του Νικόλαου Διονυσίου Σκέντζη

Οι κτηνοτρόφοι της ορεινής Ηλείας αναφέρονται με διάφορες ονομασίες: τσοπάνης, βοσκός, σκουτέρης, ξωμάχος, ποιμένας κ.α. Σαν βάση είχαν το στανοτόπι (λημέρι), ο χώρος όπου υπήρχαν οι αναγκαίες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση των ανθρώπων και των ζώων. Το καλύβι ήταν το κύριο κτίσμα που στέγαζε ανθρώπους και ζώα κατά την χειμερινή περίοδο. Το μαντρί ήταν ένας περιφραγμένος χώρος για τον αυλισμό και το τάισμα των ζώων. Γαλάρι (ξελώντσα) ήταν χώρος φτιαγμένος σε επικλινές σημείο για να στραγγίζουν τα νερά, για την διανυκτέρευση των ζώων.

Ο τσάρκος ήταν ένας μικρός χώρος για να φυλάσσονται τα νεογέννητα αρνοκάτσικα. Στις αρχές τις άνοιξης σε ανοιχτό χώρο έφτιαχναν την στρούγκα για το άρμεγμα, με κλαδιά (γκορτσιές) γύρω-γύρω και τοποθετούσαν στην έξοδο δύο μεγάλα λιθάρια τα ονομαζόμενα στρουγκολίθια στα οποία κάθονταν οι δύο που άρμεγαν, ενώ ένας τρίτος (στρουγκολάτης) προωθούσε τα ζώα προς την έξοδο. Ταυτόχρονα κοντά έφτιαχναν την παγανιά, αρκετά μεγάλος χώρος και περιφραγμένος, για γιομάτισμα το μεσημέρι και προφύλαξη το βράδυ.

Άρθρο του Ηλία Τουτούνη συγγραφέα – λαογράφου

Η εργασία του πεταλωτή αφορούσε τη διαδικασία τοποθέτησης ή αντικατάστασης πετάλων στις οπλές των αλόγων, ώστε να μην φθείρονται τα πέλματα και πονούν τα ζώα. Το πετάλωμα γίνονταν κάθε τρεις ή έξι μήνες.

Την διαδικασία του πεταλώματος, την πραγματοποιούσε ο πεταλωτής ή αλμπάνης, λέξη προερχόμενη από την τουρκική λέξη nalbant, αλμπάνης = πεταλωτής ή καλιγωτής, και αυτή προερχόμενη από το λατινικό calliga, το μεσαιωνικό καλίγιον που σημαίνει υπόδημα, όπου τα καλίκια ήσαν ξύλινα πέδιλα, ιδίως γυναικεία.

Ο πεταλωτής έδενε το άλογο από το καπίστρι κοντά σ’ ένα χαλκά, που ήταν στερεωμένος στον τοίχο ή το έδενε από κάποιο στύλο (παλούκι). Μετά έπιανε ένα – ένα τα πόδια του αλόγου και τα σήκωνε προς τα πίσω, σχηματίζοντας ορθή γωνία σε σχήμα «Γ». Στη συνέχεια έπιανε την οπλή (χοντρό και σκληρό νύχι που περιβάλλει το μοναδικό δάκτυλο) του αλόγου σε κάθε πόδι και με την βοήθεια της τανάλιας αφαιρούσε (ξεκαλίγωνε – ξεπετάλωνε) τα παλιά αλογόκαρφα (πεταλόκαρφα) και το παλιό πέταλο.

Γράφει ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Η βύθιση του ατμόπλοιου «Χειμάρρα», στις 19 Ιανουαρίου 1947 στον Νότιο Ευβοϊκό, είναι το πιο πολύνεκρο ναυτικό δυστύχημα στη χώρα μας. Έμεινε στην ιστορία ως «Ο Τιτανικός της Ελληνικής Ακτοπλοΐας» .

Το επιβατηγό ατμόπλοιο «Χειμάρρα», απέπλευσε στις 8:30 το πρωί της 18ης Ιανουαρίου 1947, από τη Θεσσαλονίκη για τον Πειραιά, με 544 επιβάτες και 86 άνδρες πλήρωμα.

Στα μέσα του χειμώνα πριν 74 χρόνια της 19ης Ιανουαρίου του 47, το «Χειμάρρα» πήρε μαζί του στον παγωμένο βυθό και τον συμπατριώτη μας Γεώργιο Συλάιδο (1914-1947), πρωτότοκο γιό του Ιωάννη Συλάιδου (1880) (Κορμπακόγιαννη).

Ο Γιώργης, 33 χρονών τότε,υπηρετούσε στην χωροφυλακή. Τα ξημερώματα, στις 18 του Γενάρη 1947 ενώ διασκέδαζε στην Θεσσαλονίκη με τον συμπατριώτη του Γιάννη Κότσαλη (Ζαΐμη) και με εκλεκτή παρέα, τον ειδοποίησαν να συνοδεύσει τους πολιτικούς κρατούμενους στο επιβατηγό πλοίο «Χειμάρρα» που θα τους κατέβαζαν στον Πειραιά και από εκεί θα οδηγούνταν στα γνωστά ξερονήσια.

Ακούστηκαν πολλά για το ναυάγιο τότε όπως αυτό που υποστηρίζει ο Κώστας Συλάιδος (Μαδούρης που βοήθησε στο όλο ιστορικό), ότι το σκάφος το έριξε στα βράχια ο καπετάνιος, προκειμένου να αποδράσουν οι αριστεροί κρατούμενοι.

Υπήρξαν όμως και άλλες εκδοχές που θα αναπτύξουμε παρακάτω.

Με το άγγελμα για τον χαμό του Γιώργη έγινε μεγάλος θρήνος στο χωριό του το Αντρώνι καθότι η οικογένεια ήταν πολυμελής και ο ίδιος πολύ αγαπητός. Ήταν εφτά αδέλφια, τέσσερες τσούπες, η Μαρία, η Βασίλω, η Αθίτσα, η Νικολίτσα και τρία σερνικά, ο Γιώργος, ο Αργύρης και ο Νίκος.

Για την απώλεια του πλοίου το Ελληνικό Δημόσιο εισέπραξε από την ασφάλεια 70.000 λίρες Αγγλίας που μέρος από αυτά τα χρήματα πήραν και οι οικογένειες των πνιγμένων.

Βίντεο του Κώστα Ζήρου (εγγονού του αείμνηστου μπάρμπα Πλίθα).