Φωτογραφικό Μουσείο Φολόης

^{Φωτογραφικό Μουσείο Φολόης}

^{Επίσκεψη την Τετάρτη 27 Αυγούστου στη Γιάρμενα}

^{Ένα Αυγουστιάτικο απομεσήμερο άφησα το Αντρώνι, προχώρησα στο Καλιμάνι προς τη διασταύρωση της «111» και από κει πήρα το κατήφορο προς τα Ολύμπια (έτσι τα λέμε εμείς) για να περιδιαβώ το δρυοδάσος  της (άλλης) Κάπελης και να  βρεθώ επιτέλους στη γειτονική μας Φολόη, τη Γιάρμενα. Από τότε που μπήκε ο πολιτισμός στη ζωή μας, το αυτοκίνητο δηλαδή απομακρυνθήκαμε από τα  γειτονικά μας χωριά. Έμειναν μόνο να μας τα θυμίζουν οι καμπάνες και τα μεγάφωνα, με τα τραγούδια από τις γιορτές και τα πανηγύρια τους. Φαίνεται ότι είμαστε άξιοι της μοίρας μας αφού αφήσαμε μία χαράδρα να μας χωρίσει και  δεν  αξιωθήκαμε, έστω και με τα σκαμπάνια, να ανοίξουμε δρόμο προς τα αγαπημένα μας χωριά Κούμανι και Γιάρμενα, που τόσοι δεσμοί μας ενώνουν.}

^{Περιπλανήθηκα στα σοκάκια και τα δρομάκια της Γιάρμενας φωτογραφίζοντας ταυτόχρονα τις ομορφιές της, καθώς ήταν η πρώτη φορά που επισκεπτόμουν το χωριό από τότε που ξεκίνησα να ενημερώνω τούτες τις σελίδες. Άνοιξα ποριές, δρασκέλισα φράχτες, πέρασα μέσα από  αμπέλια (τσιμπολογώντας αγουρίδες) για  να βρεθώ τελικά στο καταράχι και από ‘κει να αγναντέψω  «’κείνη μεριά» για να αποθανατίσω το μαγευτικό Αντρώνι πριν με προλάβει το σούρουπο.}

^{Στο γραφικό καφενεδάκι της πλατείας βρέθηκα με τον Ηλία Τουτούνη (λαογράφο ερευνητή της Ηλειας),  το Μπάμπη Παπαθεοδώρου (εκδότη του περιοδικού «Φολόη» και δημιουργό του Φωτογραφικού  Μουσείου Φολόης) και το Γιώργη Μαρκόπουλο που διοργάνωσε αυτή τη συνάντηση. Κοντά μας βρέθηκε ο Βασίλης Παπαντώνης (δήμαρχος Λασιώνος) και οι ακούραστοι συνοδοί μας Αλέκος Συλάιδος και Γιώργης Καραχάλιος.}

^{Στη ζεστή  συντοφιά μας ήταν ακόμη ο Ανδρέας Μπόμπας (πρώην πρόεδρος), ο Μάκης Αθανασόπουλος (πρώην πρόεδρος), ο Θεμιστοκλής Συριόπουλος, ο Δημήτρης Σκέντζης και άλλοι Γιαρμεναίοι.}

^{Μας φίλεψαν αρχικά στο καφενείο και εν συνεχεία γευτήκαμε τους εκλεκτούς μεζέδες που μας προσφέρθηκαν στη ταβέρνα οι «Κένταυροι» του Ταμπoυρόγιαννη.}

^{Κατόπιν περιηγηθήκαμε απέναντι, στο πρώην δημοτικό σχολείο, που τώρα έχει μετατραπεί σε έκθεση φωτογραφίας, του «Φωτογραφικού Μουσείου Φολόης».}

^{Μας προσφέρθηκε πολυτελές λεύκωμα, μεγάλου σχήματος (180 σελίδων), με φωτογραφικές μαρτυρίες από το 1920 μέχρι το 2007. Ακόμα, το λεύκωμα κοσμούσαν καταπληκτικές φωτογραφίες κτηρίων, ανθρώπων της Γιάρμενας και τοπίων που μαρτυρούσαν την ομορφιά του  δρυοδάσους, της σπάνιας χλωρίδας και πανίδας του Οροπεδίου Φολόης.}

^{Το φωτογραφικό μουσείο Φολόης, καθώς και το λεύκωμα, αποτελούν  μια εξαιρετική και επι­μελημένη κίνηση, που φανερώνει τη μεγάλη προσπάθεια του Συλλόγου Φολοητών "Ο Κένταυρος" και του Φωτογραφι­κού Αρχείου Μουσείου Φολόης να προβάλουν τον τόπο και να παρουσιάσουν την αγνή λαϊκή ψυχή των κατοίκων.}

^{«… Η έκθεση αυτή αποτελεί τον οδηγό μας σε ένα "ταξίδι στο παρελθόν" στη Φολόη, στην ψυχή και στη μνήμη της γενέθλιας γης μας και των προγόνων μας.» αναφέρει μεταξύ άλλων ο Μπάμπης Παπαθεοδώρου στην εισαγωγή του λευκώματος. «… Πρόκειται για μια φωτογρα­φική διαδρομή που αναδεικνύει και υπενθυμίζει τον καταλυτικό ρόλο που έπαιξαν οι άνθρωποί της για την προκοπή του τόπου τους. Οι φωτογραφίες αυτές από το Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Φολόης, η αποτύπωση τοπίων ή καθημερινών γεγονότων, είναι πολύτιμα στοιχεία για την επιστημονική έρευνα, αλλά παράλληλα αποτελούν και τη διατήρηση της ανάμνησης μιας χαμένης πια πραγματικότητας.}

^{Η διοργάνωση της έκθεσης και η έκδοση αυτού του Λευκώματος είναι καρπός του Φωτογρφικού Αρχείου του Μουσείου Φολόης που ίδρυσε το 2002 ο Σύλλογος Φολοητών ''ο κένταυρος".  Στόχος του Φωτογ. Αρχείου ήταν και είναι η συγκέντρω­ση, διαφύλαξη, ταξινόμηση φωτογραφιών, που εικονίζουν πρόσωπα, όψεις της πα­ραδοσιακής κοινωνίας του χωριού και της ευρύτερης περιοχής της Ορεινής Ηλεί­ας, μνημεία και αντικείμενα παραδοσιακής τέχνης και αρχιτεκτονικής, τη χλωρίδα και πανίδα του οροπεδίου Φολόης κ.α. Το Φωτογραφικό Αρχείο αποτελεί μια πο­λύτιμη πηγή πληροφόρησης, μια ιστορική παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές, γιατί οι περισσότερες φωτογραφίες  που αποτυπώνονται στο λεύκωμα πραγμα­τοποιήθηκαν σε καιρούς που το τοπίο δεν είχε ακόμα πληγωθεί και ο πληθυσμός δεν είχε αλλάξει ακόμη τρόπο ζωής, δηλ. δεν είχε αστικοποιηθεί. Επειδή έχουν διαφυλάξει ορισμένες όψεις της παραδοσιακής κοινωνίας του χωριού, για τούτο μέ­σα από το κοίταγμά τους παρουσιάζεται ανάγλυφα ο τρόπος ντυσίματος των παλιών ανθρώπων του, το ύφος και το είδος των διασκεδάσεων, η μορφή των οικογενειών και γενικά η κοινωνική ζωή των κατοίκων.}

^{Μέσα από τις φωτογραφίες του που άλλες είναι αναρτημένες στην έκθεση και οι περισσότερες τυπωμένες στο λεύκωμα, το Φωτ. Αρχείο ανασταίνει μια ολόκλη­ρη εποχή και συνθέτει τον καμβά της ιστορίας της παραδοσιακής κοινωνίας του χωριού. Ζωντανεύει καιρούς και εποχές που ολότελα χάθηκαν, δουλεμένες με την όμορφη ματιά του δημιουργού και της πραγματικότητας.}

