Πανόπουλο, Χάνι Πανόπουλου, Παναίικα

Βρίσκεται στις παρυφές του δρυοδάσους του οροπεδίου Φολόης επί της εθνικής οδού Πάτρας - Τρίπολης (Ε.Ο. 111) και του δρόμου που οδηγεί στον Πύργο και την Αρχαία Ολυμπία. Απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα από την Πάτρα, 120 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και 35 χιλιόμετρα από τον Πύργο και την Αρχαία Ολυμπία.

 Πήρε το όνομα του από τον Αντρωναίο 1 Πανόπουλο, ιδιοκτήτη στο χάνι 2,  για τον οποίο γνωρίζουμε ότι βρισκόταν εκεί από την επανάσταση του 1821.Αρχικά, το Πανόπουλο και η περιοχή της Κάπελης χρησίμευε ως κατάλυμα για βοσκούς (στανοτόπια), από κατοίκους του 

Αντρωνίου. Στα μέσα του περασμένου αιώνα, έως και το 1960, την εποχή που έπεφταν οι καρποί των  δεντροβελανιδιών, συνέρρεαν στο δάσος για να μαζέψουν βελάνι 3 οι κάτοικοι του Αντρωνίου, αλλά και από τα γύρω χωριά 4 του δάσους.

 Το χάνι Πανόπουλου λειτουργούσε προς διευκόλυνση των διερχομένων στην κεντρική δίοδο από την Αχαΐα προς την Ολυμπία και την Ορεινή Ηλεία.

Παράλληλα, ήταν και η δίοδος από την Αρκαδία και την Ορεινή Αχαΐα προς τον Πύργο, την Ολυμπία και τα καμποχώρια της Ηλείας. Γύρω στο 1950, που λειτούργησε η Ε.Ο. 111, άρχισε να δημιουργείται οικισμός, κυρίως απόκατοίκους του Αντρωνίου αλλά και των γύρω χωριών. Βάσει της απογραφής του πληθυσμού, στις 19-3-1961, τα Χάνια Πανόπουλου 5 και τα ΧάνιαΣπαρτουλιά,  της κοινότητας Αντρωνίου, πληρούσαν τους απαραίτητους όρους και έγιναν αυτοτελείς οικισμοί.

 Από το 2000, που εφαρμόστηκε το σχέδιο Καποδίστριας, με τις συνενώσεις κοινοτήτων σε Δήμους, ο οικισμός Πανόπουλου υπάγεται  στο Δ.Δ. Αντρωνίου και έκτοτε είναι η έδρα του νεοσύστατου δήμου Λασιώνος του νομού  Ηλείας.

Εδώ, αξίζει να αναφέρουμε τους αδιευκρίνιστους στίχους (4833-4834) από το Χρονικό του Μορέως:

«εκείθεν εκ την Λέβιτσαν στην Κάπελη ανέβη,

Άγριους τόπους εδιάβηκαν να μην τους εγνωρίσουν»8

Αναφέρονται στο 1263 μ.χ. και στη μάχη της Πρίνιτσας όταν ο αδελφός του βυζαντινού αυτοκράτωρα Μιχαήλ, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, κυνηγημένος από τον Φράγκο στρατηγό JEN DE KATAVAS, έφυγε πανικόβλητος με ένα γοργοπόδαρο άλογο. Πέρασε από την Λέβιτσα (που μάλλον βρίσκεται βορειοανατολικά της Πρινίτσας) και ανέβηκαν στην Κάπελη, διαβαίνοντας άγριους τόπους, για να φτάσει στο Μυστρά με οδηγό κάποιον που γνώριζε την περιοχή.9

