ΛΥΤΑΡΙ ή ΛΥΤΑΡΑΚΙ…!
Γράφει, ο Κώστας Παπαντωνόπουλος
Πολλές φορές στην καθημερινότητα και κατά τις διαχρονικές λαογραφικές και ιστορικές καταγραφές που έχουμε πραγματοποιήσει, όσοι ήθελαν ή θέλουν ν’ αναφερθούν για κάποιο μικρό και ψιλό σχοινί ή σχοινάκι το αναφέρουν ως λυτάρι ή λιτάρι ή και λυταράκι.
Αυτή η ονομασία λυτάρι ή λιτάρι ή και λυταράκι δυστυχώς δεν πρέπει να προσδιορίζει, κανένα σχοινάκι μικρού μεγέθους. Η ονομασία έχει προσδιοριστεί λανθασμένη και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται και ν’ αναμεταδίδεται ως έχει.
Λυτάρι, λυταράκι ή απολυτάρι λέγεται το οικόσιτο ζώο το οποίο, έχει ξεφύγει της προσοχής του ιδιοκτήτη, ή έχει ξεκόψει από το κοπάδι ή έχει λυθεί από το σχοινί που το έδεναν για να βοσκήσει στην ύπαιθρο. Η λέξη προέρχεται από το λύσιμο, λυτό, αυτό που δεν είναι δεμένο, αυτό που λύθηκε, το ελεύθερο, το μη περιορισμένο.
ΚΡΕΜΑΝΤΑΛΑΣ…!
Έρευνα καταγραφή Ηλίας Τουτούνης
Ο κρεμανταλάς είναι ένα ξύλινο εργαλείο, από δένδρο, χωρίς πολλές παρεμβάσεις, μόνο ξεφλουδισμέο (αποφλοιωμένο). Οι τσοπάνηδες επέλεγαν το κατάλληλο δένδρο και το έκοβαν με φεγγάρι το ξεφλούδιζαν με την βοήθεια της φωτιάς και έπειτα το στερέωναν στο έδαφος.
Επέλεγαν να έχει κορμό ύψους περίπου δυόμιση με τρία μέτρα. Έσκαβαν μια τρύπα πάχους περίπου με το πάχος του κορμού βάθους περίπου μισό μέτρο και το στερέωναν με την βοήθεια υποστηλωματικών σφηνών από πέτρα ή από ξύλα.
Εκεί επάνω κρεμούσαν τις καρδάρες με το γάλα, τις τσαντήλες με το φρέσκο τυρί να σουρώσει επίσης εκεί κρεμούσαν και τις μυζήθρες για να ψηθούν (ξεραθούν). Ακόμη κρεμούσαν και το φαγητό τους με το τράστο (ταγάρι), και το κατσαρόλι τους για να τα προφυλάσσουν από τα σκυλιά και τα διάφορα ζώα όπως αλεπούδες, σκυλιά κουνάβια, νυφίτσες, σκίουρους, ποντίκια φίδια κ.λπ.
ΣΟΥΡΤΑΡΙΑ - ΣΟΥΡΤΑΡΩΤΑ
Καταγραφή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης
Η μετακίνηση των κοπαδιών, από τόπο σε τόπο, παλιά γινόταν δια μέσω των παραδοσιακών αγροτικών δρόμων και μονοπατιών. Ο τρόπος μετακίνησης κυρίως για τις μεγάλες αποστάσεις, από τα χειμαδιά προς τα βουνά και αντίθετα, επιτυγχανόταν με την ανάπτυξη του κοπαδιού σε φάλαγγα κατά ζώο, δηλαδή το ένα πίσω από το άλλο κατά σειρά. Αυτή την πομπή της μετακίνησης του κοπαδιού το ένα πίσω από το άλλο σε φάλαγγα κατά ζώο, την ονόμαζαν σουρταριά ή σουρταρωτά. Η ορολογία προέρχεται από την λέξη σύρει- σούρνει = σύρεται.
Κατά την μετακίνηση του κοπαδιού, μπροστά πάντα προηγούταν δυο- τρία τσοπανόσκυλα, αμέσως πίσω ένας τσοπάνης, πιο πίσω μπροστάρης από το κοπάδι ένα κεσέμι και πίσω ακολουθούσε το κοπάδι των προβάτων. Πάλι στο τέλος της σουρταριάς (φάλαγγας), ακολουθούσε ακόμη ένας άλλος τσοπάνης, πίσω άλλα τσοπανόσκυλα και πιο πίσω τα υποζύγια ζώα φορτωμένα με διάφορα κτηνοτροφικά εργαλεία και ρουχισμό. Σε ορισμένα ενδιάμεσα σημεία της σουρταριάς, ανάλογα με το μήκος της, ακολουθούσαν τσοπάνηδες για να ελέγχουν την μετακίνηση της σουρταριάς.
ΠΡΟΦΥΛΑΚΙΣΙΣ ΙΕΡΕΩΣ (ΚΑΚΟΤΑΡΙ)
Επί υποθάλψει ληστροφυγόδικου.
Γράφει ο εν Πύργο ανταποκριτής:
19. 8)βρίου 1905.
Δυνάμει εντάλματος της ανακριτικής αρχής συνελήφθη ο ιερεύς του χωρίου Κακοτάρι του δήμου Λαμπείας Ευστάθιος Τουτούνης κατηγορούμενος επί υποθάλψει των ληστοφυγόδικων Ματαράγκα και Παπαδάκη.
Αμφότεροι προφυλακίσθησαν οδηγηθέντες εις τας φυλακάς Δροσοπούλου.
20.10.1905
Απ´ το αυτί και στο δάσος…
Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος
Διαβάζουμε στην εφημερίδα «Πατρίδα» το άρθρο:
«Ενδιαφέρον για το δάσος».
Είχαμε δει σε φωτογραφίες τον συμπατριώτη Άγγελο Μαρκόπουλο από την Γιάρμενα στη φετινή εκδήλωση στο Πούσι της Αχλαδινής για την απελευθέρωση του Λάλα.
Εκεί ο Άγγελος κατά την άποψή μας, δεν θα έχασε την ευκαιρία να μιλήσει στην εκπρόσωπο της κυβέρνησης για το θέμα που έχει καταναλώσει το μισό και βάλε από την ζωή του, το Δρυοδάσος Φολόης.
Εμείς που γνωρίζουμε τον Άγγελο λέμε ότι, δεν θα «καθάριζε» εύκολα μαζί του η κυρία εάν δεν επισκεπτόταν «εδώ και τώρα» το δάσος.
Διαβάστε παρακάτω το άρθρο: