Σπήλαιο Αρμαρκιανό

^{ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΡΜΑΡΚΙΑΝΟ}

Πολλά και ποικίλα σπήλαια βρίσκονται διάσπαρτα στο Δήμο Λασιώνος του Νομού Ηλείας. Ιδιαίτερα όμως τα χωριά Κερτίζα, Τσίπιανα και Βερβινή έχουν χαρακτηριστεί ως «σπηλαιογενή» λόγω των πολλών σπηλαίων και βαραθροσπηλαίων.

Συγκεκριμένα, το σπήλαιο του Αρμαρκιανού βρίσκεται σε υψόμετρο 1065 μέτρων. Επί της παλαιάς οδού Τσιπιάνων-Κερτίζας κοντά στα όρια και σε απόσταση μισής περίπου ώρας από τα Τσίπιανα, βρίσκεται δεξιά μικρό μονοπάτι που κατηφορίζει (και μαζί σχεδόν κατηφορίζει σειρά τεράστιων βράχων) και που καταλήγει σε ένα μεγάλο πλάτωμα. Από εκεί είναι ορατά ερείπια πέτρινων κτηρίων, δίπλα στα οποία βρίσκεται η είσοδος του σπηλαίου.

^{Κάτω από το πλάτωμα κατηφορίζει αγρός με βράχια και πουρνάρια που φτάνει ως την δεμοσιά. Στην κορυφή του βουνού υπάρχει το εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής που ανήκει στην Κερτίζα.}

^{Πιο συγκεκριμένα η θέση του σπηλαίου εντοπίζεται στην τοποθεσία Αστράς, ενδιάμεσα περίπου στη δεμοσιά και την Αγία Παρασκευή. Από το πλάτωμα κοιτάζοντας προς το βουνό διακρίνεται πρόχειρο πέτρινο τοιχίο[1] και πάνω του, μαυρισμένο από πρόσφατη πυρκαγιά, το στόμιο του σπηλαίου. Εκεί υπάρχει άνοιγμα στο βράχο σε σχήμα τόξου όπου στα δεξιά του ευρίσκεται η είσοδος του σπηλαίου.}

^{Κάτω από την καμάρα υπάρχει υγρασία και στάζει νερό. Η κατώτατη υψομετρική διαφορά από το επίπεδο της εισόδου είναι 3-4 μέτρα. Λοξά δεξιά ανοίγεται μεγάλη αίθουσα σαν «δώρο της φύσης» που είναι αδύνατον να περιγραφεί.}

^{Το σπήλαιο στη δεξιά και αριστερή πλευρά είναι επενδυμένο με υπέροχους σταλακτίτες που κυλούν σαν πέτρινοι καταρράκτες φανερώνοντας την ηλικία του σπηλαίου. Η οροφή του με τον αψιδωτό θόλο κόβεται απότομα στο βάθος σαν αυλαία με τις «παχιές πέτρινες κουρτίνες να αγκαλιάζει η μία την άλλη» σε διάφορους συνδυασμούς.}

^{Στο βάθος, 60 περίπου μέτρα κατά μήκος, το δάπεδο υψώνεται και έτσι το σπήλαιο μοιάζει σαν θέατρο. Εδώ είναι ακριβώς που ορθώνονται οι κρυστάλλινοι σταλαγμίτες που αντανακλούνται σαν διαμάντια στο φλας της φωτογραφικής μηχανής. Χρειάστηκαν πεντακόσιες χιλιάδες χρόνια και πολύ μεράκι για να το δημιουργήσει η φύση σταγόνα - σταγόνα...}

^{Η μεγάλη επιφάνεια του δαπέδου είναι επικλινής, διαστάσεων 80x50 μέτρα και ύψους 20 περίπου μέτρων. Είναι σκεπασμένη με παχύ στρώμα από διάφορα υλικά και σε μερικά σημεία βουλιάζει. Αν καθαριστεί υπάρχει περίπτωση να αποκαλυφτεί μεγάλο μέρος από τους σταλαγμίτες του.}

^{Το σπήλαιο διερευνήθηκε το Σεπτέμβριο του 1971 από την αείμνηστη σπηλαιολόγο Άννα Πετροχείλου[2] . Φημολογείται ότι το σπήλαιο του Αμαρκιανού χρησιμοποιήθηκε σαν τόπος λατρείας κατά τους προχριστιανικούς χρόνους, ενώ ενδέχεται να χρησιμοποιήθηκε και σαν κατακόμβη ή μοναστήρι[3] του Αγίου Μαρκιανού[4] κατά τους πρωτοχριστιανικούς χρόνους.}

^{Αυτό το υπόγειο δημιούργημα της φύσης θα μπορούσε κατά την εκτίμησή μου να αποτελούσε το μυθικό σπήλαιο των Κενταύρων, δηλαδή το παλάτι του βασιλιά Φόλου. Το ενδεχόμενο αυτό ενισχύεται από το γεγονός ότι στην περιοχή μας δεν έχει μέχρι στιγμής εντοπιστεί σπήλαιο, που να μπορεί να «φιλοξενεί» ανθρώπους πάνω σε μεγαλόσωμα άλογα.}

^{Η άποψή μας είναι ότι υπάρχει άμεση ανάγκη κατασκευής μονοπατιού, το οποίο να οδηγείστο σπήλαιο. Επιπλέον, οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν να προβούν στον καθαρισμό του, προκειμένου να αναδειχτεί σύντομα ως θέατρο και ως αξιοθέατο.}