Κατά το Μεσαίωνα και έπειτα από την επιδρομή του Αλάριχου, οι ορεινές περιοχές της Πελοποννήσου ήταν απρόσιτες για την επιβίωση  των λαών, οι οποίοι προτιμούσαν τα παράλια και τα πεδινά μέρη. Παρόλα αυτά, τον 14ο αιώνα έφθασαν στο Οροπέδιο της Φολόης μερικοί Αλβανοί από τα Ακροκεραύνια, που εγκαταστάθηκαν κοντά στην περιοχή της Κάπελης. Η έκταση ήταν καλυμμένη από πυκνά και αιωνόβια δένδρα. Οι νέοι κάτοικοι ήταν φιλήσυχοι και εργατικοί. Τα μέλη της ομάδας τους διέκρινε η εξαιρετική αγάπη. Προσφωνούσαν τον Ισμαήλ ως αρχηγό και μεγαλύτερον «Λάλα» = (πρεσβύτερος αδερφός) και έτσι έμεινε το όνομα Λάλα στο περίφημο κεφαλοχώρι. Ο Ισμαήλ κάλεσε και άλλους Αλβανούς στο Λάλα, το οποίο κύρηξε «μπισελάμιν αμινιόν», δηλαδή μέρος ασφαλές. Αλβανοί αυτής της φάρας, υπό τον νεώτερον αδελφόν του Ισμαήλ, εγκαταστάθηκαν και ψηλότερα, στην εύφορο έκταση, εκεί όπου ήταν το Χάνι Πανόπουλου και το χωριό Κακοτάρι.10 Από τη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο γνωρίζουμε ότι ιδιοκτήτης όλης της περιοχής, ήταν ο Τούρκος  Σούμπασης.

Λίγο πριν ξεσπάσει η επανάσταση του 1821, ο Αβδούλ Αγάς του Κακοταρίου, εκχέρσωσε μεγάλη έκταση δάσους στη Μποκούτα,  βόρεια του Πανόπουλου, για να καλλιεργήσει καπνό. Δημιούργησε τότε, με καταναγκαστική εργασία των σκλαβωμένων κατοίκων, στεγανό αυλάκι που μετέφερε το νερό με φυσική ροή από την Κερέσοβα στην Μποκούτα.11

Το Πανόπουλο αναφέρεται, επίσης, και στο τέλος της Τουρκοκρατίας, όταν οι Τούρκοι ξεκίνησαν από του Λάλα, υπό την αρχηγία τουΧασάν Φιδά και Κουλούρη και με τους Ραΐτ Αγά, Ισμαήλ Αγά, Ντελή Αχμέτ, Ντερβίς Αράπη, και του Αβδούλ Αγά του Κακοταρίου, πέρασαν από το Γούμερο και κατευθύνθηκαν προς την Πηνεία, καίγοντας σπίτια και κτήματα, σκοτώνοντας και πλιατσικολογώντας. Μετά την ολονύχτια πορεία τους, το πρωί, αρκετά χωριά της Πηνείας βρέθηκαν έρμαια στην καταστροφική μανία των εξαγριωμένων Λαλαίων. Πέρασαν προς τα χωριά, Λουκά, Σινούζι, Τατάραλι, Λαγανά, Κούλουγλι, Ντελήμπαλη, Πυρί, Χαντζή, Σιμόπουλο, Μαζαράκι, Χαλαμπρέζα, Μπουκοβίνα και κατέληξαν το βράδυ, βορειοανατολικά στο χάνι Πανόπουλου. Ξεφόρτωσαν το πλιάτσικο από τα ζώα και τα υποζύγια πλάι στο εικονοστάσι όπου διανυχτέρευσαν για να ξεκουραστούν. Το επόμενο πρωί άφησαν μια σημαντική φρουρά για ασφάλεια και έφυγαν, για να στραφούν προς τον Ερύμανθο και να προκαλέσουν τον καπετάν Γιαννιά. Το κύριο σώμα της εκστρατείας προχώρησε προς το Κακοτάρι και πυρπόλησαν και τα δεκαεννιά χριστιανικά σπίτια. Η επίλεκτη δύναμη, με τον  Χασάν Φιδά, κατευθύνθηκε προς τη Μονή Νοτενών, όπου τη βεβήλωσαν και εν συνεχεία την έκαψαν. Κατέβηκαν έπειτα στον οικισμό Τσερεβούνι  όπου δεν βρήκαν κανέναν και έκαψαν τα τέσσερα σπίτια που υπήρχαν εκεί. Κατόπιν, επέστρεψαν  στο Κακοτάρι και όλοι μαζί, μέσα από το φαράγγι του Πηνειού, ανέβηκαν από την Κερέσοβα στην Κερτίζα και, συνεχίζοντας το καταστροφικό τους έργο, διανυκτέρευσαν στα Τσίπιανα.  Την άλλη μέρα  επιστρέφοντας,  συγκρούστηκαν με το σώμα του Δεληγιώργη Γιαννιά στην Τσάχλη για να καταλήξουν στου Κατσαρού.

