Featured Articles

Νεκροταφείο, σοβαρά και ευτράπελα (Αντρώνι)

Γράφει ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Σε ένα όμορφο, ορεινό χωριό, με αξιοπρεπείς ανθρώπους, με τον πολιτισμό και την ιστορία του, οφείλουν οι κάτοικοί του να διαφυλάξουν τις αξίες του παρελθόντος και να ζούνε μονιασμένοι και αγαπημένοι. Κάπως έτσι θα ήταν οι εικόνες στα παραμύθια που μου διηγούνταν.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΑΡΣΗ

Σε αυτό το όμορφο χωριό όμως συνέβησαν διάφορα γεγονότα όταν ήλθε η εξέλιξη, η οικονομική έπαρση που έφερε τα πάνω κάτω. Το χρήμα έρεε…, μπίζνες, φιγούρες, μοντέλες, χλιδή. «Χρυσούς αιών» του Αντρωνίου. Σπίτια δίπατα, διαμερίσματα στις πόλεις και πρώτοι στις καταθέσεις. Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης μαζί με άλλα ήταν να κυριαρχήσει το πρωτοεμφανιζόμενο τότε μπετόν. Από τα πρώτα έργα που είδαμε ήταν η ανακαίνιση της κεντρικής εκκλησίας όπου κρύφτηκε η τέχνη από το κτίριο και το μικρό εξαίσιο πέτρινο καμπαναριό αντικαταστάθηκε από το σημερινό. Ήταν της μόδας τότε, ο ανταγωνισμός μεταξύ των χωριών, ποιος θα έχει την μεγαλύτερη - δυνατότερη καμπάνα.

ΤΟ ΨΑΡΙ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ

Ψάρι (αρχαία ελληνικά: ἰχθύς, λατινικά: piscis) είναι κάθε μέλος μιας ομάδας υδρόβιων κρανιωτών ζωικών οργανισμών που δεν έχουν άκρα με δάκτυλα. Σχηματίζουν μια αδελφή ομάδα με τα χιτωνόζωα, μαζί με τα οποία σχηματίζουν την (ευρύτερη) ομάδα των ολφακτόρων (olfactores).

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:

Αυτούς που στριμώχνονται σε κλειστό χώρο, λέμε στριμώχθηκαν σαν σαρδέλες.

Γαύρους, λέμε τους οπαδούς του ΟΣΦΠ. (Ολυμπικού).

Γύλος, λέγεται ο απατεωνίσκος, ο πειστικός.

Δελφίνι, αυτός που είναι άριστος κολυμβητής.

Ζαργάνα, λέμε την ψιλή, αδύνατη και ευλύγιστη γυναίκα.

Καρχαρία, λέμε γενικά τον φαγά σε όλο του το μεγαλείο.

Ξεψάρωσε, λέγεται για τους στρατιώτες που αρχίζουν να εισέρχονται στο ανεπίσημο πνεύμα του στρατού.

Ξιφίας, ο έχων μεγάλη μύτη.

Ρέγγος, λέγεται ο αδύνατος και ηλιοκαμένος άνθρωπος.

Σαρδέλες, λέμε τα γαλόνια των υπαξιωματικών του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας. Στον στρατό, ο έχων μισή σαρδέλα ήταν υποδεκανέας, ο έχων μία ήταν δεκανέας, ο έχων δύο ήταν λοχίας, ο έχων τρείς ήταν αρχιλοχίας.

Σαρδελοκούτι, λέμε το κουτί που είχε παστωμένες σαρδέλες και κάθε άχρηστο ξύλινο ή μεταλλικό αντικείμενο.

Σαρδελοπούτσης, ο έχων πολύ μικρό πέος.

Τσιπούρα, λέμε τον πεθαμένο που τον ανακαλύπτουν μετά από ώρες και είναι παγωμένος.

Φάλαινα και φώκια, ονομάζουμε την χονδρή και δυσκολοκίνητη γυναίκα.

