Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης
Κάθε χρονιά κάπου μετά του Αγιαννιού του Ριγανά, που τον λένε και «Σαρωματά» ή «Σαρωματιάρη», οι σαρωματάδες πηγαίνανε, σε μεριές που φυτρώνανε τα φρύγανα ακανθώδη φυτά, οι γνωστές αφάνες, να τις κόψουν με αξίνες να τις μαζέψουν για να κατασκευάσουν τις περίφημες «Σαρωματιές» ή «Αφάνες», ή και «Σαρωματίνες». Συνήθως μετά του Αγιαννιού, γνώριζαν ότι το φυτό αφάνα είχε ήδη ξεραθεί και ξυλοποιηθεί και ήταν κατάλληλη για την κατασκευή της σκούπας.
Λίγα λόγια για την αφάνα. Η αφάνα είναι το Σαρκοποτήριο το ακανθώδες, και λέγεται Αστοιβίδα, Sarcopoterium spinosum. Το φύλλο της αφάνας είναι δικοτυλήδονο, και ανήκει στην οικογένεια των αγριοτριαντάφυλλων, Rosaceae, το γένος του είναι Sarcopoterium και το είδος spinosum. H Αφάνα, ή το σαρκοποτήριο, είναι πολυετές φυτό φρύγανο.
Το φυτό αυτό φύεται και σε μεγάλο υψόμετρο και σε μικρό γενικά στη κεντρική και νότια νησιωτική χώρα Προτιμά να αναπτύσσεται στις παρυφές των δασών, και λόφων, όπως και στα παρατημένα αγροκτήματα και πεζούλες.
Λαογραφική συλλογή, επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης
Άρθρο του Ηλία Τουτούνη λαογράφου
