Στο σημείο αυτό του Ερυμάνθου, στην άκρη ακριβώς της δυτικής οροσειράς είναι χτισμένος παλαιοχριστιανικός ναός, πάνω από αρχαίο ναό, που λόγω του σημείου ίσως ήταν αφιερωμένος στον Απόλωνα. Καταστράφηκε κατά τα πρώτα χρόνια της επικράτησης του Χριστιανισμού όπως φανερώνει και η αγιογραφία στο εσωτερικό του βυζαντινού ναού (εικονίζεται Άγιος να τραβά με σχοινί αρχαίο άγαλμα για να το καταρρίψει).
|
|
Στην εικονογραφία διακρίνεται η κατάρριψη του αγάλματος από Άγιο |
Πάνω στα θεμέλια του αρχαίου ναού που παρέμειναν δημιουργήθηκε ο παλαιοχριστιανικός ναός αφιερωμένος στην Παναγία τη Νοτενότησα. Σήμερα σώζονται τα ερείπια του δωρικού ναού από ασβεστόλιθο του Ερύμανθου, που χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση των ερειπωμένων κελιών και του βυζαντινού καθολικού της μονής. |
|
Άναρχη δόμηση και το πουρνάρι στην στέγη |
Ο χρόνος κτίσεως του χριστιανικού ναού δεν είναι ακόμη γνωστός. Το οικοδόμημα έχει στηριχθεί πάνω σε δύο σειρές από παραλληλόγραμμους, μεγάλους, τέλεια τετραγωνισμένους και επεξεργασμένους λίθους διακοσμημένους με περίγλυφη κορνίζα, ερείπια του προϋπάρχοντος αρχαίου ναού. |
|
Ο περίβολος με τετραγωνισμένες πέτρες και κίονες |
Έχει ύψος 3 μέτρα περίπου χωρίς παράθυρα. Χωρίζεται σε τρία ισομεγέθη μέρη (νάρθηκας, κυρίως ναός, ιερό) που επικοινωνούν μεταξύ τους με μικρά ανοίγματα. Η στέγη στηρίζεται πάνω σε βυζαντινά τόξα, είναι σκεπασμένη με σχιστόπλακες που πάνω τους έχει φυτρώσει πουρνάρι. Στο εσωτερικό όπου είναι και το ιερό, υπάρχουν δύο δωρικά κιονόκρανα που το μεγαλύτερο στηρίζει την πλάκα της Αγίας τράπεζας. Έχει θαυμάσιες τοιχογραφίες του 17ου αιώνα και άλλες παλαιότερες που χρειάζονται κατάλληλη συντήρηση. |
|
Αρχιτεκτονικά μέλη του αρχαίου ναού |
Ο ναός βρίσκεται σήμερα υπό κατάρρευση, αφού χρησιμοποιείται δυστυχώς μόνο ως κατάλυμα αιγοπροβάτων. Από την άλλη οι πλαγιές του βουνού είναι διάσπαρτες με κομμάτια κιόνων, κιονόκρανων και αρχιτεκτονικών μελών. Οι κίονες και τα σωζόμενα κιονόκρανα φέρουν 20 ραβδώσεις. Ένα κιονόκρανο περιμάζεψαν κάτοικοι από την πλαγιά του βουνού και ευτυχώς σώζεται ακέραιο σε γειτονικό χωριό. |
|
Αγιογραφίες που χρειάζονται άμεση συντήρηση |
Πλησίον του Ναού διακρίνεται ο περίβολος και σωροί λίθων από προϋπάρχοντα κελιά της μονής ή από παλαιότερα κτίσματα. |
|
O παλαιοχριστιανικός ναός |
Τον παλαιοχριστιανικό ναό επισκέφθηκε το 1806 ο Άγγλος λοχαγός Leake που περιηγήθηκε την Ελλάδα επί μία πενταετία (1804-1810). Ο Leake τον χαρακτηρίζει ως παρεκκλήσιο όπου μας ενημερώνει ότι υπήρχε ως εδώ δάσος. |
|
Οι ακαθαρσίες των ζώων και το κιονόκρανο που στηρίζει την αγία τράπεζα
|
Σε απόσταση μιας ώρας με άλογο ή πεζοπορία από το χωριό Κακοτάρι( 2) του Νομού Ηλείας ή από το χωριό Σκιαδά του Νομού Αχαΐας αφού αφήσουμε δεξιά μας το κάστρο Σγάρτσικο( 3) φθάνουμε στο ναό. Δεν είναι τυχαίο που οι Αρχαίοι Έλληνες, λάτρεις του ωραίου, διάλεξαν αυτό τον τόπο που σήμερα περιφρονούμε. Από το τοπίο δεν λείπει τίποτα. Η πανέμορφη καταπράσινη Κάπελη απλώνεται σαν θάλασσα στα πόδια σου και το βλέμμα σου φτάνει ως το Ιόνιο, οι βουνοκορφές του Ερύμανθου, ο Πηνειός, οι Μυκηναϊκοί τάφοι, το Κάστρο της Οχιάς τα γραφικά χωριά, τα ελατοδάση, η φύση σε όλο της το μεγαλείο. |
|
Η Κάπελη από το Κακοταροβούνι |
Πρέπει να επισημάνουμε ότι χρειάζεται άμεσα το υπουργείο πολιτισμού και οι εφορίες βυζαντινών και κλασικών αρχαιοτήτων να σπεύσουν για τη διάσωση της σημαντικής για τον τόπο μας κληρονομιάς. |
Κώστας Παπαντωνόπουλος |
|
Αριστουργήματα από την βάση του ναού |
|
Υποσημειώσεις
1. Ερύμανθος ή Ωλενός (Ωλονός τώρα). Ερύμανθος παράγεται από το «έρυμα» οχείρωμα (οχειρό) και της Πελασγικής κατάληξης -νθος (Πελ. πρωτοχρονιά 1963 σελ. 338, Πάνος Παπαρρηγόπουλος). Ωλενός, διότι από την θάλασσα παρατηρούμενος παρουσιάζει σχήμα βραχίονα (ωλένης)
2.Το άρθρο γράφτηκε τον Σεπτέμβρη του 2006 μετά την επίσκεψή μου στο μνημείο. Στο διάστημα που μεσολάβησε φρόντισε ο δήμος μας να κατασκευάσει αγροτικό δρόμο που μέσα από το Κακοτάρι οδηγεί στο Ναό.
3.Γκάρτσικο ή Δοξαπατρί φρούριο. Διακρίνονται ερείπια τείχους υδατοδεξαμενές, ερείπια μονόκλιτου ναΐσκου και έξω του τείχους ερείπια φραγκοκλησιάς. Ο Δοξαπατρίς ήταν βυζαντινός στρατηγός που έπεσε κατά την φράγκικη εισβολή το 1204.( Δραγούμης Χρονικά.18, 24, Ι. Σφηκόπουλος, Τα μεσαιωνικά κάστρα…176 )
|
|