο ένα φίδι.

Τα παιδιά, μη κι ευτούνα τα διαβολάκια δεν κάναμε τίποτις, κουβαλάγανε δροσερό νερό από τις βρυσούλες για να πιούνε και να δροσιστούνε οι θεριστάδες. Μ’ ένα παγούρι ή την βαρέλα κι ένα κύπελο τους κερνάγανε με την σειρά. Αλλά που να τους κεφαλώσει με την ζέστη καταλιακού μέσα στον ντάβανο. Μέχρι να το φέρουνε από την βρύση, από την ζέστη γινότανε πλύμα. Βάνανε και στα ζα, μ’ ένα σούγλο να κορακιαστούνε κι εκείνα τα μαύρα, που κλαμαρώνανε ούλη την μέρα.

Το γιόμα η (νοικο)κυρά έφερνε ζεστό φαΐ ψωμί και κρασί για τους θεριστάδες. Στον θέρο φκιάνανε φαΐ με ζουμί, μανέστρα, χλωρά φασούλια, πατάτες γιαχνί και χοντρό βραστό με ζουμάκι. Και ποτέ δεν πηγαίνανε δίχως κρεμμύδι, φέρνανε κρεμμύδια τα στουμπάγανε και τα τρώγανε.

Λέγαμε τότενες: “Ο θέρος και ο τρύγος θέλει ανάγκαση μεγάλη και φαΐ με το κουτάλι!”

Η κυρά άπλωνε ένα χράμι κάτω από τον ίσκιο κέρναγε το φαΐ στα πιάτα, έκοβε το ψωμί και τότε σταματάγανε οι θεριστάδες. Πρώτα βγάνανε τα μαντήλια ή τις σκούφιες από τα κεφάλια πλενόσαντε με λίγο νερό στα χέρια και δροσίζανε τον λαιμό τους να φύγει ο ιδρώτας και η κατσιφάρα. Και μετά καθόσαντε να φάνε. Μόλις τέλειωνε το φαΐ γέρνανε και λαγιάζανε λίγη ωρίτσα να ξετσιτώσουνε τα νεύρα και να πάρουνε πάλενες δύναμη.

Άμα δεν μας χώραγε ο ίσκιος, τότενες βάναμε τα κεφάλια τρογύρω στον ίσκιο και τα πόδια καταλιακού! Μεριά τα τζιτζίκια, μεριά η κουβέντα των άλλωνε σε έπαιρνε ο ύπνος στο τσακ. Εκεί που κοιμόσαντε τους έβλεπες τσιτώνανε τα χέρια, δεν λυγάγανε τα ρημάδια από τον πόνο και την κούραση, άσε το βράδυ ήτανε μαρτύριο, στον ύπνο τους κλωτσάγανε ντιν, τα χέρια μας σαν τα τσινιάρικα μουλάρια.

Μετά ένας από αυτούς έπαιρνε το δραπάνι και έλεγε:

“Για πάρτε ένα σήκω να βαρέσουμε το κομμάτι γιατί μας πήρε το βράδυ!” Μέχρι να πάρουνε μπροστά μέχρι να πιάσουνε την πρώτη χεριά ήσαντε λες και πηγαίνανε για κρέμασμα, αλλά μετά παίρνανε μπροστά και βαρήγανε και μόλις δρόσιζε ή το ’πιανε ακοσκίλα, πάγαινε το τραγούδι που βούϊζε ούλος ο τόπος”.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ:

-Ο νοικοκύρης πριν αρχίσει ο θέρος πήγαινε στο χωράφι και καθάριζε τον ίσκιο από χορτάρια και οτιδήποτε άλλο, για να κάθονται οι θεριστάδες και τα μικρά παιδιά. Αν ήταν σπαρμένο πρώτα το θέριζε και μετά το ξάριζε.

-Κάτου από τον ίσκιο έβαζαν και τα σαμάρι των ζώων για καθίσματα το μεσημέρι και αν δεν είχαν νάκα και υπήρχε μικρό παιδί, αναποδογύριζαν το σαμάρι και το μετέτρεπαν σε κούνια μωρού.

-Κατά τον θέρο ακουγόσαντε τραγούδια, όπου οι νεότεροι μάθαιναν, ακούγονταν διάφορες ιστορίες, αναπτύχθηκαν ερωτικά ειδύλλια, κ.λπ.

