Σταυράκι (Αρχαίος οικισμός)

 ^{Στο Κακοτάρι του δήμου Λασιώνος, αγνάντιο από το συνοικισμό  Ντιναίικα , στην ανατολική πλαγιά της νότιας κορυφογραμμής του Ερύμανθου, ανάμεσα σε τρεις ράχες[1], εκτείνεται η κοιλάδα που βρίσκεται το Σταυράκι.}

^{Η πρόσβαση στο  Σταυράκι πραγματοποιείται μέσω του παραποτάμιου δρόμου «Κακοταρίου –Τσιπιάνων- Βλασίας» που ήταν η κεντρική δίοδος της ορεινής Αχαΐας προς το οροπέδιο Φολόης. Ο δρόμος είναι υπό κατασκευή και μπορεί να διασχισθεί από αυτοκίνητο για περίπου  δυόμιση χιλιόμετρα βορειανατολικά του Κακοταρίου (δίπλα στο Πετρωτό γεφύρι πριν το Κάστρο της Οχιάς). Από το σημείο αυτό και έπειτα, η ανάβαση γίνεται μόνο με τα πόδια προς τα πέτρινα μαντριά που βρίσκονται ψηλότερα. Η διαδρομή, αν δεν γνωρίζει κανείς τα μονοπάτια, είναι δύσκολη και ανηφορική.}

^{Το μονοπάτι βρίσκεται κοντά στο ρέμα που  οδηγεί στο Σταυράκι. Εκεί, στην κοιλάδα που τώρα είναι βοσκότοπος, βρίσκεται  παλιός οικισμός με  περίπου 20 ερείπια κτηρίων της Φράγκικης περιόδου.}

^{Αριστερά στη λάκα, στου «παπά το πουρνάρι» βρίσκονται τα περισσότερα οικήματα. Τα κατεστραμμένα κτήρια είναι χτισμένα με ξερολιθιά, ενώ εξέχουν λίγες δομές από τα θεμέλια, οι οποίες φτάνουν ακόμα και το ένα μέτρο πάνω από το έδαφος. Είναι ανεξάρτητες  οικοδομές, σχήματος τετράγωνου ή παραλληλόγραμμου (5 έως 10 μέτρα X 5 έως 15 μέτρα). Τα κτήρια, όπως και αυτά των γύρω Κάστρων, χρονολογούνται από την περίοδο των Φράγκων και είναι κτισμένα πάνω σε ερείπια προγενέστερων οικοδομημάτων. Η μορφή δόμησης είναι παρόμοια με αυτή στα Κάστρα του Μισοβουνίου και της Οχιάς. Το Σταυράκη, καθώς και το Μισοβούνι μελετήθηκαν από τον Todd Brenningmeyer με χρήση δορυφορικής οπτικής ανάλυσης του κατασκοπευτικού δορυφόρου[2] των ΗΠΑ Landsat. Εγκαταλειμμένο σήμερα το Σταυράκι, έχει υποστεί αναπόφευκτη καταστροφή των μορφών δόμησης, τόσο από φυσικές, όσο και από ανθρώπινες δυνάμεις. Βορειοανατολικά του οικισμού βρίσκεται η πηγή, που διοχέτευε το νερό στον οικισμό. Κάτω από το χαλάσματα, εντοπίστηκε θαμμένος αγωγός Οθωμανικής  ή φράγκικης περιόδου. Στην εν λόγω περιοχή, έως πρόσφατα γινόταν καλλιέργεια κριθαριού και σιταριού, καθώς και καλαμποκιού-βίκου στο ποτιστικό κομμάτι. Σήμερα βόσκουν αγελάδες και γiδοπρόβατα των ντόπιων βοσκών .}

 ^{Σε ύψος περίπου 150 μέτρων ψηλότερα της  πηγής στο Σταυράκι και σε υψόμετρο 1000 μέτρων βρίσκεται ριζωμένη στον απόκρημνο βράχο η σπηλιά του Τουρκοπαναή, οπλαρχηγού  από τα Τσίπιανα.}

^{Κώστας Παπαντωνόπουλος (Ιανουάριος 2009)}

^{Πηγές Υποσημειώσεις:}

 ^{1. Αριστερά η ράχη "Κεράνες βράχος", δεξιά η ράχη "Τσαγκά" και πίσω  η ράχη "Τσούμπια" που βρίσκεται η σπηλιά του Τουρκοπαναή.}

^{2. Frederik A. Cooper:  HAUSES OF THE MOREA, ΣΠΙΤΙΑ ΤΟΥ ΜΟΡΕΑ, εκδόσεις: Μέλισσα.}

^{Το Σαυράκι επισκέφτηκα στις 28 Απριλίου 2008 (Δευτέρα του Πάσχα) με τον Αντώνη Πρέκα και τους μικρούς Μιχάλη και Βαγγέλη υπό την καθοδήγηση (με κινητά τηλέφωνα) των φίλων μου Ντιναίων.}