ΑΦΑΝΕΣ, ΣΑΡΩΜΑΤΙΕΣ ή ΣΑΡΩΜΑΤΙΝΕΣ…!
Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης
Κάθε χρονιά κάπου μετά του Αγιαννιού του Ριγανά, που τον λένε και «Σαρωματά» ή «Σαρωματιάρη», οι σαρωματάδες πηγαίνανε, σε μεριές που φυτρώνανε τα φρύγανα ακανθώδη φυτά, οι γνωστές αφάνες, να τις κόψουν με αξίνες να τις μαζέψουν για να κατασκευάσουν τις περίφημες «Σαρωματιές» ή «Αφάνες», ή και «Σαρωματίνες». Συνήθως μετά του Αγιαννιού, γνώριζαν ότι το φυτό αφάνα είχε ήδη ξεραθεί και ξυλοποιηθεί και ήταν κατάλληλη για την κατασκευή της σκούπας.
Λίγα λόγια για την αφάνα. Η αφάνα είναι το Σαρκοποτήριο το ακανθώδες, και λέγεται Αστοιβίδα, Sarcopoterium spinosum. Το φύλλο της αφάνας είναι δικοτυλήδονο, και ανήκει στην οικογένεια των αγριοτριαντάφυλλων, Rosaceae, το γένος του είναι Sarcopoterium και το είδος spinosum. H Αφάνα, ή το σαρκοποτήριο, είναι πολυετές φυτό φρύγανο.
Το φυτό αυτό φύεται και σε μεγάλο υψόμετρο και σε μικρό γενικά στη κεντρική και νότια νησιωτική χώρα Προτιμά να αναπτύσσεται στις παρυφές των δασών, και λόφων, όπως και στα παρατημένα αγροκτήματα και πεζούλες.
Ο ΑΝΑΤΙΚΛΩΤΗΣ ΤΗΣ ΣΤΕΓΗΣ
Λαογραφική συλλογή, επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης
Μέχρι τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, οι κάτοικοι κάθε τόπου, για ν’ αναγείρουν κάποιο κτίριο, αποτάθηκαν και αξιοποίησαν τα ντόπια οικοδομικά υλικά. Ο λόγος ήταν η πολυδάπανη, η κοπιαστική και η αδύνατη μεταφορά των αναγκαίων οικοδομικών υλικών, λόγω του της αδυναμίας της μεταφοράς των λόγω του ανάγλυφου του εδάφους.
Στην ανέγερση των κτιρίων τους, κατά τόπους, λαμβάνονταν πάντα υπ’ όψιν κυρίως οι καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν στον τόπο, τα προσφερόμενα από την φύση υλικά κατασκευής, ακόμη και η αμυντική ή σεισμική θωράκιση που απαιτούσε η θέση του οικισμού. Στις ορεινές περιοχές χρησιμοποιούσαν κυρίως την πέτρα, ενώ στα ημιορεινά και πεδινά την πέτρα και το χώμα. Όπου δεν υπήρχε καθόλου πέτρα τότε αποτείνονταν μόνον και μόνον στο χώμα.
Γιάρμενα: Σύγχρονη παιδική χαρά πλάι στην Ταβέρνα «Οι Κένταυροι»
Τώρα που βρέθηκε και το φάρμακο…,
εδώ θα την βγάλω τον Αύγουστο, παρά δίπλα στην ταβέρνα του Ταμπουρόγιαννη με τους εξαίσιους μεζέδες και το κρασί των Κενταύρων!
Θα «παρκάρω» τις νεράιδες μου στην μοντέρνα παιδική χαρά που φρόντισε να γίνει ο συνοδοιπόρος μου στον «Ωλονό» Ανδρέας Χρονόπουλος και όχι οι καρεκλοκένταυροι του δήμου Ολυμπίας.
Ελάτε να με βρείτε…,
στην «καρδιά» του δρυοδάσους Φολόης στην Γιάρμενα και το κρασί…, κερασμένο!
