Παρατσούκλια- Παρωνύμια
ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΝΤΟΠΙΟΛΑΛΙΑΣ ΜΑΣ Ή ΚΑΠΟΙΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΕΚΔΙΚΗΣΗΣ;
Το να ασχοληθώ με τα παρατσούκλια του χωριού μας και κυρίως των απόντων ήταν κάτι που με απασχολούσε καιρό. Αρχίζουν σιγά-σιγά να σβήνουν από τη μνήμη μας και μαζί τους χάνονται ενδιαφέροντα ιστορικά, κοινωνικά και οικογενειακά στοιχεία.
To χιούμορ ήταν πάντοτε στον τόπο μας χαρακτηριστικό γνώρισμα των κατοίκων. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο εκτός από τον παπά και τον νουνό που δίνουν το όνομα που θέλουν οι γονείς και οι παππούδες, υπάρχει και ο δεύτερος νουνός, ο συγχωριανός ή ο γείτονας που κολλάει το παρατσούκλι και τελικά καθιερώνεται καθώς ταιριάζει τόσο πολύ, ώστε το όνομα να φαίνεται μόνο στα έντυπα.
Το «βάπτισμα» αυτό πολλές φορές προκύπτει από την ανάγκη να ξεχωρίσουμε ένα άτομο ανάμεσα σε πολλά με το ίδιο όνομα. Τα παρατσούκλια είτε δίνονται τυχαία, είτε εκφράζουν κάποιες πνευματικές, ηθικές, σωματικές ιδιαιτερότητες (φανερές ή κρυφές) του νεοφώτιστου.
Αφορμή για την γέννησή τους είναι (1) ο ιδιόρρυθμος τρόπος ζωής, μια σχετική ομοιότητα ή το ντύσιμο είτε φανερά και κρυφά κουσούρια: Κουτσός, Γκαβός,Σκούρας, Σπανός, Σκυφτός, Κουφόγιαννης, Κεφάλας,Tσίπος, Ψιλός(2) πρόσωπα ιστορικά: Γιαγκούλας, Πατακός, Πάσαρης , Γκάλης, (3) στρατιωτικά: Στρατηγός, Λοχίας, Ταξίαρχος, (4) ζώα: Σκούρκος, Σακούδας, Κροκόδειλος, Κατσένης, Κατσουλιέρης, Γλάρος, Καλαμάρης, (5) επαγγέλματα: Υπάλληλος, Μερεμέτης Τσαγγάρης, Δικηγόρος ή (6) άψυχα υλικά: Ρόκας, Τσιμπούκας, Τομαράς, Καρβούνης, Μποτίλιας, Πιλάφας, Μπουλουγούρης.
Το όνομα συνήθως είναι ξένο για τους ντόπιους αφού αυτοί γνωρίζουν μόνο το παρατσούκλι. Είναι ένα αθώο αστείο πείραγμα και όχι μειωτικό της προσωπικότητας και της ατομικής αξίας. Δημιουργήθηκε για να μας «πειράξει» και όχι για να μας χλευάσει.Η χρήση τους όμως, μπορεί να γίνει όταν αγανακτήσουμε ή θυμώσουμε με κάποιον και τότε δεν θέλουμε «ούτε το όνομά του να προφέρουμε».
Τα παρατσούκλια προέρχονται από τα Ομηρικά χρόνια ή και παλιότερα.Πολλά αρχαία πρόσωπα αναφέρονται με τα παρατσούκλια τους, όπως ο Kλεάνθης ( Όνος), ο Περικλής ( Σχινοκέφαλος), ο Πιττακός ( Σαφάπους - είχε πλατυποδία) κ.α..