-Η ώρα το καταμεσήμερο μετά από την μικρή ανάπαυλα ήταν ότι το χειρότερο για τους θεριστάδες, αλλά τι να κάνουν έπρεπε μέσα σε λίγες ημέρες όλα τα γεννήματα του χωριού να θεριστούνε, δεν υπήρχε πίστωση χρόνου.

-Στο σχόλασμα ήσαν όλοι πτώματα όχι από την εργασία αλλά από την ζέστη, τον ιδρώτα και την σκόνη και άμα είχε και δαυλίτη τότε ήταν ότι το χειρότερο.

-Το βράδυ που γύριζαν στα σπίτια τους η άνεση του μπάνιου δεν τόσο υπήρχε και όταν τα χωριά ήσαν σε υψώματα όπως στο χωριό μου Άγναντα (πρώην Σινούζι) Πηνείας στην Ηλεία και κουβαλούσαν το νερό με τα βαρέλια καταλαβαίνετε το μαρτύριο.

-Αν το χωράφι ήταν πλαγερό ποτέ δεν θέριζαν προς τον κατήφορο, αλλά στα πλάγια ή στην ανηφόρα.

-Τον καλύτερο θεριστή (μτφ.) τον έλεγαν «το καλύτερο δρεπάνι».

ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ:

-Στα χωριά παλιά πήγαιναν στο χωράφι και διάλεγαν μερικά στάχια σταριού τα πιο ωραία και καλογινωμένα και έπλεκαν μια καλαίσθητη δέσμη, που την ονόμαζαν χτένι, σταυρό, ψαμίθι και την έβαζαν στο εικονοστάσι του σπιτιού και τον Νοέμβριο στη σπορά έριχναν και από τα ευλογημένα αυτά στάχια στους κόκκους της σποράς, στο χωράφι.

-Ο θερισμός άρχιζε πρωί- πρωί και τελείωνε αργά το βράδυ, το λεγόμενο, νυχτοθέρι. Παλιά σαν πρόληψη, λέγανε ότι δεν κάνει να θερίζουν Τρίτη και Πέμπτη, για να μην τριφτούνε τα στάχια.

-Άλλοι ’ξετάζανε το φεγγάρι και μετά την πανσέληνο άρχιζαν τον θερισμό αμέσως, που το φεγγάρι είχε λαμπροφεγγιά.

-Το πρώτο στάχυ, το έκοβε ο νοικοκύρης και αφού έκανε την προσευχή και έλεγε καλή σοδειά, στη συνέχεια άρχιζε θέρος. Τα πρώτα τέσσερα λιμάρια τα στήνανε στο έμπα του χωραφιού σε σχήμα σταυρού για την ευλογία του χωραφιού για να έχουν καλή σοδιά.

-Κάποιοι νυκοκυραίοι πριν θερίσουν πήγαιναν στο χωράφι και με το δραπάνι θέριζε ένα μικρό μέρος και άφηνε αθέριγο ένα σχήμα σταυρού (+) για το καλό της σοδειάς και αυτόν τον σταυρό, δεν το θέριζαν ποτέ.

-Σε όποιο χωράφι την ώρα που θέριζαν λέγανε ότι αν πιάνανε λαγόπουλο την επόμενη χρονιά το χωράφι θα είχε μεγάλη και καλή σοδειά.

-Σε όποιο χωράφι μέσα είχε μυρμηγκοφωλιές έλεγαν ότι είναι σταλμένα από τον θεό να κάνει μεγάλη παραγωγή το χωράφι, να τρώνε τα πουλιά, τα μυρμήγκια να φτάνει και για τον άνθρωπο.

-Όταν κάποιος φτωχός έμπαινε πίσω στο θερισμένο να μαζέψει στάχια, δεν τον έδιωχναν ποτέ γιατί θα στεναχωρούσαν τον Θεό και αν τον έδιωχναν δεν θα ξανά είχε καλή παραγωγή.

ΟΙ ΑΠΟΚΑΛΑΜΙΕΣ:

-Μετά τον θέρο στα χωράφια αμολούσαν να βοσκήσουν πρόβατα να φάνε καρπούς και σαβούρα όπως λένε οι τσοπάνηδες να χτυπήσουν και καμιά άκρη στις σταροκαλαμιές αμολούσαν τα πρόβατα με έλεγχο για να μην φουσκώσουν από το στάρι.

