Καλώς ορίσατε στην αρχαιότερη ιστοσελίδα της Ηλείας, στο Αντρώνι και στην Ορεινή Ηλεία.

Είναι οι κατάφυτες διαδρομές μέσα στις βελανιδιές και στα πλατάνια στο κέντρο της Κάπελης με τις απόκρημνες πλαγιές, τα σκιερά φαράγγια με τις πολλές σπηλιές, τους καταρράκτες, τους νερόμυλους και τις νεροτριβές, με τις δροσερές πηγές και τα καθαρά ποτάμια... Με τα πετρόχτιστα σπίτια, τα νόστιμα φαγητά και το καλό κρασί, τα αρχοντικά γλέντια και τους φιλόξενους κατοίκους.

Frontpage

ΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ ΤΩΝ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ…!

ΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ ΤΩΝ ΑΙΓΟΠΡΟΒΑΤΩΝ….!

Καταγραφή έρευνα Ηλίας Τουτούνης

Μία από τις μεγαλύτερες συλλογικές εργασίες - γιορτές του τσοπάνη είναι και η κούρα (κούρεμα) των αιγο(γιδό)προβάτων που είναι άρρηκτα δεμένη με την τσοπάνικη ζωή. Αυτή η διαδικασία λέγεται «Γιορτή του τσοπάνη» ή «τσοπανοπανήγυρο», χωρίς θρησκευτικό χαραχτήρα. Είναι μια από τις πιο εντυπωσιακές γιορτές, που λαβαίνει χώρα κάθε χρόνο, στα πλαίσια της οποίας κάθε κτηνοτρόφος προσκαλεί φίλους και συγγενείς και συναδέλφους, να τον βοηθήσουν στο κοπιαστικό αλλά ωραίο έργο του κουρέματος μετά φαγητού και γλεντιού.

Κωλόκουρος

Το κούρεμα γίνεται σε δύο στάδια, το πρώτο λέγεται το κωλοκούρισμα ή κωλόκουρος ή και ξεβράκωμα, κατά τόπους και ανάλογα με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες αρχίζει από τα μέσα του Απρίλη, ενώ στις αρχές του καλοκαιριού ήτοι τον Ιούνιο, γίνεται η γενική κουρά.

1987 ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ΑΝΤΡΩΝΙ

Ο γάμος της Παναγιώτας (Τούλας) Ανάστου και του Βασίλη Παπαντώνη στο Αντρώνι στις 3.10.1987. Το τραπέζι έγινε στο κέντρο «Ροτόντα» στον Πύργο. Κουμπάρος ήταν ο Γιώργος Παπαδόπουλος 1946-2016 (του Λαήνη). Είχαμε δείξει κάποια στιγμιότυπα πριν 15 χρόνια αλλά θεωρούμε απαραίτητο να δείξουμε όλο το βίντεο λόγω της μεγάλης συμμετοχής συμπατριωτών που κατά την εκτίμησή μας ξεπερνά το 50% των ανθρώπων του χωριού μας. Τότε ο Βασίλης διένυε την δεύτερη θητεία του ως πρόεδρος του χωριού και η δημοφιλία του ήταν στο ζενίθ. Το βίντεο λόγω της μεγάλης διάρκειας ήταν χωρισμένο σε τρεις κασέτες VHS και έτσι το αφήσαμε ύστερα και από την μετατροπή του σε ψηφιακή μορφή. Στο πρώτο μέρος φαίνεται η προσέλευση του γαμπρού και των συμπεθέρων στο προαύλιο της εκκλησίας,, ακολουθεί η προσέλευση της νύφης με την συνοδεία πατινάδας από την ορχήστρα, το θρυλικό δίδυμο Λύσανδρος και Βασιλάκης Σίνος που εδώ ήταν η τελευταία τους δημόσια εμφάνιση εφόσον ύστερα από λίγο καιρό έφυγε ο Λύσανδρος. Ακόμη στο πρώτο μέρος είναι η τελετή του γάμου με τον παπά Κοσμά να πρωτοστατεί στο μυστήριο και ο χαιρετισμός που δείχνει σχεδόν όλα τα πρόσωπα που συμμετείχαν στην τελετή. Στην δεύτερη ενότητα δείχνει το τραπέζι με τους ανθρώπους που παρευρίσκονταν. Στο τρίτο μέρος δείχνει αποκλειστικά όλο το γλέντι. Το βίντεο για την εποχή του είναι άριστο και προέρχεται από επαγγελματία εικονολήπτη που δυστυχώς δεν έχουμε ακόμη το όνομά του.

ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΟΡΤΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΣΑΡΑΝΤΑ

Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

Κατά την εορτή των Αγίων Σαράντα στις 9 Μαρτίου, εκείνη την ημέρα οι παλαιότερες νοικοκυράδες έσπερναν τα βασιλικά, τις τζίνιες, τα τσετσέκια, τα γαρύφαλλα και όλα τα σπόρια των λουλουδιών, στις γλάστρες και στους μπαξέδες τους.
Επίσης τ’ ανύπαντρα κορίτσια μαζεύονταν όλα μαζί για να παρασκευάσουν τηγανίτες. Σ’ αυτή την διαδικασία έπρεπε να συμμετάσχουν όλες, και άλλη έβαζε το αλεύρι, άλλη το νερό, άλλη το αλάτι, άλλη το λάδι, άλλη την κανέλα, άλλη έπλενε το τηγάνι, άλλη έπλενε την κουτάλα, άλλη έβαζε το τηγάνι, άλλη την πυροστιά, άλλη τα ξύλα, άλλη την κουτάλα, άλλη την μασιά, άλλη τις έβγαζε, άλλη τις μέλωνε, άλλη τις σερβίριζε κ.λπ. και παρασκευάζανε 40 κομμάτια τηγανίτες. Μόλις ετοίμαζαν το ζυμάρι και ήταν έτοιμο πλέον για το τηγάνι, τότε μια – μια, με την σειρά την ώρα που τις έριχναν στο λάδι, της έδιναν κι από ένα όνομα ενός παιδιού (αγοριού) του χωριού, που μάλλον είχαν στην σκέψη τους. Αυτή η διαδικασία γινόταν πάντοτε το βράδυ. Μόλις τις τηγανίζανε, η κάθε μια έτρωγε από μία και έπειτα πήγαιναν να κοιμηθούν στα σπίτια τους. Όποιο παιδί (αγόρι) έβλεπαν στον ύπνο τους, εκείνο ήταν το τυχερό τους να το πάρουν για άνδρα τους.
Ένα άλλο που παρασκεύαζαν εκείνη την ημέρα και που ήταν για την υγεία και για φάρμακο, ήταν τα σαράντα (40) ειδών ντόπια λάχανα (χορταρικά) το περιώνυμο Σαρανταβότανο. Μάζευαν 40 διαφορετικά λάχανα από σαράντα διαφορετικά χωράφια, τα καθάριζαν τα έπλεναν και τα μαγείρευαν και τα έτρωγαν ή έπιναν το ζουμί τους, για να μην τους πιάνει πονοκέφαλος όλο τον χρόνο, και γενικά για την υγεία του οργανισμού τους.
Αυτά τα λαχανικά ήσαν η αγκινάρα, το αντίδι, η αφαλαρίδα, ο άνιθος, ο βολβός, το βοϊδόλγωσσο, η βρούβα, η γαλατσίδα, ο δυόσμος, ο ζοχός, η κατσουκαπινιά, η καούσα, η καυκαλίδα, το κατουρλόχορτο, το λάπατο, το λεβιθόχορτο, η μολόχα, ο μάραθος, το μυρώνι, η οβριά, η παπαρούνα, το πεντάνευρο, το πολυκόμπι, το πράσο, η πλατομαντήλα, το πλεμονόχορτο, η ρίγανη, το ραδίκι, το σινάπι, το σέσκλο, το σέλινο, το σπανάκι, το σκορπιδόχορτο, το σπαράγγι, το σκόρδο, το σκολιάμπρι, το φλουσκούνι, το φονόχορτο, το χαμολεύκι και το χαμομήλι.

ΤΑ ΠΟΥΛΕΡΙΚΑ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ…!

Γράφει: Ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Πουλερικά ή κοτερά, στην ντοπιολαλιά μας, ονομάζουμε το σύνολο των οικόσιτων ορνιθοειδών. Τα ορνιθοειδή ο άνθρωπος από αρχαιοτάτων χρόνων τα εξημέρωσε και χρησιμοποίησε τα προϊόντα τους στην καθημερινότητά του.

Η διατήρηση και η εκτροφή των εξημερωμένων ορνιθοειδών, παρείχει στον άνθρωπο κρέας, αυγά, τα πολύτιμα πούπουλα για την γέμιση μαξιλαριών και στρωμάτων ενώ τα πούπουλα των φτερών για την κατασκευή ξεσκονιστηριών και παλαιότερα για πένα έγχορδων οργάνων, τα περιττώματα (κοτσιλιά) ως άριστο υλικό λίπανσης των φυτών και τέλος τα νύχια μερικών που επεξεργάζονται και χρησιμοποιούνται για καλλωπισμό.