Στα Γ.Α.Κ.12 αναφέρεται ο Πανόπουλος Γεώργιος από το Αντρώνι. (Αριστεία Φ. 154). Γεννήθηκε το έτος 1796. Πιστοποίηση Χρ. Σισίνη και Δημάρχου Φολόης. Είχε στρατιώτες υπό την οδηγία του. Έλαβε μέρος σε διάφορες μάχες.

Τον Ιανουάριο του 1825, οι στρατιώτες του Σοφιανόπουλου έσερναν αλυσοδεμένο τον Παλαιό Πατρών Γερμανό 13, από το χάνι Πανόπουλο, για να τον παραδώσουν στον Μπούρα, που βρισκόταν στη Γαστούνι ώστε να τον φυλακίσει. Τον ανάγκασαν τότε να ακολουθεί πεζός, δεμένος πίσω από ένα μουλάρι, στα μέσα του Χειμώνα.

Αναφέρεται και κάποιος Θανάσης Πανόπουλος14, που συνεργάστηκε με τους Τούρκους, προσκύνησε τον Ιμπραήμ και κατάφερε να αποσπάσει αρκετούς αιχμαλώτους που βρίσκονταν στο Καλλιμάνι και να τους φυγαδεύσει στο σπίτι του Νίκου Κλαπανάρι (ή Αντρωνιώτη) στο Αντρώνι. Το σπίτι ήταν στη θέση που είναι το σημερινό Μπουκαίικο.

Ο διακεκριμένος γιατρός και πεζοπόρος της Πάτρας, Χρήστος Κορύλλος,τον Ιούλιο του 1891, διανυκτέρευσε στο Χάνι Πανόπουλο. Στο πόνημά του "Πεζοπορία από Πατρών εις Καλάμας" εξιστορεί την δεύτερη μέρα της πεζοπορίας του στην Κάπελη και στο χάνι  Πανόπουλο και περιγράφει15 την διαμονή, την διατροφή, τα σκεύη και γενικά τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε. Οι πληροφορίες που μας δίνει είναι πολύτιμες παρ’ ότι ο ιδιοκτήτης Πανόπουλος δεν ήταν ομιλητικός.

Στις αρχές του περασμένου αιώνα, όμως, το Πανόπουλο συνδέθηκε με τη φήμη του λήσταρχου Πανόπουλου, που είχε έρθει από τα Μαζέικα της Κλειτορίας και δραστηριοποιείτο στο δρυοδάσος της Φολόης.16

Στην κατοχή, το 1943, οι κάτοικοι της περιοχής17 με τους αντάρτες της αντίστασης, σε συνεργασία με τους εγγλέζους, εκχέρσωσαν μέρος του δάσους και δημιούργησαν πολεμικό αεροδρόμιο.

Οι Γερμανοί το αντιλήφθησαν και για αντεκδίκηση έκαψαν τα λιγοστά σπίτια στο Πανόπουλο. Στα έξι σπίτια που έκαψαν είχαν βάλει και ένα μείγμα εκρηκτικών και έτσι κατέρρευσαν και μέρη από τα  τοιχία.  Για τα κατεστραμμένα σπίτια στάλθηκαν μετά το 1950 πολεμικές αποζημιώσεις και Σουηδική ξυλεία για την επισκευή τους.

Το Πανόπουλο, όπως αναφέραμε, ήταν ένα από τα σταυροδρόμια της  Ορεινής Ηλείας. Ο χειμώνας στον Ερύμανθο και στα Αρκαδικά βουνά ήταν πολύ βαρύς για τους κτηνοτρόφους και τη ζωή των χειμαδιών τους. Κάθε φθινόπωρο κατηφόριζαν  με χιλιάδες γιδοπρόβατα για να ξεχειμωνιάσουν στα πεδινά μέρη της Ηλείας και της Αχαίας και να επιστρέψουν πάλι από δω την άνοιξη στα δροσερά βουνά για να περάσουν τους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού.

«Τ’ Αγιαννιού του Ριγανά, πάνε οι βλάχοι στα βουνά»18

Η εποχή του ξεχειμάσματος19 για τους παραχειμάζοντες στους κάμπους, τελειώνει στις 24 Ιουνίου, ανήμερα του Αγιανιού του Ριγανά.

