Ποιοι τα έφαγαν το 1821;

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΕΤΑΞΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Ο Κωνσταντίνος Μεταξάς, φροντιστής του στρατοπέδου της Γαστούνης μετά την κατάργηση του τελευταίου υπέβαλε την 5^ην Δεκεμβρίου 1824 τον απολογισμό του, ο οποίος έχει ως εξής[1]:

«Προς το έξοχον Υπουργείον της Οικονομίας

Ιδού κατά χρέος παρ΄΄ρησιάζω προς το υπουργείον σς τους λογαριασμούς των Επαρχιών Γαστούνης και Πύργου, εις τους οποίους βλέπετε ότι από την μεν Γαστούνην μένουσιν αρκετά ασύνακτα, εις τα οποία αριθμούνται και είκοσι χιλιάδες γρόσια οπού οι κάτοικοι Γαστούνης εκράτησαν δια μισθούς Μαΐου και Ιουνίου ως και δια πέρυσι κέρδη περί των οποίων αναφέρεται προς την Σεβαστήν Διοίκησιν. Αριθμούνται προς τούτοις και τα οποία χρεωστεί ο βουλευτής Ιωάννης Σισίνης, επειδή αυτά δεν τα εσύναξε δια διαταγής του Σεβαστού Εκτελεστικού υπ’ αριθμόν 3995. Τα δε της Επαρχίας Πύργου εσυνάχθησαν όλα πλην εννέα χιλιάδων γροσίων, τα οποία εκράτησεν ο Καπετάν Πέτρος Μήτζου και 3.500 τα οποία εδόθησαν εις την Επαρχίαν. Δια δε τας πρώτας δύο χιλιάδας γρόσια έγραψα και προς την Σεβαστήν Διοίκησιν τα δε χίλια πεντακόσια εκράτησαν εσχάτως εναντίον της θελήσεώς μου, και μάλιστα αυτά ήτο δια γεννήματα, αναγκαιούντα εις το στρατόπεδον. Όθεν και τα επλήρωσα εξ ιδίων μου.

Αι Εθνικαί σταφίδαι έμειναν εις τους καλλιεργούντας αυτάς, ως ανεφέρθη προς την Σεβαστήν Διοίκησις, οι δε…. (δυσανάγνωστη (1) λέξη) έμειναν και αυτοί εις τον Κύρ Σισίνη, δι’ εξοικονόμησιν  των στρατιωτών ως φανερώνει εις το εσώκλειστον έγγραφόν του. Επειδή δε δια περιστάσεις εβιάσθην ν’ αναχωρήσω τα κατάστιχα της δημοπρασίας των όσων έμειναν ασύνακτα τα άφησα εις τον Κ. Καλαμογδάρτην, αντίγραφον όμως παρ΄΄ρησιάζω εις το οποίον θέλει θεωρήσει το υπουργείον και την σημείωσιν των είκοσι χιλιάδων των περυσινών.

Παρακαλώ το έξοχον τούτο Υπουργείον να θεωρήση τους λογαριασμούς μου και να μοι πληρώση τα όσα εξ ιδίων έδωσα εις τον εκεί φροντιστήν δια την οικονομίαν του στρατοπέδου. Και μένω.

Τη 5 Δεκεμβρίου 1824, εν Ναυπλίω

Ίσον απαράλλακτον τω πρωτοτύπω

Ο Γενικός Γραμματεύς της Οικονομίας                  Π. Πατριώτης

Σπ. Παπαλεξόπουλος                                            Κ. Μεταξάς

Από την επεξεργασία του παραπάνω λογαριασμού[2] το Υπουργείο της Οικονομίας παρατηρεί:

1^ον Ότι εδόθησαν 40.000 γρόσια στον Χρύσανθο Σισίνη, χωρίς να υπάρχει απόδειξη πληρωμής, αλλά ….επειδή η ποσότης είναι σημαντική και ο κύριος Μεταξάς δεν είναι άννοος να ψευσθή δια τούτο εγκρίνεται η πληρωμή αυτή.

2^ον Τα γρόσια 9.000 εκράτησεν από την επαρχίαν Πύργου ο στρατ. Πέτρος Μήτζου, δι’ αυτά η Σεβαστή Διοίκησις ας υποχρεώση τον Μήτζον να τα επιστέρεψη, ή ας επιτάξη να απερασθώσιν εις λογαριασμόν των όσων έχει να λάβη.

3^ον «….Γρόσια 81.334 έμειναν, εις τα οποία συμπεριλαμβάνονται γρόσια 20.000 τα οποία ίσον της αναφοράς του κυρίου Μεταξά απαιτούσιν οι καπεταναίοι της Γαστούνης 16.000 δια μηνιαίους στρατιωτικούς μισθούς των και τα στηρέσια Μαΐου και Ιουνίου και γρόσια 4.000 ως αναλογούν αυτοίς εκ του κέρδους του περυσινού ενοικίου της επαρχίας εις το οποίον ενείχοντο και δια την εξουσίασιν και περί των οποίων τους είχε δώσει υποσχετικόν ο κύριος Σισίνης δια να αποζημιωθούν. Έτι δε και γρόσια 20.000 περίπου χρεωστούμενα από τον Ιωάννην Σισίνην δια τα οποία……. να ζητηθή ο λόγος δια τον οποίον τα κρατεί ο κύριος Σισίνης…»

Όπως προκύπτει από τον παρατειθέμενο στον λογαριασμό του Κ. Μεταξά τα συνολικά έξοδα του στρατοπέδου Γαστούνης ανήλθαν στο ποσόν των 453.491 γροσίων και 30/40. Κατά την διάρκεια της Επαναστάσεως γίνονταν πολλές καταχρήσεις τόσο από την μη απόδοση των συλλεγομένων από μέρους των ενοικιαστών φόρων, όσο και από τους διάφορους καπεταναίους. Περιγράφεται – ιδίως οι Ρουμελιώτες και οι Σουλιώτες οπλαρχηγοί το έκανα αυτό- ότι όταν εγίνετο η καταμέτρηση των στρατιωτών από τους επιθεωρητές των στρατοπέδων ο ένας καπετάνιος εδάνειζε στον άλλον στρατιώτες του και αντιστρόφως για να μπορούν να εισπράττουν περισσότερους μισθούς και σιτηρέσια. Έτσι εξηγείται το πω ο Γιάννης Γκούρας βρέθηκε μετά την εκστρατεία του εναντίον των Πελοποννησίων  να έχει περί τα 2.000.000 γρόσια.

(Κυριακόπουλος Κωνσταντίνος, «Ο Πύργος και η Ηλεία στην επανάσταση και στα χρόνια του Καποδίστρια», Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Ηλείας, σελίδα 309, Πύργος 2003).

(Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος[3] για τις καταχρήσεις που έκαμε γράφει: «Μόνος ο Γκούρας επληρώνετο δια 12.000 άνδρες ενώ, δεν είχε πράγματι ειμή 3.000. Δεν θέλομεν υπολογίσει τα εις αυτόν πληρωθέντα κατά υπολογισμόν όστις είχεν υποβληθή εις την εν Άστρει Συνέλευσιν, καθ’ όν 12.000 άνδρες απήτουν 600.000 γροσίων κατά μήνα. Αλλά και το ήμισυ τούτων αν ελάμβανεν ο Γκούρας, επειδή επληρώθη τα χρήματα ταύτα επί τρεις τουλάχιστον μήνας, έπεται ότι επληρώθησαν χάριν αυτού και μόνον 900.000 περίπου γροσίων, ήτοι όσα περίπου η Κυβέρνησις εδαπάνησεν υπέρ του στόλου κατά το δεύτερον εξάμηνον του προηγουμένου έτους μαγαλουργήσαντος….»).