Ψάρι (αρχαία ελληνικά: ἰχθύς, λατινικά: piscis) είναι κάθε μέλος μιας ομάδας υδρόβιων κρανιωτών ζωικών οργανισμών που δεν έχουν άκρα με δάκτυλα. Σχηματίζουν μια αδελφή ομάδα με τα χιτωνόζωα, μαζί με τα οποία σχηματίζουν την (ευρύτερη) ομάδα των ολφακτόρων (olfactores).
ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ:
Αυτούς που στριμώχνονται σε κλειστό χώρο, λέμε στριμώχθηκαν σαν σαρδέλες.
Γαύρους, λέμε τους οπαδούς του ΟΣΦΠ. (Ολυμπικού).
Γύλος, λέγεται ο απατεωνίσκος, ο πειστικός.
Δελφίνι, αυτός που είναι άριστος κολυμβητής.
Ζαργάνα, λέμε την ψιλή, αδύνατη και ευλύγιστη γυναίκα.
Καρχαρία, λέμε γενικά τον φαγά σε όλο του το μεγαλείο.
Ξεψάρωσε, λέγεται για τους στρατιώτες που αρχίζουν να εισέρχονται στο ανεπίσημο πνεύμα του στρατού.
Ξιφίας, ο έχων μεγάλη μύτη.
Ρέγγος, λέγεται ο αδύνατος και ηλιοκαμένος άνθρωπος.
Σαρδέλες, λέμε τα γαλόνια των υπαξιωματικών του στρατού και των σωμάτων ασφαλείας. Στον στρατό, ο έχων μισή σαρδέλα ήταν υποδεκανέας, ο έχων μία ήταν δεκανέας, ο έχων δύο ήταν λοχίας, ο έχων τρείς ήταν αρχιλοχίας.
Σαρδελοκούτι, λέμε το κουτί που είχε παστωμένες σαρδέλες και κάθε άχρηστο ξύλινο ή μεταλλικό αντικείμενο.
Σαρδελοπούτσης, ο έχων πολύ μικρό πέος.
Τσιπούρα, λέμε τον πεθαμένο που τον ανακαλύπτουν μετά από ώρες και είναι παγωμένος.
Φάλαινα και φώκια, ονομάζουμε την χονδρή και δυσκολοκίνητη γυναίκα.
Ψαρεύει πελάτες, λέγεται γι’ αυτούς που προσπαθούν να πείσουν πελάτες να επισκεφθούν ή να ψωνίσουν από το μαγαζί τους.
Ψαρής, ψαριά λέγεται το γκρίζο άλογο, που το χρώμα της τρίχας του μοιάζει με το χρώμα του ψαριού.
Ψάρι ή ψαρούκλα, στον στρατό ονόμαζαν τον νεοσύλλεκτο, όπου τον κάθε νέο όπου οι παλαιότεροι φαντάροι, τον υπέβαλαν σε διάφορα καψόνια, επιδεικνύοντας εξουσία.
Ψαριά, λέγεται το σύνολον της συλλογής των ψαριών.
Ψαροκασέλα, λέγεται το ξύλινο τελάρο μεταφοράς ψαριών, κάτι το παλιό, το χαλασμένο, το γερασμένο.
Ψαρόκοκκαλο, είδος ειδικής ραφής άκρων χονδρών ρούχων.
Ψαρομούνα, λέγεται αυτή που έχει γκρίζες τρίχες στο αιδοίον της.
Ψαροντούφεκο, ειδικό ντουφέκι για ψάρια.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΙΜΙΩΔΕΙΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΨΑΡΙΑ
Αγαπάει η γάτα τα ψάρια αγαπάει και τα ποντίκια.
Αλί στο ψάρι που θα κρυφτεί στην τρούπα του κάβουρα.
Αν δε βρέξεις κώλο ψάρια δεν τρως.
Άναψε ο γιαλός καήκανε τα ψάρια.
Από τα φθηνά ψάρια τρώνε οι γάτες.
Άσπρα στο πουγγί, ψάρια στο βουνί.
Βρέξε κώλο φάε ψάρι.
Βρώμικα ψάρια καλά παζάρια.
Βρώμικο είναι το ψάρι κι όλο ρίγανη ζητάει.
Γίνανε τα μούτρα του σαν τον μπακαλέο.
Γλιστράει σαν το χέλι.