Στα Παναί - μωρέ παιδιά, στα Παναίϊκα τα Χάνια20

βαρούν κουδού - μωρέ παιδιά, βαρούν κουδούνια και τσοκάνια.

Κάνε βλά - μωρέ παιδιά, κάνε βλάχοι απερνάνε

κάνε βλάχοι απερνάνε, κάνε κλέφτες τριγυρνάνε.

Ούτε βλά -μωρέ παιδιά, ούτε βλάχοι απερνάνε

ούτε κλέφτες τριγυρνάνε.

Ρόντα εννιά - μωρέ παιδιά, ρόντα εννιά χωροφυλάκοι

ρόντα εννιά χωροφυλάκοι,

κλείσανε τον Νικολάκη.

Τον Νικολά - μωρέ παιδιά, κλείσανε τον Νικολάκη

κλείσανε τον Νικολάκη21 και τον Γιώργη τον Μπαρδάκη.22

- Για ’βγα Γιώ - μωρέ παιδιά, για ’βγα Γιώργη να σε δούμε,

για ’βγα Γιώργη να σε δούμε, δυο λογάκια να σου πούμε.

Για ’βγα και μωρέ παιδιά, για ’βγα και συ, ρε Νικολάκη

για ’βγα και συ, ρε Νικολάκη, τι μας πότισες φαρμάκι.

Σήμερα το Πανόπουλο αναπτύσσεται σημαντικά με δημόσιες υπηρεσίες, επιχειρήσεις και  μεγάλα καταστήματα. Λειτουργεί δημοτικό σχολείο και γυμνάσιο για όλο το δήμο. Επίσης, λειτουργούν αθλητικές εγκαταστάσεις,  με ανερχόμενη ποδοσφαιρική ομάδα και σύγχρονο γήπεδο ποδοσφαίρου, ένα στολίδι του νομού μας.

 Θα πρέπει όμως η ανάπτυξη και η μετοίκηση να μην αποβεί μοιραία για το μοναδικό, επίπεδο δρυοδάσος της Ευρώπης αλλά δύναται να πραγματοποιηθεί βόρεια, προς τη Μποκούτα.

 Μέχρι σήμερα, όπως δείχνουν και οι χάρτες, έχουν εκχερσωθεί ανεξέλεγκτα μεγάλες εκτάσεις. Την αρχή έκαναν οι Εγγλέζοι23 το 1943, κατά την κατοχή των Γερμανών, με τη δημιουργία του πολεμικού αεροδρομίου, που αναφέραμε. Το αεροδρόμιο, στη συνέχεια, τεμαχίστηκε και μοιράστηκε στους κατοίκους του τότε οικισμού.24  Συνέχισαν, όμως την καταπάτηση οι ιδιοκτήτες των όμορων με το δάσος εκτάσεων, οι έμποροι  ξυλείας (αλλά και η ανικανότητα προστασίας και αναγέννησης του δάσους από την πολιτεία). Νεότερα: 2018

Το Πανόπουλο σήμερα αποτελεί λαμπρό παράδειγμα προόδου και ελπίδας για την Ηλεία μας. Η στρατηγική θέση του, ως κόμβος στους οδικούς άξονες Πάτρας-Τρίπολης, Αμαλιάδος, Ολυμπίας, Πύργου, το αναδεικνύει σε κέντρο επενδυτικού ενδιαφέροντος, με τεράστιες δυνατότητες για την ορεινή Ηλεία και την ευρύτερη περιοχή.

 Κώστας Παπαντωνόπουλος Νοέμβρης 2009

Διορθώστε ή συμπληρώστε το άρθρο

Πηγές υποσημειώσεις:

1. «Γ.Α.Κ.»: Πανόπουλος Γεώργιος. Ανδρώνι. (Αριστεία Φ. 154).

2. Ο Χρίστος Κορύλλος "Πεζοπορία από Πατρών εις Καλάμας" που επισκέφτηκε την περιοχή τον Ιούλιο του 1891 ότι το μοναδικό κτήριο ήταν το Χάνι με τους βοηθητικούς χώρους και ιδιοκτήτης του ήταν Πανόπουλος.

3. Βελανίδι, ο καρπός της βελανιδιάς

4. Τα δύσκολα χρόνια,  έβραζαν τα βελανίδια, το έλιαζαν, το αποφλοίωναν και το μετέφεραν στους βελανιδόμυλος να γίνει αλεύρι και εν συνεχεία ψωμί.