Το παραδοσιακό οίκημα οικοσίτων πουλερικών λέγεται κοτέτσι (ορνιθώνας) το οποίο είναι μια μικρή ίσως και πρόχειρη κατασκευή ολίγων τετραγωνικών μέτρων, κυρίως πρόχειρο, χτισμένο με υλικά ή και σκέτο με ξύλα, καλάμια κ.λπ. Εντός ή εξωτερικά είχε μια ξύλινη σχάρα (κούρνια) υπερυψωμένη από το έδαφος, για ν’ ανεβαίνουν επάνω το βράδυ και να κουρνιάζουν (κοιμούνται). Η τοποθέτηση ή κατασκευή της σχάρας γίνεται για λόγους υγείας, να μην κοιμούνται κάτω στο δάπεδο, αλλά και επειδή οι κότες συνηθίζουν να κοτσιλίζουν κατά την νύκτα, από την σχάρα έπεφταν οι κοτσιλιές κάτω στο έδαφος.

Μέσα στο κοτέτσι είχαν κατασκευάσει φωλιές με γέμιση από άχερα ή ξερά χόρτα για να γεννούν οι κότες. Σε κάθε φωλιά άφηναν ένα αυγό το λεγόμενο φώλο. Αυτό γινόταν να το βλέπουν οι κότες, διότι αν δεν το έβλεπαν νόμιζαν ότι κάτι έχει μπει στην φωλιά τους και έτσι άλλαζαν τοποθεσία ή γεννούσαν έξω στην ύπαιθρο.

ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ:

Ο ΓΥΦΤΟΣ ΣΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ…!

Συλλογή επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης
Πριν ετοιμάσω αυτή την εργασία μου, κάθισα και σκέφθηκα ότι μπορεί να στεναχωρήσω αρκετούς συμπολίτες μας και όχι μόνο αλλά μια ολόκληρη φυλή που βρίσκεται διάσπαρτη σε όλη την Ελλάδα. Το άρθρο έχει καθαρά λαογραφικό χαρακτήρα και δεν το αναρτώ για ρατσιστικούς λόγους. Για αυτό θέλω να με συγχωρέσετε όσοι νομίζετε ότι θίγεστε.
Σύμφωνα με το Μείζον Ελληνικό Λεξικό, «γύφτος» είναι ο σιδηρουργός, καθώς πολλοί τσιγγάνοι ακολουθούσαν αυτό το επάγγελμα, ενώ μεταφορικά έχει την σημασία του μελαψού, του βρομιάρη, του μικροπρεπούς και του τσιγγούνη. Άλλωστε η ίδια η τελευταία λέξη, «τσιγγούνης», δηλαδή φιλάργυρος, παράγεται από το τουρκικό «cingane», που είναι ο τσιγγάνος.
Τώρα, το γύφτος κατά την γνώμη μου παράγεται από το Αιγύπτιος – από την ίδια ρίζα προέρχεται και η αγγλική λέξη gypsy, από το Egyptian, τον κάτοικο της Αιγύπτου.
Σήμερα, η λέξη «γύφτος» θεωρείται υποτιμητική, διότι είναι συνυφασμένη με την ακαταστασία, τις άνομες πράξεις, το χρώμα του δέρματος και του ρατσισμού.
Όμως περί τον 15ο αιώνα που οι τσιγγάνοι από την Ινδία, άρχισαν να μετακινούνται μαζικά προς τη Δύση, μια μεγάλη μερίδα επέλεξε την Πελοπόννησο. Λόγω του μελαψού δέρματος και των σκούρων χαρακτηριστικών τους, στον ελλαδικό χώρο επικράτησε η εσφαλμένη αντίληψη ότι είχαν έρθει από την Αίγυπτο. Ωστόσο, η ονομασία Αιγύπτιοι, στην Ελλάδα είχε ήδη επικρατήσει. Σε επίσημα ελληνικά κείμενα της περιόδου, αναφέρονταν κανονικά ως Αιγύπτιοι. Στην καθομιλουμένη, είχε προκύψει μία απλοποιημένη παραλλαγή της λέξης, Αίγυπτος όπου μεταλλάχθηκε σε γύπτος - γύφτος.
Ιστορικά τοπικά στοιχεία:

Κεντρική Σελίδα

Ο Τόπος μας

Παράδοση

Πολυμέσα

Ιστορία

Αναδημοσιεύσεις

Free Joomla! templates by Engine Templates