Έπιασε το ψάρι από τα πόδια.
Η γάτα για το ψάρι πούλησε το αμπέλι της.
Ή ψάρι της μπουκιάς ή της οκάς.
Θολώνει η θάλασσα χορταίνει το ψάρι.
Και το μικρό το δόλωμα μεγάλο ψάρι πιάνει.
Καλά κακή η ψαριά τάισε ο ψαράς τα παιδιά.
Κάλιο λίγο ψωμί και στα άχερα παρά ψάρια και στη θάλασσα.
Κάλιο σπάρο και στο χέρι, παρά λαβράκι και καρτέρει.
Κρέας φάε ούλο τον χρόνο και κολιό τον Αύγουστο
Λίγο δόλο, πολύ ψάρι.
Μακριά από τη θάλασσα μεγάλα ψάρια πιάνει.
Μεγάλη ψαριά; Χαρά στην φαμελιά.
Μου έψησε το ψάρι στα χείλη.
Να είχα της νύχτας τ’ άστρα και της θάλασσας τα ψάρια
Ο κάβουρας στο πέρασμα πιάνει το ψάρι και όχι στο κυνήγι.
Οι νιούτσικες κι’ οι άγουρες πιάνονται σαν το ψάρι.
Όποιον τρώει η θάλασσα τον τρώνε και τα ψάρια.
Όποιος έχει γλώσσα από ψάρι έχει και μεγάλη χάρη.
Όποιος περιμένει να πνιγούν τα ψάρια, για να τα πιάσει, νηστικός θα μείνει.
Όποιος φοβάται τα νερά για ψάρια δεν πηγαίνει.
Όπου ακούς Μαρία και Γιάννη, βάνε ψάρια στο τηγάνι.
Όπου ακούς πολλά λαβράκια, πάρε και μικρή απόχη.
Όπου έχει υπομονή, τρώει τη νύχτα ψάρι.
Όπου κι αν βρίσκεται το ψάρι ψαρουλίδα μυρίζει
Όσα ψάρια και να πιάσει ο ψαράς πάντα ψαράς θα είναι.
Όσο αλαργεύεις από την θάλασσα τόσο ακριβαίνει το ψάρι.
Όσο σιχάθηκε η γάτα τα ψάρια, τόσο σιχάθηκε και ο παπάς τα δοσίματα.
Παναγιάς κι Αγιάννη, βάλε ψάρια στο τηγάνι.
Πέθανε το ψάρι από την δίψα.
Πουτάνα θάλασσα που σε γαμάνε τα ψάρια, που σε γαμεί κι ο κάβουρας με τα στραβά ποδάρια.
Τα γένια τρων τα ψάρια και οι πολλές κοιλιές λιθάρια.
Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.
Το νόστιμο ψάρι έχει και πολλά κόκαλα.
Το φρέσκο ψάρι έχει διπλή την χάρη.
Το ψάρι για μάρτυρας δεν πάει.
Το ψάρι και τη γυναίκα τα τρως με το χέρι.
Το ψάρι και ο μουσαφίρης την τρίτη μέρα μυρίζουν.
Το ψάρι και ο φίλος σε τρεις μέρες βρωμούν.
Το ψάρι μυρίζει από το κεφάλι.
Του έψησε το ψάρι στα χείλη.
Του κυνηγού και του ψαρά το πιάτο, δέκα φορές είν’ αδειανό και μια φορά γεμάτο.
Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά λιθάρια.
Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο.
Φωνή ιχθύος.
Χόρεψε σαν το ψάρι στη στεριά.
Χωρίς δόλο το ψάρι δεν τσιμπάει.
Χωρίς δόλο ψάρι δεν πιάνεται.
Ψάρι έχεις για προσφάι, βάλε αλεύρι να ζυμώσεις.
Ψάρια αγόρασα ψάρια θα φάω.
Ψάρια στο γιαλό όσα θέλεις σου πουλώ ψάρια στα βουνά θα στα δώσω ακριβά.
Ψάρια στο γιαλό, όσα θέλεις σου πουλώ.