5. Δημήτριος Μ. Πριγούρης, «ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΗΛΕΙΑΣ», σελίδα 67, ΕΚΔΟΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ ΗΛΕΙΑΣ, ΠΥΡΓΟΣ 2006

6. Γεωργίου Χρυσανθακόπουλου «Η Ηλεία επί Τουρκοκρατίας» Εν Αθήναις 1950 σελ. 12

7. Βασίλης Κυριαζής «Ο αρμαρτωλός Γιαννιάς και Ντελή- Γιώργης Γιαννιάς» σελ. 161, Κ. Δεληγιάννης

8. Το Χρονικό του Μορέως

9.  Ανδρέα Δ. Μπούτσικα, «Η Φραγκοκρατία στην Ηλεία» Αθήνα 1994, σελ. 104

10.Η μεγάλη πελοποννησιακή  εγκυκλοπαίδεια τόμος Β σελίδα 144, 1958  ”Αλβανοί στην Ηλεία και Αλβανοί  Λαλαίοι’’ (Αγησίλαου Τσέλαλη).

11. www.antroni.gr του Ηλία Τουτούνη “Ο Αδούλ Αγάς του Κακοταρίου, η οικογένεια Τουτούνη και το αρδευτικό έργο της Μποκούτας

12. Γενικά αρχεία του κράτους

13. «Ηλίας Τουτούνης»: ΠΟΡΕΙΑ ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΥ. Η πορεία ήταν: Αναχώρηση στις 22 Ιανουαρίου 1825 από Χρυσοποδαρίτισσα  - Χάνι Παπαντώνη – Βλασία – Κρύα Βρύση – Κουτσουλάρι Βρύση (μέσον ανατολικής πλευράς Ερυμάνθου),–– Λειβάρτζι– Τριπόταμα  - Δίβρη – Διοφάνη Χάνι – Καλλιμάνι (οικισμός) – Σφακοβούνι – Κατσαρού ( όπου ζήτησε και έκανε τρισάγιο στην μνήμη του ήρωα Γιώργη Γιαννιά που έπεσε στη θέση αυτή το 1821 πολεμώντας άνισα τους Λαλαίους Τούρκους). Κακό Λαγκάδι (τοποθεσία) – Πανόπουλου Χάνι -  Μαραγκέϊκα Χάνια -  Μπουρντάνου (Βουλιαγμένη) – Σιμόπουλο γιά να τον παραδώσει στο Γκούρα ο Σοφιανόπουλος στη Γαστούνη.

14. Μου το ανέφερε ο Θανάσης Πανόπουλος, απόγονος του Πανόπουλου αλλά και οι γεροντότεροι κάτοικοι από το Αντρώνι.

15. "Πεζοπορία από Πατρών εις Καλάμας" «Το χάνι του Πανοπούλου είναι οικία ανώγειος, μετ' εστεγασμένου ευρυχώρου εξώσroυ, (χαγιατίου) διηρημένη εις δύο μεγάλα τμήματα ήγουν δωμάτια. Παρ' αυτό εύρηνται και έτεροι δυο οικίσκοι, η δε ευρεία περιοχή της θέσεως εκείνης είναι γεγυμνωμένη δένδρων και μετεβεβλημένη εις αγρούς σιτοφόρους…»

16. Κωνσταντίνου Π. Πανόπουλου “Η εξομολόγησις ενός πάλαι ποτέ λήσταρχου προς την κοινωνίαν.” Το όνομά του είχε συνδεθεί με το δεντρόφυτο δάσος της Κάπελης που πολλές φορές λημέριαζε αλλά και  με τον φίλο του Κορμπάκη από τη Μπουκοβίνα, το συνεργάτη του Ρουμελιώτη από τη Βερβινή, τον Νικολετόπουλο από το Αντρώνι και τον καλόγερο της μονής Νοτενών. Όπως λέει και το δημοτικό τραγούδι από δω  περνούσαν και λημέριαζαν στο δάσος παράνομοι λήσταρχοι  και ζωοκλέφτες. Υπάρχουν επίσης μαρτυρίες των γεροντότερων  ότι ο λήσταρχος από το Πανόπουλο,  έστελνε εκβιαστικές  επιστολές σε κατοίκους του Αντρωνίου προκειμένου να κρεμάσουν σε συγκεκριμένο πουρνάρι στον Αλεσώση (βουνό στην περιοχή του Αντρωνίου), το τράστο με τα εκάστοτε λίτρα κάθε φορά.