Ψαρεύει πελάτες, λέγεται γι’ αυτούς που προσπαθούν να πείσουν πελάτες να επισκεφθούν ή να ψωνίσουν από το μαγαζί τους.

Ψαρής, ψαριά λέγεται το γκρίζο άλογο, που το χρώμα της τρίχας του μοιάζει με το χρώμα του ψαριού.

Ψάρι ή ψαρούκλα, στον στρατό ονόμαζαν τον νεοσύλλεκτο, όπου τον κάθε νέο όπου οι παλαιότεροι φαντάροι, τον υπέβαλαν σε διάφορα καψόνια, επιδεικνύοντας εξουσία.

Ψαριά, λέγεται το σύνολον της συλλογής των ψαριών.

Ψαροκασέλα, λέγεται το ξύλινο τελάρο μεταφοράς ψαριών, κάτι το παλιό, το χαλασμένο, το γερασμένο.

Ψαρόκοκκαλο, είδος ειδικής ραφής άκρων χονδρών ρούχων.

Ψαρομούνα, λέγεται αυτή που έχει γκρίζες τρίχες στο αιδοίον της.

Ψαροντούφεκο, ειδικό ντουφέκι για ψάρια.

ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΙΜΙΩΔΕΙΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΑΡΙΑ

Η ΕΠΙΖΩΟΤΙΑ ΚΕΡΤΕΖΗΣ (Κερτίζας)

Γράφει ο εν Πύργο ανταποκριτής:

Η άγνωστος νόσος, η εμφανισθείσα επι των ζώων του χωρίου Κέρτεζα (Κερτίζα) του δήμου Λαμπείας και εις άλλα χωρία εξακολουθεί να κάμνει θραύσιν.

Κατά σημερινάς τηλεγραφικάς πληροφορίας τα προσβαλλόμενα ζώα εκβάλλουσιν εντός των γνωστών συμπτωμάτων και ύλας από τους πόδας. Οι δυστυχείς χωρικοί προσπαθούσι με διάφορα φάρμακα να σώσωσι τα ζώα των από της ενσκηψάσης επζωοτίας.

Εφημερίδα «Νεολόγος Πατρών», Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 1910

Φορτσέρι (ντουλάπι) στο Λαογραφικό Μουσείο

Δυο εκπλήξεις μας περίμεναν φέτος που επισκεφτήκαμε το Λαογραφικό Μουσείου.

• Ο χώρος που φιλοξενούνται τα εκθέματα ήταν πεντακάθαρος, έργο του νεοεκλεγέντος προέδρου κ. Χρύσανθου Μπακάλη.
• Ένα φορτσέρι (ντουλάπι) που προσέφερε ο συμπατριώτης μας κ. Νίκος Β. Παπαντώνης που χρησιμοποιούσαν οι πρόγονοι του. Ο Νίκος διαμένει στο Λουτράκι, αγαπάει και επισκέπτεται τακτικά το χωριό μας.

Το έκθεμα παρέλαβε η κ. Χριστίνα Πανούτσου μέλος του Δ.Σ. του συλλόγου.

«Σαν το Σιφούρη με τον Καλλιγάρη». 28.10.1907

Γράφει ο Κώστας Παπαντωνόπουλος:

Γνωστή παλιά Αντρωνιώτικη παροιμιώδης φράση που η εξήγησή της βρίσκεται πλέον των 15 ετών στη σελίδα μας www.antroni.gr, Λαϊκές παροιμίες όπου υπάρχει και η σχετική επεξήγηση.

Επιβεβαιώνεται και από το εδώ δημοσίευμα της εφημερίδας.

"ΣΥΜΠΛΟΚΗ ΖΩΟΚΛΕΠΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΜΕΝΩΝ

Τηλεγραφεί ο εν Πύργω ανταποκριτής μας του αστυνομικού σταθμάρχου Λαμπείας εις την ενταύθα Διεύθυνσιν της Αστυνομίας την νύχταν της προχθές οι γνώριμοι ζωοκλέπται Αργύριος Κανελλακόπουλος και Ν. Κωστόπουλος μετέβησαν έξωθι του χωρίου Ανδρώνι του δήμου Λαμπείας στο ποιμνιοστάσιο του Δημοσθένους Μ… και έκλεψαν 5 πρόβατα, εντοπίστηκαν υπό του ποιμένος επυροβόλησαν κατ’ αυτού και αντεπυροβολήθηκαν.