^{Μέσα από την περιδιάβαση της φωτογραφικής έκθεσης και του λευκώματος θα φανεί περίτρανα η τεράστια σημασία του Φωτογραφικού Αρχείου που θεμελίωσε ο Σύλλογος Φολοητών "ο κένταυρος". Εκεί φαίνεται και γίνεται αντιληπτό ότι η φω­τογραφία αποτελεί εργαλείο αποτύπωσης της μνήμης, που τη χρησιμοποιεί κάθε άν­θρωπος για να δώσει μορφή στις μνήμες του, για να συλλέξει το παρελθόν του, για να καταγράψει τα ίχνη της ζωής του. Περνώντας μπροστά από τις αναρτημένες και καδραρισμένες παλιές φωτογραφίες της έκθεσης και τις τυπωμένες σε λεύκωμα δεν μπορεί παρά να ονειρευτείς και να στοχαστείς πάνω σ' αυτές. Πάνω στις γεμά­τες σιγουριά και κατάφαση στη ζωή πόζες των προσώπων, που δεν ποζάρουν πια. Πάνω στις γελαστές μορφές, που δεν γελούν πια. Πάνω στους ανθρώπους τους δι­κούς μας. του χωριού μας, που υπάρχουν στην πλατεία της φωτογραφίας, χωρίς να υπάρχουν πια στην πλατεία του χωριού. Πάνω στην πλατεία της φωτογραφίας, που έγινε η σκιά ή το όνειρο της πλατείας του χωριού. Ετσι μπορεί να περάσουμε και κυρίως οι νέοι άνθρωποι και οι μαθητές, μέσα από τη δοκιμασία και το μάθημα του χρόνου, σ' έναν αισιόδοξο ανθρωπισμό: στην απόρριψη της αδικίας, της ιδιοτέλει­ας, της εγωπάθειας, της ανισότητας ανάμεσα στους ανθρώπους.}

^{Οι φωτογραφίες του λευκώματος συνθέτουν ένα είδος τοπικής ιστορίας δοσμέ­νης από το φακό του τοπίου και της παράδοσης. Κάθε φωτογραφία είναι μια μονα­δική μαρτυρία του ερασιτέχνη φωτογράφου μέσα στο χρόνο. Κάθε φωτογραφία μια μικρή ή μεγάλη ιστορία. Ένα νοσταλγικό ταξίδι στη Φολόη που ξεκινάει τη δεκαε­τία του 1920 και ολοκληρώνεται περίπου τη δεκαετία του 2000. Φωτογραφίες που ξεδιπλώνουν την πορεία ανθρώπων, τοπίων, της λαικής παράδοσης και μνημείων όπως τα αιχμαλώτισαν με το φακό τους οι ερασιτέχνες φωτογράφοι. Σκηνές από το τοπίο της Φολόης σε άσπρο και μαύρο. Υπέροχη διαδρομή στο χώρο και το χρόνο. ανθολογημένη ανάμεσα σε πολυάριθμες φωτογραφίες.}

^{Για τη σύνθεση του λευκώματος χρησιμοποιήσαμε την όποια φωτογραφία απο­τυπώνει και καταγράφει διαχρονικά όψεις της παραδοσιακής κοινωνίας της Φο­λόης και του τόπου. Φωτογραφίες τραβηγμένες από ερασιτέχνες φωτογράφους, τους περισσότερους ανώνυμους, τοπιογραφικού, επιστημονικού, κοινωνιολογικού, λαογραφικού και όποιου άλλου ενδιαφέροντος, χωρίς να μας αφήνουν αδιάφορους οι απλές οικογενειακές. Πρωταρχικός σκοπός μας να γνωρίσουμε τα πρόσωπα που πέρασαν από τη Φολόη και άφησαν τα ίχνη τους στη διαδρομή μισού και πλέον αι­ώνα.}

^{Η υπέροχη διαδρομή στο χώρο και το χρόνο της Φολόης έφθασε στο τέλος της. Το μεράκι. η αγάπη για τον τόπο και η σκληρή δουλειά μετουσίωσαν το όνειρο σε πραγματικότητα.}

^{Έτσι αποδείχτηκε περίτρανα ότι πέραν από την Ελλάδα των τηλεοπτικών με­τρήσεων και της ενασχόλησης με το ασήμαντο, υπάρχει κι η Ελλάδα του μόχθου και της δημιουργίας.»}

^{Συγχαρητήρια στο Μπάμπη Παπαθεοδώρου και προς όλους όσους δούλεψαν σκληρά για να γίνει τούτο το δύσκολο και πολύχρονο έργο πραγματικότητα. Ας γίνει λαμπρό παράδειγμα και για τα άλλα χωριά της Ορεινής Ηλείας.}

^{Η έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή  με ελεύθερη είσοδο για το κοινό μέχρι τις 7.12.2008.}

^{Κώστας Παπαντωνόπουλος}

^{Νοέμβρης 2008}

​