Μόνο οι άντρες έχουν το προνόμιο να έχουν το ατομικό τους παρατσούκλι. Οι γυναίκες παίρνουν του συζύγου τους π.χ. Πλιέγκαινα, Σμιρδέλαινα, Κατσέναινα. Σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν, τα παρατσούκλια ήταν τόσο ισχυρά που εξαφάνιζαν ακόμη και το οικογενειακό επίθετο. Μεταβιβάζονταν συνήθως στον πρωτότοκο γιό της επόμενης γενιάς.
Σκοπός δεν είναι να σταθούμε μόνο στην συγκέντρωση, απαρίθμηση και καταγραφή, αλλά να προσπαθήσουμε να επεξηγήσουμε και να μπούμε πιο βαθειά στις αιτίες και τις αφορμές που «κολλήθηκαν» τα παρωνύμια στις οικογένειες του χωριού μας.
Όλοι μας, από τα παιδικά μας χρόνια, κουβαλάμε ένα παρατσούκλι που μας «κόλλησαν» ή το κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας. Γι’ αυτό, η αναφορά που κάνουμε στα πειραχτικά ονόματα δεν έχει καμία μειωτική πρόθεση.
Τα παρατσούκλια φανερώνουν τους δεσμούς και την οικειότητα που έχουμε μεταξύ μας, που σιγά-σιγά σβήνουν όπως σβήνουν και οι σχέσεις μας.
Nοέμβριος 2006
Κώστας Παπαντωνόπουλος
Mερικά από τα παρατσούκλια που μας έστειλαν.
Υπάλληλος, Πατακιάρας, Σκυφτός, Strong, Πιπέρης, Φώκια, Ζήκος, Φιλλιπάκης, Πουτσούλας, Τσαπής, Πλιέγκας, Μπέης, Τζίβας, Τσάγκας, Σαΐνης, Λιντέν, Γαλάνης, Φοφίκο, Γκάλης, Κωστής, Μαδούρης, Γιωργάκης, Σουρέλας, Χάρακας, Μπουγάς, Παρασκευάς, Μερεμέτης, Τρικώκης, Κόνσουλας, Πλήθας, Ντερλεπάνης, Ληστής, Αγκαλίτσας, Γκόλφω, Ντιμπιντάι, Ετζη, Πιλάφας, Σακούδας, Λαμπαδάκος, Λαμπαδιάρης, Κατσουλιέρης, Μπουστάκας, Χαρμπίλλω, Πρεφέστας, Καφείρας, Μπαφιόλης, Ρίκας, Καλαθάς, Σουντούκο, Ουράνι, Σαμούρης, Παντόλιος, Γιώρης, Τσαγγάρης, Δικηγόρος, Μουρλός, Πιρίκας, Τζίμης, Χαρικλάκι, Τσατσάνης, Σκουλίκας, Κουφογιάννης, Κουφαλέξης, Χαιδής, Κρίμπης, Παυλής, Γκουρογιάννης, Γκουράκης, Κουραχάνης, Τίτης, Κοτσαλάκος, Σβέρκας, Κουβάς, Αντώνα, Τασάνης, Κάκαρης, Κεφάλας, Τούρκος, Σπανός, Απατεώνας, Μούλος, Δημήτρω, Ντανίλο, Γριά, Σταφίδα.
Περιμένουμε και τα αντίστοιχα ονόματα.
Παρατσούκλια Σπαρτουλαίων
Μπαντούνας Α. Νικόλαος (Καραμάνης)
Μπαντούνας Α. Χρύσανθος (Καραμάνης-Προύζος)
Μπαντούνας Γιώργος (Κουρής)
Μπαντούνας Ανδρέας
Μπαντούνας Φ. Νικόλαος (Βλάσης)
Μπαντούνας Γιώργος (Κουτσογιώρης)
Μπαντούνας Νικόλαος (Ντουρτσίνης)
Μπαντούνας Δημήτριος
Μπαντούνας Γιώργος (Νταμής)
Κωστόπουλος Γιάννης (Μπραΐμης)
Κωστόπουλος Δημήτριος (Μήτσος)