Featured Articles

ΝΑΝΤΙΑ ΜΑΝΙΑΤΗ 26 Σεπτεμβρίου 2021

«Η ενασχόλησή μου με την λαογραφία ξεκίνησε από τότε που ήμουν μαθητής του Γυμνασίου και μου άρεσε να συλλέγω δημοτικά τραγούδια, παροιμίες και ιστορίες από διηγήσεις κυρίως γεροντότερων, οι οποίες είχαν διαδοθεί από στόμα σε στόμα. Τις άκουγα που τις διηγούνταν μεταξύ τους και τις παρακολουθούσα με κατάνυξη. Τους ρωτούσα και τους κατέγραφα…», κάπως έτσι ξεκίνησε η συζήτηση με τον Ηλία Τουτούνη, έναν εξαιρετικό άνθρωπο, με ευγένεια, ήθος, αρχές και πολλή αγάπη για τις ρίζες και την Ηλεία μας.

Κάτι που επιβεβαιώνεται από την πλούσια λαογραφική του δράση και κυρίως από τον τρόπο που μας μιλά για τη διάσωση και τη διάδοση του πολιτισμού, των εθίμων και όλων εκείνων που χαρακτήριζαν τη ζωή των προγόνων μας.

Επίσης μας μιλά και για το τελευταίο δημιούργημά του, τις «Λαογραφικές σελίδες της Ηλείας» που είναι έτοιμο να τυπωθεί.

Οι νέοι σήμερα ενδιαφέρονται να μάθουν τις ρίζες τους;

Νομίζω ότι ένα πολύ μικρό ποσοστό, των νέων μας, ενδιαφέρεται. Εγώ που είχα κλίση στην δημοτική ποίηση, όταν ήμουν έφηβος και μετά όταν ενηλικιώθηκα, δεχόμουν από πολλούς νέους, ένα είδος bullying, θα λέγαμε σήμερα, λέγοντάς μου, να πάμε σε ντισκοτέκ και σε μπουζούκια να διασκεδάσουμε. Πάντα αρνιόμουν, μένοντας πιστός στην δημοτική παράδοση αποκαλώντας με, οπισθοδρομικό και κολλημένο στα παλιά. Έτσι οι περισσότεροι νέοι, νομίζω δεν τολμούν ν’ ασχοληθούν με τα περασμένα…

Μιλήστε μας για το βιβλίο σας «Λαογραφικές σελίδες της Ηλείας».

Το βιβλίο αναφέρεται σε διάφορα λαογραφικά θέματα που έχω καταγράψει και αφορά ευτράπελες ιστορίες που έχουν εκτυλιχθεί στην Ηλεία, όπως ιστορίες με Νεράιδες, παροιμίες, πραγματικά γεγονότα που άφησαν την βούλα τους στην τοπική λαογραφία, με μάγισσες, με παραεμπόριο, κλεψιές, απατεωνιές, απαγωγές κ.λπ.

Έχετε γράψει και εκδώσει πέντε βιβλία και υπάρχουν και άλλα δεκαεννέα, σχεδόν έτοιμα και άλλα οκτώ σε αρχική διαδικασία. Πόσο καιρό διαρκεί το γράψιμο ενός βιβλίου;

Δεν υπάρχει χρονικό όριο. Το αρχείο μου αρχίζει από το 1975 όπου ακατάπαυστα συλλέγω, ταξινομώ και κάθε θέμα το αφήνω ανοικτό, διότι πάντα κάτι προστίθεται. Θέλω να τονίσω, ότι η λαογραφία, είναι ένα κεφάλαιο ατελείωτο, με αχανείς διαστάσεις. Να σας αναφέρω παράδειγμα ότι για τον Ηλειακό γάμο έχω κάνει μια εργασία 700 σελίδων κι ακόμα συμπληρώνεται. Επομένως όσο κι αν ψάχνεις βρίσκεις, διορθώνεις και συμπληρώνεις. Τώρα αν θέλω να γράψω ένα βιβλίο με 200 σελίδες ας πούμε, για μένα που έχω τόσο μεγάλο αρχείο και υλικό, είναι θέμα ημερών.

Από πού αντλείται στοιχεία;

Τα στοιχεία της λαογραφίας τα αντλώ από τα «ζώντα βιβλία». Για μένα υπάρχουν δυο βιβλιοθήκες, οι συνηθισμένες όπου εκτίθενται διάφορα βιβλία και η «ζωντανή βιβλιοθήκη», δηλαδή ο κάθε άνθρωπος και κυρίως οι γεροντότεροι. Όταν πλησιάζουμε αυτούς τους ανθρώπους, συζητάμε μαζί τους και καταγράφουμε πρωτογενές υλικό. Γι’ αυτό πρέπει να προλάβουμε και να διασώσουμε ότι γνωρίζουν διότι με την απώλεια του καθενός χάνεται πολύτιμο υλικό. Αυτό δεν συναινεί με τα βιβλία, διότι κι αν χαθεί ένα βιβλίο, κάποιο ίδιο σίγουρα θα διασωθεί.