^{Το σπήλαιο επισκέφθηκα μαζί με τους Αντώνη Πρέκα, Βαγγέλη Πρέκα και το Μιχάλη Παπαντωνόπουλο. Μετά από περιπλάνηση δύο και πλέον ωρών σε δύσβατες και απότομες πλαγιές αποζημιωθήκαμε μιας και βρήκαμε αρκετά σπήλαια αλλά όχι το επιζητούμενο. Για τον εντοπισμό του συγκεκριμένου σπηλαίου ζητήσαμε τη βοήθεια του δημάρχου Λασιώνος Βασίλη Παπαντώνη, υπό την καθοδήγηση του οποίου, κατορθώσαμε τελικά να το βρούμε.}

^{Μετά την επίσκεψη ακολούθησε συζήτηση για την αξιοποίηση του σπηλαίου στο καφενείο του Νίκου Παπαναγιώτου. Στη συζήτηση συμμετείχαν ο δήμαρχος Λασιώνος, ο πρώην δήμαρχος Κλεάνθης Παπαδόπουλος, ο καθηγητής πανεπιστημίου Κώστας Παπαδόπουλος καθώς και κάτοικοι των Τσιπιάνων.}

^{Σε επικοινωνία που είχα με την Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρία προθυμοποιήθηκαν τον Αύγουστο να διεξάγουν εκ νέου διερεύνηση από σπηλαιολόγους στον Αμαρκιανό, στη Διακότρυπα και σε άλλα σπήλαια της περιοχής μας.}

^{Σε δημοσίευμα της Απογευματινής την 1η Οκτωβρίου 1971 που μου παρείχε η Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρία με τίτλο «Βουκολικές παραστάσεις σε σπήλαιο» η Αννα Πετροχείλου αφού κάνει μια περιγραφή του σπηλαίου μας λέει ότι η ηλικία του Σπηλαίου υπολογίζεται σε 500.000 χρόνια, χωράει 1000 άτομα και ότι παρόμοια έχει παρατηρήσει στην Ισπανία, στη Γιουγκοσλαβία και στην Κεφαλλονιά (σπήλαιο Δρογοράνη). Σύμφωνα με την ίδια στο σπήλαιο θα μπορούσαν να δοθούν βουκολικές και μυθολογικές θεατρικές παραστάσεις, ενώ για την άμεση αξιοποίησή του απαιτούνται τουλάχιστον 200.000 δραχμές χωρίς το φωτισμό καθώς και δύο μήνες εργασίας. Επιπλέον κρίνει ότι είναι απαραίτητο να γίνει παράκαμψη του δρόμου από την Αγία Παρασκευή ως το σπήλαιο.}

^{Η Άννα Πετροχείλου δήλωνε τότε στην εφημερίδα ότι επρόκειτο να ξαναεπισκεφτεί σύντομα το Αμαρκιανό για μια πιο προσεκτική μελέτη. Δυστυχώς, δεν πρόλαβε να την υλοποιήσει.}

^{Κώστας Παπαντωνόπουλος}

^{Ιούλιος 2007}

^{1. Το σπήλαιο ήταν για πολλά χρόνια καταφύγιο από τις καιρικές συνθήκες βοσκών και ζώων της περιοχής}

^{2. Η Άνα Πετροχείλου ήταν ιδρυτικό μέλος, μαζί με τονσύζυγό της Γιάννη Πετρόχειλο, της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, επί σειρά ετών Πρόεδρος της και τα τελευταία της χρόνια Επίτιμος Πρόεδρος. Διακρίθηκε διεθνώς για την πολύπλευρη συμμετοχή της στα σπηλαιολογικά δρώμενα τόσο της Ελληνικής όσο και της Διεθνούς Σπηλαιολογίας και τιμήθηκε με χρυσά μετάλλια από την Διεθνή Ένωση Σπηλαιολογίας (U.I.S.), την Τσεχοσλοβακική Ακαδημία, από εκατοντάδες φορείς και οργανώσεις.
Βραβεύτηκε επίσης από την Ακαδημία Αθηνών και τιμήθηκε το 2001, από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος του Φοίνικος, λίγο πριν την επέτειο συμπλήρωσης 50 χρόνων από την ίδρυση της Ε.Σ.Ε..
Από τις πρώτες Ελληνίδες ορειβάτισσες, αναρριχήτριες, χιονοδρόμους και πρωτοπόρος της Σπηλαιολογίας, προσέφερε την εμπειρία και την ικανότητά της στην εξερεύνηση χιλιάδων σπηλαίων, τα τελευταία 51 χρόνια της ζωής της καθώς και στην αξιοποίηση όλων των τουριστικά διευθετημένων σπηλαίων της Ελλάδος.
Έχει εκδώσει και δημοσιεύσει σωρεία άρθρων και μελετών , το βιβλίο «Τα σπήλαια της Ελλάδος», και πολλούς [1] οδηγούς σπηλαίων.}

^{3. Είχε και την ονομασία Μοναστήρι}

^{4. Ο Μαρκιανός χειροτονήθηκε από τον Απόστολο Πέτρο και στάλθηκε ως πρώτος επίσκοπος στις Συρακούσες της Σικελίας όπου αργότερα θανατώθηκε μαρτυρικά από τους Ιουδαίους τον πρώτο μ.Χ. αιώνα. Εορτάζει στις 30 Οκτωμβρίου.}

​Σπήλαιο του Αρμακιανου τβρίσκεται σε υψόμετρο 1065 m κάτω από την κορυφή Κονιάκος, και κοντα στο εξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής Τοπικής Κοινότητας Αγίας Κυριακής (Κερτιζα). Ενας μοναδικός προορισμός για ταξιδιώτες, ορειβάτες, πεζοπώρους. Μεσα απο μια διαδρομή κατω απο βελανιδιές.

</p