Η απαγωγή του Σταυρουλόπουλου

Απο τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του ελληνικού κράτους δρούσαν ληστρικές ομάδες στην ελληνική επικράτεια. Ίσως οι πρώτες ομάδες να είχαν καθαρά πολιτικό χαρακτήρα, αν αναλογιστούμε και την κατάσταση που επικρατούσε επι Όθωνα. Στη συνέχεια όμως το πρόβλημα διογκώθηκε και αυτό γιατί το ελληνικό κράτος αδυνατούσε να τηρήσει μια ενιαία στάση έναντι των ληστρικών ομάδων. Πολιτικοί και μεγαλοκτηματίες χρησιμοποιούσαν τις ομάδες των ληστών προκειμένου να προστατεύουν τα κτήμματά τους ή για να παρενοχλούν τους Οθωμανούς στα σύνορα.

Η διφορούμενη αυτή στάση των αρχών έδωσε τη δυνατότητα στους ληστές να κινούνται ανενόχλητοι καταδυναστεύοντας τον τόπο. Αποκορύφωμα αυτής της κατάστασης αλλά και χαρακτηριστικό παράδειγμα των ενεργειών των ληστών ήταν και η σφαγή στο Δήλεσι, όπου δημιούργησε τεράστια διπλωματικά προβλήματα στην ελληνική κυβέρνηση, η οποία και τελικώς παραιτήθηκε. Τότε μάλιστα είχε κατηγορηθεί ο υπουργός στρατιωτικών Σκαρλάτος Σούτσος οτι τους παρείχε προστασία με αντάλλαγμα την φρούρηση των τεραστίων εκτάσεων που είχε στην Αττική. Στο συγκεκριμένο άρθρο θα μιλήσουμε για ένα λιγότερο γνωστό περιστατικό, το οποίο όμως προβλήθηκε αρκετά απο τον τύπο, την απαγωγή του Σταυρουλόπουλου.
Ο Σπυρίδων Σταυρουλόπουλος ήταν πρωτότοκος γιος του πολυεκατομμυριούχου εμπόρου απο το Αίγιο Ξενοφώντος Σταυρουλόπουλου. Ο νεαρός Σταυρουλόπουλος είχε πολιτικές φιλοδοξίες γι'αυτό και προσπαθούσε να έρθει σε επαφή με παράγοντες της επαρχείας. Ο λήσταρχος Πανόπουλος, παράγοντας της περιοχής, του πρότεινε να συναντηθούν για να μιλήσουν στον σιδηροδρομικό σταθμό του Αιγίου στις 16 Μαΐου 1902, όπερ και έγινε. Υπο την απειλή όπλου ο Πανόπουλος απήγαγε τον Σταυρουλόπουλο.
Αμέσως η απαγωγή πήρε τεράστιες διαστάσεις, αφού οι εφημερίδες επι τρείς μήνες είχαν ανταποκρίσεις σχετικά με τις εξελίξεις. Ο Ξενοφών Σταυρουλόπουλος ήρθε αμέσως σε διαπραγματεύσεις με τον Πανόπουλο προκειμένου να του αποδώσει λύτρα για να ελευθερώσει τον γιό του. Λόγω και των φιλικών σχέσεων που διατηρούσε ο Σταυρουλόπουλος με τον τότε πρωθυπουργό Αλέξανδρο Ζαΐμη, ο δεύτερος δέχθηκε κατόπιν προτάσεως του πρώτου να αναστείλει την καταδίωξη του Πανόπουλου προκειμένου να συνεχίσουν οι διαπραγματεύσεις. Η συγκεκριμένη κίνηση σχολιάστηκε απο τις εφημερίδες αρνητικά αφού τις εξελίξεις παρακολουθούσαν προσεκτικά και οι πρεσβευτές των ξένων χωρών. Την υπόθεση είχε αναλάβει ο ανακριτής Θεοφανίδης.
Λίγες μέρες αργότερα, και αφού συγγενείς του Σταυρουλόπουλου παρέδωσαν 5.000 χρυσά φράγκα, ο Σπυρίδων Σταυρουλόπουλος απελευθερώθηκε. Επέστρεψε στο Αίγιο με το τρένο μέσα στο οποίο βρισκόταν και ο ανακριτής Θεοφανίδης. Στον σταθμό τον υπεδέχθηκε μεγάλο πλήθος κόσμου. Το υπουργείο εξωτερικών ανακοίνωσε αμέσως τα ευχάριστα νέα ενώ ειδοποιήθηκαν και τα ανάκτορα. Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής οι ληστές τον προειδοποίησαν να μην αποκαλύψει ποιοι τον είχαν αιχμαλωτίσει και γι'αυτό στην πρώτη ανάκριση εντοπίστηκαν πολλές αντιφάσεις. Ο ίδιος δικαιολόγησε τις αντιφάσεις λέγοντας: "Δεν πιστεύω οτι θα ευρεθή κανείς, ο οποίος θα με κατηγορήση, διότι απο της πρώτης στιγμής δεν κατέθεσα οτι ο αιχμαλωτίσας με ήτο ο Πανόπουλος. Διότι δεν δύναμαι να σας περιγράψω τας απειλάς και τας βιαιοπραγίας, εις ας προέβησαν κατ'εμού δια να με πει να μη καταθέσω τι κατ'αυτόν". Λίγες μέρες αργότερα συνελλήφθη και ο Πανόπουλος με τους συνεργάτες του. Το κρησφύγητο βρισκόταν στον Χελμό και η ληστρική ομάδα αποτελείτο απο τους:

Το ζήτημα τώρα ήταν που βρισκόντουσαν τα χρήματα και αν εμπλέκονταν και επιπλέον πρόσωπα. Οι εφημερίδες αποκάλυπταν καθημερινώς περίεργες σχέσεις και δοσοληψίες μεταξύ του Πανόπουλου και των ντόπιων αστυνομικών. Όπως είναι σύνηθες σε αυτές τις περιπτώσεις, δεν βρέθηκε κάτι παραπάνω. Όσον αφορά τα χρήματα, αυτά ευρέθησαν στο σπίτι του Χρυσαφίδη στο χωριό Ρωγοί των Καλαβρύτων και επεστρέφαν στον Σταυρουλόπουλο.

Εντύπωση προκαλεί το τέλος του Πανόπουλου. Μετά την σύλληψή του καταδικάστηκε σε 20ετή φυλάκιση και μεταφέρθηκε στο Παλαμήδι. Εκεί τον ίδιο χρόνο εξέδωσε τα απομνημονεύματα του "Η εξομολόγησις του λήσταρχου Κ. Πανόπουλου προς την κοινωνίαν", στο οποίο αναφερόταν στα γεγονότα της απαγωγής καθώς και σε άλλα θέματα. Ο ιστορικός Αρίστος Σταυρόπουλος το χαρακτήρισε ως "ένα περίεργο και ασυνάρτητο συνοθύλευμα κοινωνικών και θρησκευτικών ιδεών, όπου ο συγγραφέας παριστά ευατόν ως τιμωρόν των αδικούντων και προστάτην των αδικουμένων". Το βιβλίο βρήκε ανταποκρίση και σημείωσε τεράστια εκδοτική επιτυχία με αποτέλεσμα να επανεκδοθεί άλλες δύο φορές (Σικάγο 1928, Πάτρα 1947). Οι Έλληνες μετανάστες μάλιστα του επεφύλαξαν θερμή υποδοχή. Στη συνέχεια εξέδοσε "Το νέον ευαγγελικόν κοινωνικόν σύστημα" και "ο Σατανικός μηχανισμός του Μπολσεβικισμού".

Ιστορικά Θέματα