17. Τάση Δ. Καζάζη, «Οι Γερμανοί στην Ηλεία», Πύργος 1977. Στις 29 Αυγούστου ο  Γερμανός διοικητής Χούπερ που έδρευε στην Δίβρη, είχε διατάξει τον εντεταλμένο  αξιωματικό του, για την σύλληψη και την θανατική τιμωρία  όλων των κατοίκων, διότι όπως είχαν πληροφορηθεί, έκρυβαν και  υπέθαλπαν Άγγλους. Συγκέντρωσαν  όλους τους Πανοπουλαίους και τον Παπα-Νιόνιο Παπαδόπουλο, που τον βρήκαν να λειτουργεί στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννου. Tον απήγαγαν με τα άμφια και τον μετέφεραν στο Πανόπουλο. Σπρώχνοντάς τους όλους μαζί με τους υποκόπονους των όπλων, τους στρίμωξαν σε ένα δωμάτιο και έστρεψαν τα οπλοπολυβόλα εναντίον τους. Ο επικεφαλής Αξιωματικός διέταξε να  απομακρύνουν τα  γυναικόπαιδα και τον παπά. Ο Παπα-Νιόνιος όμως αντιτάχτηκε στην ταπεινωτική χάρι. Στο διάστημα αυτό μεσολάβησε ο Τάσης Καζάζης από τη Δίβρη στον φίλο του Χούπερ και οι Γερμανοί τους άφησαν όλους ελεύθερους.

 18. Ηλίας Τουτούνης «333 ηλειακές παροιμίες» εκδόσεις Βιβλιοπανόραμα 2006.

Τη φράση την έλεγαν τότε που έφευγαν οι φυματικοί και πήγαιναν στα Σανατόρια, που βρίσκονταν σε υψόμετρα για να γίνουν καλά.  Συνήθως  πήγαιναν στα Σανατόρια τους καλοκαιρινούς μήνες.

19. Ξεχειμωνιάζω

20. Το τραγούδι που δημοσιεύεται πρώτη φορά μου είναι από τη συλλογή του φίλου μου Ηλία Τουτούνη, που μου παραχώρησε.

21. Ο Νικολάκης Μπαντούνας (Πουτσένης) από το Κατσαρού Αντρωνίου

22.Μπαρδάκης από το Σκιαδά.

23. Οι συμμαχικές δυνάμεις κατά την κατοχή κατασκεύασαν στην καρδιά του δρυοδάσους στο Πανόπουλο πολεμικό αεροδρόμιο για να αντιμετωπίσουν τους Γερμανούς. Την κατασκευή επόπτευαν Άγγλοι αξιωματικοί, οι Ταγματάρχης Κάμπελ και ο Λοχαγός Ντόνερ. Στην κατασκευή δούλεψαν και αρκετοί κάτοικοι της περιοχής.

24. Πρόεδρος ήταν ο Δημήτρης Παπαντώνης (παππούλης μου ο Μπούκης).

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ - ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ
Χάνια Πανοπούλου (Ηλείας)
19/03/1961 Αναγνώριση του οικισμού και προσάρτησή του στην κοινότητα Αντρωνίου
ΦΕΚ 176Α - 12/09/1966 Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αντρωνίου και ορίζεται έδρα της κοινότητας Χανίων Πανοπούλου
Πανόπουλος (Ηλείας)
ΦΕΚ 202Α - 18/11/1967 Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Χανίων Πανοπούλου και προσαρτάται στην κοινότητα Αντρωνίου
Χάνια Πανοπούλου (Ηλείας)
ΦΕΚ 146Α - 06/07/1968 Ο οικισμός μετονομάζεται σε Πανόπουλος
Πανόπουλος (Ηλείας)
ΦΕΚ 146Α - 06/07/1968 Ο οικισμός προήλθε από τη μετονομασία του οικισμού Χάνια Πανοπούλου
ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 Ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Αντρωνίου και ορίζεται έδρα του δήμου Λασιώνος
ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010 Ο οικισμός αποσπάται από το δήμο Λασιώνος και προσαρτάται στο δήμο Αρχαίας Ολυμπίας