-Άλλοι έφτιαχναν πρόχειρα κοτέτσια και μετακόμιζαν τις κότες ήτα τα γαλιά για να φάνε απομεινάδια ακρίδες ζουζούνια κ.λπ. έδεναν κι ένα σκυλί απ’ όξω για τα ζούδια και ένα καυκί νερό να πίνουνε.

-Αν υπήρχαν φτωχοί και ακτήμονες πήγαιναν στα χωράφια και μάζευαν στάχυα και σιγά- σιγά κάνανε και αυτοί την θημωνιά τους.

-Θυμάμαι τότε σαν παιδί που μαζεύαμε και εμείς κλωνιά από σιτάρι κατά υπόδειξη των γονέων μας.

-Αποκαλαμιές βρόμης (βρωμίστρας) τις μάζευαν για να γεμίσουν στρώματα.

ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΟΥΛΕΣ:

-Στο χωριό μου ο νοικοκύρης πάει στο κτήμα του και ρωτάει το κριθάρι που είχε σπείρει αν είναι έτοιμο για θέρο, ερωτώντας σαν ιδιοκτήτης και απαντώντας στον εαυτόν του ως κριθάρι:

-Καλημέρα κριθαράκο μου,

-Kαλώς τον μπάρμπα Γιώρ’

-Κριθαράκο μ’ ήρθα να ’δω αν έγινες για θέρο;

-Ψημμένος μπάρμπα Γιώρ’, έμπα μέσα και κόβε!

-Ένας καβαλάρης περνούσε με το μαύρο άλογό του δίπλα σε ένα χωράφι που το είχε μισοθερίσει μια γυναίκα.

Αυτός την καλημερίζει λέγοντας με τον τρόπο του:

-Καλημέρα κυρά μου με το μαλλιαρό μπροστινό σου και το κουρεμένο πισινό σου!

-Καλημέρα σε σένα και στον μαύρο σου!

-Μου επιτρέπεις κυρά μου να δέσω τον μαύρο μου στο κουρεμένο πισινό σου;

-Πως; δέσε τον μαύρο σου στο κουρεμένο μου κι έλα να φάμε φαΐ του κώλου (αυγό)!

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΙΜΙΩΔΕΙΣ ΦΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΡΟ:

-Άλλα τα μούτρα του θεριστή κι άλλα του αλωνιστή.

-Άλλοι θερίζουν κι αλωνίζουν κι άλλοι τρώνε τα καρβέλια.

-Άλλοι σπέρνανε και σκαλίζανε κι άλλοι πήγαν και θερίζανε.

-Άλλοι σπέρνουν και θερίζουν κι άλλοι τρώνε και μακαρίζουν.

-Αν δεν σπείρεις την άνοιξη δεν θερίζεις το καλοκαίρι.

-Απ’ τα θερισμένα κλέβει ο κλέφτης.

-Απ’ του θεριστή το δεμάτι παίρνει κι ο παπάς τη δεκάτη.

-Από θεριστής γιδοβοσκός.

-Από κακό θεριστή κακό δεμάτι θα ’χεις.

-Από ξένο χερόβολο ούτε σπυρί στάρι.

-Απρίλης Μάης κοντά το θέρος.

-Αρχές του Θεριστή του δρεπανιού μας γιορτή.

-Άσπαρτα θα μείνουν, αθέριγα ποτέ.

-Αστάχυ τ’ αστάχυ το φκιάνεις το δεμάτι.

-Γέρο κριθάρι θέριζε και στάρι παλικάρι.

-Έρμα τα αθέριγα.

-Ήρθε ο Θεριστής τρέχα τα δρεπάνια σου να βρεις.

-Θέλεις θέριζε και δένε, θέλεις δένε και κουβάλα.

-Θερίζει όπου δεν σπέρνει.

-Θερισμένα μαζωμένα, κι’ αλώνια γιομισμένα.

-Θεριστή και τρυγητή ούτε γέρος στην αυλή.

-Θεριστής θεριστολόγος και κακός δρεπανολόγος.

-Θέρος, τρύγος, πόλεμος.

-Και εσύ κακό χερόβολο και ’γω κακό δεμάτι.

-Κακός ο θεριστής, στραβά τα δρεπάνια.

-Κακοσπαρμένα, κακοθέριστα και έρμα.

-Κράτα τα δρεπάνια σου για τα γεννήματα σου.

-Μάρτης βροχερός Θεριστής κουραστικός.

-Μαρτιάτικο αρνάκι του θεριστή νταβαδάκι.

-Μην θερίζεις ξένο στάρι.