Η εποχή της τεχνολογίας που ζούμε θεωρείτε ότι βοηθάει τη λαογραφία;

Σίγουρα βοηθάει, διότι κάποτε γράφαμε με στυλό τις αφηγήσεις και κρατούσαμε σημειώσεις. Και άντε να προλάβεις να γράψεις τα λεγόμενα. Αργότερα ήλθε το μαγνητόφωνο, και τότε που ήσαν τα χρήματα να το αγοράσεις και να προμηθεύεσαι κασέτες. Επίσης οι φωτογραφίες ήσαν μετρημένες για όλους για τους ιδίους λόγους, έλλειψης φωτογραφικών μηχανών, φιλμ και εμφάνισης αυτών.

Με την σύγχρονη τεχνολογία, η καταγραφή έχει γίνει παιχνιδάκι, καταγράφεις ηλεκτρονικά και ψηφιακά, και αποθηκεύεις, δίχως κανένα έξοδο, το μόνο που χρειάζεται ένα σύγχρονο τηλέφωνο, ένα τάμπλετ, μια φωτογραφική μηχανή κ.λπ.

Από πότε συναντάμε λαογραφικά καταγεγραμμένα στοιχεία στην Ηλεία;

Οι πρώτες λαογραφικές σελίδες με Ηλειακές αναφορές καταγραφήκαν από τον αείμνηστο μεγάλο λαογράφο Νικόλαο Πολίτη. Ο Νικόλαος Λάσκαρης από την Γορτυνία, δάσκαλος και κάτοικος Χαβαρίου.

Επίσης τεράστια εργασία έχει προσφέρει ο αείμνηστος Ντίνος Ψυχογιός, από το Νιοχώρι Κυλλήνης, στα περιοδικά του «ΗΛΕΙΑΚΑ». Ακόμη σοβαρές καταγραφές έχει προσφέρει η κόρη του, κ. Ελένη Ψυχογιού. Ο Αθανάσιος Φωτόπουλος, ο Γιάννης Κλουκίνας, ο Νίκος Τσούρας, ο Θρύλος Πάτρης (Δημήτρης Παναγιωτακόπουλος), ο Κώστας Παπαντωνόπουλος, ο Σωτήρης Σωτηρόπουλος, ο αείμνηστος Μπάμπης Παπαθεοδώρου και άλλοι.

Διατηρείτε δική σας επιχείρηση στην Αμαλιάδα που σημαίνει δεν είναι οικονομικοί οι λόγοι που γράφετε βιβλία. Ποιο είναι το «κέρδος» από όλο αυτό;

Έχω δική μου επιχείρηση και είμαι και αγρότης, απ’ όπου «Δόξα τω Θεώ» αντλούμε τα προς το ζην. Ποτέ μου δεν αποσκοπούσα κάποιο κέρδος, από την λαογραφία και την ιστορία. Ξέρετε πόσα χιλιόμετρα έχω διανύσει, πόσα καύσιμα, εργατοώρες, ξενύχτια, έξοδα, φαγητά διανυχτερεύσεις, δωράκια κ.ά. για να συγκεντρωθεί ένα τόσο μεγάλο υλικό;

Τώρα, αν πουλώ κάποια βιβλία, προσπαθώ να καλύψω τα έξοδα της έκδοσης, που είναι ένα σοβαρό ποσόν και αντιστοιχεί σε κάθε έκδοση, ανάλογα με τις σελίδες και το χαρτί του βιβλίου. Θέλω να σας αναφέρω, ότι όποιος μου ζήτησε και μου ζητάει στοιχεία, του έδωσα μ’ ανοικτή την καρδιά, άνευ αντιτίμου.

Αυτό που θέλω να επισημάνω είναι ότι η λαογραφία μας, είναι τα Εθνικά Μνημεία του λόγου μας και χρήζουν ιδιαίτερης προσέγγισης, προσοχής και εκτίμησης, πράγμα που η Πολιτεία το αγνοεί παντελώς !

Ο Ηλίας Τουτούνης κατάγεται από τα Άγναντα ή Σινούζι της Πηνείας και έχει καταγράψει χιλιάδες δημοτικά τραγούδια, μοιρολόγια και περισσότερες από 35.000 παροιμίες, εκφράσεις, λαογραφικές ιστορίες κ.ά. Σκοπός και κύριο μέλημά του, είναι η καταγραφή και διάσωση της δημοτικής μας παράδοσης.

Προσθήκη νέου σχολίου