Δημοσιεύτηκε αρχικά στο facebook και ακολουθούν ενδιαφέροντά σχόλια:
Σωτήρης Σωτηρόπουλος Κάποια στιγμή θα ανταμώσουμε εκεί στου ακτιβιστή "Ταμπουρόγιαννη" ...Ο φίλος Ανδρέας Χρονόπουλος φρόντισε (καλά ο Δημος "περί άλλα τυρβαζει" και μηχανεύεται) και μπράβο του Ανδρέα. Ήθελα να μάθω πόθεν η δαπάνη για την ωραία Παιδική χαρά;
Νίκος Ζήρος Θα συντονιστούμε, ελπίζω, θέλω να μάθω και να δω...
Δημητρης Παπαντωνης Καλη η ταβέρνα στην γιαρμενα αλα ας φτιάξουν και κάτι στο αντρωνι που το έχουν εγκαταλειπψει
Kostas Papantonopoulos «Θου, κύριε, φυλακήν τω στόματί μου…» ξάδελφε; Συγγενείς σου διαφεντεύουν το Αντρώνι χρόνια τώρα και σύ θα ξέρεις πόσο τηλωμένοι είναι εις βάρος του χωριού βεβαίως - βεβαίως!
Το σαμάρι και η ιστορία του
Άρθρο του Ηλία Τουτούνη λαογράφου
1944 Πανόπουλο: Η σύλληψη, η κακοποίηση και η απόδραση του Νικολάου Στεργιόπουλου.
Γράφει, ο Κώστας Παπαντωνόπουλος
Ο πόλεμος του 1940 όπως αναφέρει και ο φίλος Βασίλης Λαζαράκης, βρήκε τους λιγοστούς κατοίκους του Πανόπουλου (συνοικισμού του Αντρωνίου) που είχε τότενες 7- 8 σπίτια και κάποιες πρόχειρες αγροικίες ποιμένων που πηγαινοέρχονταν από το Αντρώνι.
Στα 1944 η Αγγλική αντικατασκοπεία υπό τον Συνταγματάρχη Κάμπελ και το Λοχαγό Ντόνελ κατασκεύασε ένα πρόχειρο αεροδιάδρομο. Για τις ανάγκες της κατασκευής εκχερσώθηκε και μέρος της Κάπελης ενώ για την ολοκλήρωση του διαδρόμου εργάστηκαν και αρκετοί κάτοικοι από το Πανόπουλο αλλά και ευρύτερα. Ίσως να ήταν ένα αεροδρόμιο το οποίο έγινε για σκοπούς προπαγάνδας, προκειμένου οι Γερμανοί να παραπλανηθούν σε σχέση με τον τόπο απόβασης των συμμάχων, απόβαση η οποία έγινε τελικά στη Σικελία. Ωστόσο οι Άγγλοι αξιωματικοί και στρατιώτες κρύβονταν στα σπίτια, τις αποθήκες και τις καλύβες των περιοίκων. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα στις 4 Μάη του 1944 να προσγειωθεί ένα Γερμανικό Στούκας στον πρόχειρο αεροδιάδρομο στο Πανόπουλο. Οι Γερμανοί ξεχύθηκαν προς αναζήτηση των Άγγλων καίγοντας όλα τα σπίτια του χωριού. Οι κάτοικοι φοβισμένοι κρυφτήκανε στα ρέματα για να γλιτώσουν και οι Ραγήδες όπως τους λέγανε, οι "Έλληνες" συνεργάτες των Γερμανών επιδίδονταν σε πλιάτσικο.
Όλα τα παραπάνω, μας είναι λίγο πολύ γνωστά από αφηγήσεις αλλά και από το βιβλίο του Διβριώτη Τάσου Καζάζη όπως θα δούμε παρακάτω.
Εκείνο που δεν γνωρίζαμε είναι ο ηρωισμός του συμπατριώτη και συγγενή μας Νικόλαου Στεργιόπουλου που διαπιστώνεται από τα έγγραφα που μας εμπιστεύτηκε η κόρη του, Λεμονιά Ν. Στεργιοπούλου.