Κατά την άνω συμπλοκήν ετραυματίσθη ο ζωοκλέφτης Κανελλακόπουλος, όστις και έφυγε μετά του συντρόφου του, συναποκομίζοντες τα κλοπιμαία πρόβατα".

28 Οκτώβρη 1907

ΑΠΑΓΩΓΗ ΜΑΡΙΑΣ ΤΟΥΤΟΥΝΗ (ΚΑΚΟΤΑΡΙ) 26 ΜΑΡΤΙΟΥ 1954

Τη Μαρία Δημητρίου Τουτούνη, από το χωριό Κακοτάρι, την απήγαγε διά της βίας ο Γεώργιος Νταγρές μαζί με μερικούς από το σόι του, όλους κατοίκους του Κακοταρίου, και την πήγαν στον οικισμό Μητραίικα. Μετά από ενέργειες των τοπικών αρχών, για να μη δημιουργηθούν επεισόδια και αντίποινα, η χωροφυλακή πήρε πίσω τη Μαρία και την έστειλε σε ασφαλές σημείο, στο χωριό Σκούρα Τριταίας, κοντά σε κάποιον Κόη, ο οποίος μετά από λίγο καιρό την παντρεύτηκε.

Τότε η δημοτική μας μούσα, δεν άφησε ασχολίαστο αυτό το επεισόδιο και με τον δικό της τρόπο το αποθανάτισε:

Η ΜΑΡΙΑ

- Ρε Μήτρο και Μπουκούνη,
εβγάτε πάνου απ’ το Ληψούνι.
Οι Νταγραίοι τα θερία
μας επήραν τη Μαρία.
Μας την πήρανε και πάνε,
στα βουνά την σκαπετάνε.
Το λεν και του Καραβούλη:
- Στο διάβολο να πάνε ούλοι.
Το λεν και του Ψηλαντρέα
και αρπάζει τη μαχαίρα.
Το λεν και του Κουλού:
- Έπρεπε να πάνε αλλού.

(Αφήγηση του Βασιλείου Δ. Τουτούνη από το Κακοτάρι του πρώην δήμου Λασιώνος)

Αποσπάσματα εφημερίδων εκείνης της εποχής:

-"Ακροπολις" 28 Μαρτίου 1954 από το Αρχείο Μάκη Σούρμπη

-ΗΜΕΡΑ 28-3-1954

- ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 28-3-1954

Επτά άτομα έξω ων τρεις αδελφοί απήγαγαν βιαίως μιαν νεανίδα καταδιοχθέντες την αφήκαν ελευθέραν.

ΠΥΡΓΟΣ (του ανταποκριτού μας).

Εις την θέσιν Λάγο Πανοπούλου της ορεινής Ηλείας, οι αδελφοί Γεώργιος, Αλεξιος και Χρήστος Δ.  Δαγρής, εκ Κακοταρίου, βοηθούμενοι υπό τεσσάρων αγνώστων προσώπων, απήγαγον βιαίως την Μαριάννα Β. Τουτούνη 17 ετών εκ του αυτού Χωρίου.

Οι οικείοι της απαχθείσης οιδοποίησαν αμέσως το μεταβατικό απόσπασμα χωροφυλακής της περιοχής, το οποίον έσπευσε εις καταδίωξιν των απαγωγέων.

Οι αδελφοί Δαγρή και οι λοιποί βοηθοί των φοβηθέντες από τας κινήσεις του αποσπάσματος αφήκαν ελευθέραν την απαχθείσαν και εξαφανίσθησαν, μη επιτευχθείσης εισέτι της συλλήψιως των.