ΟΝΕΙΡΟΚΡΙΤΗΣ
Αν ονειρευτείς ψάρια που κολυμπούν σε καθαρά νερά, σημαίνει πως θα ευνοηθείς από τους πλούσιους και δυνατούς στο περιβάλλον σου. Τα ψόφια ψάρια στο όνειρο σημαίνουν χάσιμο περιουσίας και δύναμης, σαν επακόλουθο μιας μεγάλης ατυχίας. Αν δεις πως έπιανες μικρά ψαράκια, σημαίνει πως οι εχθροί σου θα προσπαθήσουν να σε διαβάλουν, αλλά εσύ θα ξεφύγεις τελικά από την άσχημη κατάσταση. Αν δεις πως έπιανες ψάρια ενώ ήσουν μέσα στο νερό, σημαίνει πως θα δημιουργήσεις περιουσία και μάλιστα βασισμένος στις δικές σου δυνάμεις. Αν δεις πως ψάρευες, αυτό σημαίνει πως θα αναπτύξεις ενεργητικότητα και θα σημειώσεις επιτυχία στις προσπάθειές σου.
ΦΑΓΗΤΟ
Το ψάρι ανήκει στην βασική διατροφή του ανθρώπου. Όμως ψάρια τρώγουν κατά στις λύπες (κηδείες- μνημόσυνα), τις νηστείες και κατά την εορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου. Ακόμη
Βακαλάο εθυμοτυπικά τρώγουν κατά την 25ην Μαρτίου και την 28ην Οκτωβρίου.
ΦΑΤΕ ΜΑΤΙΑ ΨΑΡΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΛΙΑ ΠΕΡΙΔΡΟΜΟ:
Την λίμνη των Ιωαννίνων ανέκαθεν τη δούλευαν οι ψαράδες της περιοχής για τα νόστιμα ψάρια της. Στην εποχή όμως που κυβερνούσε τα Γιάννενα ο Αλή Πασάς, είχε μπει φόρος ένα γρόσι στην κάθε οκά για τα ψάρια και τα χέλια που θα ψαρευόντουσαν μέσα στη λίμνη. Εκείνος που δε θα πλήρωνε, θα έχανε τα ψάρια του, που του τα έπαιρναν οι φοροεισπράκτορες του Αλή Πασά. Φτωχοί καθώς ήταν όλοι τους, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να μην πληρώσουν το φόρο, αλλά οι άνθρωποι του Αλή τους παρακολουθούσαν και τους έπαιρναν ότι είχαν όλη τη νύχτα ψαρέψει.
Ένας ψαράς, βλέποντας το βιός του να φεύγει από τα χέρια του και αντικρίζοντας τα ψάρια του που τα φόρτωναν οι στρατιώτες του Αλή Πασά, είπε: «Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο», και από τότε λέγεται ως σήμερα όταν θέλουμε να καταδείξουμε είτε την ακόρεστη πείνα είτε τον ανεκπλήρωτο πόθο και κάτι το απλησίαστο.
ΤΑ ΜΙΣΟΤΗΓΑΝΙΣΜΕΝΑ ΨΑΡΙΑ:
Όταν έπαιρναν οι Τούρκοι την Πόλη, ένας καλόγερος τηγάνιζε εφτά ψάρια στο τηγάνι. Τα είχε τηγανίσει από τη μία μεριά κι όταν ήταν να τα γυρίσει από την άλλη, έρχεται ένας και του λέει πως πήραν οι Τούρκοι την Πόλη. Τότε θα το πιστέψω αυτό, λέει ο καλόγερος, αν τα τηγανισμένα ψάρια ζωντανέψουν. Δεν απόσωσε το λόγο και τα ψάρια πήδησαν από το τηγάνι ζωντανά κι έπεσαν στο νερό εκεί κοντά. Κι είναι έως σήμερα τα ζωντανεμένα εκείνα ψάρια στο Μπαλουκλί, και θα φαίνονται μισοτηγανισμένα, ως να έρθει η ώρα να πάρουμε την Πόλη. Τότε λένε θα έρθει ένας άλλος καλόγερος και θα τα αποτηγανίσει.
ΤΟ ΨΑΡΙ ΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΑΣ:
-«…Τρέμει το ψάρι στον ψαρά τ’ αρνί στον μακελάρη…»
-«Ποιος είδε ψάρι στην στεριά, την θάλασσα σπαρμένη…»
-«…ψαράκια τηγανίζει μες το μαγειριό….»
-«Έχετε ψαράδες ψάρια….»
-«Ξεκινάει μια ψαροπούλα…»