-Μόνο τον Θέρο ιδρώνει του τεμπέλη το καπέλο.

-Μπροστά στέκει ο μαλλιαρός και πίσω ο κουρεμένος και στη μέση ο θεριστής ο καταϊδρωμένος.

-Ο θεριστής τα πισινά μετράει και τα μπροστινά ρωτάει.

-Ο Μάρτης βρέχει και ο Θεριστής χαίρεται.

-Ο Μάρτης έχει το άκουσμα και ο θεριστής την πείνα.

-Όποιος σπέρνει ανέμους, θερίζει θύελλες.

-Όσα θέρισες θα δέσεις, κι όσα δέσεις θα κουβαλήσεις.

-Όταν θερίζεις τα πολλά άσε και λίγα στάχυα για το φτωχό.

-Ότι σπείρεις θα θερίσεις.

-Στάχυ το σταχάκι έφκιασε η γριά χεροβολάκι.

-Στο θέρο, πετάει κι ο παπάς ράσο και καπέλο.

-Τ’ Αγιαννιού του θεριστή, ούτε κότα στην αυλή.

-Τα σπαρμένα θερίζεις κι όχι τα άσπαρτα.

-Τζίτζικας λάλησε πάρτε τα δρεπάνια σας.

-Το καλοκαίρι θερίζει, ο Χειμώνας τρώει.

-Τον θεριστή τον κούρασε ο κακός χειμώνας.

-Τον Ιούνη αφήνουν το δραπάνι και σπέρνουν το ραπάνι.

-Τον κακό τον θεριστή τον τρουπάει και το άγανο της βρόμης.

-Τον κακό τον Θεριστή, κάθε πέντε και βροχή.

-Τον Μάη πίνε νερό και τον Θεριστή ξύδι.

-Του κακού του θεριστή το δρεπάνι ποτέ δεν κόβει.

-Χάρος είναι και θερίζει και κανέναν δεν γνωρίζει.

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

-Ανάχρειο, το = το εργαλείο

-Αποθερίσαμε, = τελειώσαμε τον θέρο.

-Δρεπάνι, δραπάνι, το = χειρωνακτικό παραδοσιακό εργαλείο κοπής των σιτηρών. Τα δρεπάνια προτού πάνε για να θερίσουνε τα πηγαίνανε σε ειδικούς ακονιστές που τα ακονίζανε για να κόβουνε εύκολα και να μην είναι κουραστικά.

-Θεριστής, ο = αυτός που θερίζει.

-Θέρος, ο = η διαδικασία της κοπής και συλλογής των σιτηρών.

-Κατσιφάρα, η = η σκόνη, ο μπουχός.

-Κουσκουτεύω, = καθυστερώ.

-Λιανούδες, οι = αδύνατες.

-Λουρώνω, = μαλακώνω.

-Μπουχίζω, = καταβρέχω.

-Ντάβανος, ο = το καταμεσήμερο με πολλή ζέστη.

-Όργος, ο = η επιλογή μιας νοητής γραμμής μέχρι εκεί που θα θερίσουν οι θεριστάδες.

-Πετσούρι, το = χωράφι με πολύ μικρή έκταση.

-Πλύμα (μτφ.), το = ζεστό φαγητό χοιρινού, από αποφάγια (ξεπλύματα) και πίτουρα.

-Φούρλες, οι = στροφές.

ΤΕΛΟΣ ΕΠΟΧΗΣ

Ο παραδοσιακός θερισμός πέρασε στην λησμονιά, η τεχνολογία με τις θεριζοαλωνιστικές μηχανές αντικαταστήσανε τους θεριστάδες. Οι πλαγεροί τόποι, τα πετσούρια και τα πετροχώραφα εγκαταλείφθηκαν και έγιναν λιβάδια και στην συνέχεια δάσος.

Η ημιορεινή και ορεινή ύπαιθρος εγκαταλείφθηκε παντελώς κι εκεί που έβλεπες έντονη κινητικότητα, τώρα απελπισία, ερημιά - ερημιά! Εμείς που προλάβαμε και τα βιώσαμε, ατενίζοντας την αδηφάγα φύση σήμερα νοιώθουμε άβολα, μπροστά στο τότε μεγαλείο.

Κεντρική Σελίδα

Ο Τόπος μας

Παράδοση

Πολυμέσα

Ιστορία

Αναδημοσιεύσεις

Free Joomla! templates by Engine Templates