ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΠΑΝ. ΤΟΥΤΟΥΝΗ & ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ «ΤΑ ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΗΝ ΗΛΕΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΘΝΕΓΕΡΣΙΑ ΤΟΥ 1821 (ΜΑΧΕΣ ~ ΑΨΙΜΑΧΙΕΣ ~ ΝΑΥΜΑΧΙΕΣ)»
Αψιμαχία στο Πρινογέφυρο Νεμούτας
Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης και ο Δημητράκης Πλαπούτας με τα σώματά τους, μετά τις αψιμαχίες στα Διβριώτικα Αμπέλια ακολούθησαν τους Αιγυπτίους από μακριά. Ένα σώμα εξ’ αυτών κατηφόρισε, προς το οροπέδιο του Λάλα, με σκοπό να βρουν τρόπο περάσουν απέναντι στην Γορτυνία, από άλλη είσοδο. Ο Γενναίος έστειλε τον Παπαγιωργάκη και μαζί με Νεμουτιάνους έστησαν ενέδρα στο Πρινογέφυρο.
Πρινογέφυρο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου Stone Bridges of Peloponnese
Οι Τούρκοι θεώρησαν ότι το πιο εύκολο θα ήταν να περάσουν από το Πρινογέφυρο . Πίσω τους, όπου τους παρακολουθούσαν ο Γενναίος και ο Πλαπούτας, κατάλαβαν τις προθέσεις τους, ανάγκασαν και έτρεξαν και τους πρόλαβαν στο Πρινογέφυρο. Εκεί τους επιτέθηκαν και τραυμάτισαν αρκετούς εξ’ αυτών. Σε ερώτηση των άλλων καπεταναίων προς τον Πλαπούτα και τον Κολοκοτρώνη, γιατί δεν τους χτυπούσαν πιο πάνω, απάντησαν ότι υπήρχε φόβος να επιστρέψουν προς την Δίβρη.
Αψιμαχίες στο Δομοκό – Λιοφάτα και Νεμούτα
Οι Αιγύπτιοι, αφού ερήμωσαν τα δυο χωριά Κούμανι κι Αντρώνι που δεν προσκύνησαν, προχώρησαν βορειοανατολικά και ακροβόλισαν τις δυνάμεις τους στα Μάρμαρα και τα Διβραίικα αμπέλια, έστειλαν δε, -όπως γράφει και ο Γενναίος Κολοκοτρώνης-, ανθρώπους τους στους Διβραίους, Λειβαρτζινούς και άλλους Γορτύνιους για να προσκυνήσουν.
Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, ο Χρύσανθος Σισίνης, ο Αναγνώστης Παπασταθόπουλος, ο Θάνος Κουμανιώτης ευθύς έσπευσε από το Λειβάρτζι και σε τρεις ώρες έπιασε τα χωριά Παραλογγούς και Βιδιάκι, ακριβώς απέναντι από τους στρατοπεδευμένους Αιγυπτίους, για να εμποδίσει το πέρασμά τους στη Γορτυνία και να περιορίσει την επέκταση του προσκυνήματος . Ειδοποίησε δε τους Διβριαίους να μη φοβηθούν και προσκυνήσουν, χωρίς όμως να εισακουσθεί. Ο Δελή Αχμέτ επιχείρησε από την τοποθεσία Δομοκό να περάσει απέναντι, αλλά εκεί είχαν στήσει ενέδρα οι άντρες του Γενναίου Κολοκοτρώνη, πλαισιωμένοι και ενισχυμένοι και από πολλούς Βιδιακιώτες. Μετά από πολύωρη και πεισματώδη μάχη οι εχθροί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και από το ρέμα της Ρούτελης βγήκαν στα Μάρμαρα και συνέχισαν προς το Ίσιωμα (Λιοφάτα, Αρασκλήρα κ.λπ.) Τριακόσιοι Έλληνες τους παρακολουθούσαν, από την πλευρά της Τάλομης και της Λιοφάτας, και αδιάκοπα τους πλευροκοπούσαν.
Έφτασαν στη Νεμούτα και αφού την λεηλάτησαν την πυρπόλησαν, επιχείρησαν να περάσουν στη Γορτυνία και πάλι ανεπιτυχώς, αφού έχασαν πάνω από 50 στρατιώτες. Στη συνέχεια επέστρεψαν στο Λάλα και αναχώρησαν για τον Πύργο.
Αναφέρει ο Γενναίος Κολοκοτρώνης: “…Μετά ταύτα, ημείς θέλει τραβήξωμεν δια την Δίβρην, την οποίαν εκρίναμεν αναγκαίον να ζητήσωμεν διαταγήν του αρχιστρατήγου (Τζώρτζ) να την καύσομεν επειδή το παράδειγμα αυτής θέλει επιφέρει και πολλά άλλα, καθ’ ότι είναι εν σημαντικόν μέρος και οι άνθρωποι όλοι με ιδέας και προκομμένοι, ώστε ο απλούς λαός βλέποντες ημπορούν ευκόλως να ενδώσουν εις το κακόν (το προσκύνημα)”.
Πράγματι ο Γενναίος Κολοκοτρώνης πήγε στη Δίβρη και: “…ετιμώρησε και κατέθλιψε τινάς των Διβραίων και άλλους από τα χωριά της Κάπελης, πυρπολήσας και τινων τας οικίας…” (Βλ. Ν. Σπηλιάδης).
Στη συνέχεια κατευθύνθηκε στον Πύργο, απ’ όπου είχαν φύγει οι Αραπάδες και: “…ετιμώρησε κάποιους καθώς και τινας οικίας εις παραδειγματισμόν έκαυσε και τον γερο – Κρεστενίτην, καταφυγόντα είς Ζακυνθινόν πλοίον, προσεποιήθη ότι ήθελε να φονεύσει…” Κατ’ άλλους μεσολάβησε ο Αναγνώστης Παπασταθόπουλος και έσωσε τον Κρεστενίτη.