Καταγραφή – επιμέλεια Ηλίας Τουτούνης

Μέχρι την δεκαετία του ’60 το αλάτι, που κυκλοφορούσε στο μονοπώλιο 1*, όπως παράγονταν από τις αλυκές, ήταν σε χοντρή μορφή σαν χαλίκια μεσαίου μεγέθους, από σπαστήρα αδρανών υλικών. Για να τρίψουν το χοντράλατο ή την αλατόπετρα, χρησιμοποιούσαν κυρίως την ντριβέλα ή ντριβάλα.

Η ντριβάλα αποτελούταν από δύο πέτρες. Η βασική ήταν μια μεγάλη πέτρινη πλάκα λεία στρογγυλή ή τετράγωνη ή και με ακανόνιστες διαστάσεις. Επάνω σ’ αυτή την πλάκα υπήρχε το στρουμπολίθι 2*, στουμπολίθι, κοκώνα, μπομπόλι ή και ντριβάλι. Αυτό ήταν μια στρογγυλή κυρίως ποταμόπετρα σφυρηλατημένη ή και φυσικής στρογγυλής μορφής σαν βόλι κανονιού. Επίσης για στρουμπολίθια χρησιμοποιούσαν και μεταλλικές ή πέτρινες μπάλες από κανόνια.

Επάνω στην πλάκα (βάση) τοποθετούσαν το αλάτι διάσπαρτο ή οτιδήποτε άλλο προϊόν ήθελαν να τρίψουν και κυλώντας το στρουμπολίθι με τα χέρια τους και πιέζοντάς αυτό, το έτριβαν. Τοποθετούσαν το ένα ή και τα δύο χέρια και κυλούσαν ρυθμικά το στρουμπολίθι αριστερά δεξιά, εμπρός πίσω ή και κυκλικά, επάνω στην επιφάνεια της πλάκας κοντά στο κέντρο της και περιφερειακά.

Τηλεγραφεί ο εν Πύργω ανταποκριτής.

Δραστηρίως διεξάγεται η καταδίωξης του λαθρεμπορίου εις τους ορεινούς δήμους της Ηλείας.

Εις το χωρίον Νουσά της Λαμπείας συνελήφθη παρ´ αποσπάσματος της αστυνομίας έφιππος χωρικός ο Χρήστος Ζάφειρας εκ Δημητσάνης καταγόμενος επί του οποίου κατασχέθησαν περί τας δύο οκάδας κεκομμένου καπνού.

Επίσης εις το χωρίον Ανδρώνι και εις το χάνι Πανοπούλου συνελήφθη ο Χρήστος Μαραχώρης εκ Σκιαδά της Τριταίας εις χείρας του οποίου κατασχέθη όσον ποσόν καπνού. Ο κατασχεθείς καπνός απεστάλη μετ´ εκθέσεως του αστυνόμου Δίβρης προς τον ενταύθα Οικονομικόν έφορον κ.Γκιόκαν.

30/08/1904

Γράφει: Ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Η Λαμπρή ήταν ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα - γιορτές μαζί με τις αποκριές και το Πανηγύρι. Όλοι εμείς που ήμασταν μακριά από το χωριό νοσταλγούσαμε και ακόμη «καίγεται η καρδιά μας» να βρεθούμε τούτες τις μέρες στη ρίζα μας.

Το όλο τελετουργικό ξεκινούσε με τους χαιρετισμούς^[1] κάθε Παρασκευή, είχε και ένα Ψυχοσάββατο^[2] ακολουθούσε η Κυριακή των Βαΐων και ύστερα η μεγαλοβδομάδα των παθών. Κάθε βράδυ κοντά στο σούρουπο χτύπαγε η καμπάνα^[3] με το χέρι, σε αγαλλίαζε όχι όπως είναι σήμερα με τα έμβολα που ο  ήχος των 130db και βάλε σου τρυπάει τα μελίγγια. 

Τις πρώτες ημέρες ως και την Μ. Τετάρτη λιγοστοί άνθρωποι έρχονταν στην εκκλησία. Την Μ. Πέμπτη όμως είχε συμμετοχή και κυρίως προς το τέλος, την ώρα της σταύρωσης. Ύστερα από την αποκαθήλωση το μεσημέρι της Μ. Παρασκευής, έπιαναν δουλειά τα τσουπιά μας. Έτρεχαν να μαζέψουν λουλούδια για να στολίσουν τον επιτάφιο που είχε τοποθετηθεί στο κέντρο του ναού. Ήταν μια εξαιρετική διαδικασία - ιεροτελεστία με τις γνωστές διαφωνίες των γυναικών αλλά με ικανοποιητικό αποτελέσματα στο τέλος! Τα γνωρίζω…, διότι κάποιες χρονιές είχα αναλάβει αυτοβούλως να τοποθετώ 4-5 λάμπες με μπαταρία να φέγγουν στην κορυφή του επιταφίου.

Γράφει ο Κώστας Παπαντωνόπουλος

Αχνάρι ή χνάρι, ή ίχνος, μεσαιωνική ελληνική λέξη «Ιχνάριον» υποκοριστικό του ίχνος, λέγεται το αποτύπωμα που δημιουργείται στο έδαφος από το πάτημα ζώου, ανθρώπου, μηχανήματος κ.λπ.

Τ’ αχνάρια αποτυπώνονται κυρίως στο έδαφος που έχει σκόνη, λάσπη όταν είναι σκαμμένο (οργωμένο), στην άμμο, στο χιόνι, στην παγωνιά, στις πέτρες στις φυλλωσιές κ.ά.

Ανάλογα με το είδος που πάτησε και άφησε τα χνάρια του, μπορούμε να το διακρίνουμε.

Στις πέτρες και στα σκληρά εδάφη, δεν αναγνωρίζονται εύκολα τα χνάρια και τα ίχνη.

Τα δακτυλικά και άλλα παρόμοια αποτυπώματα όπως του φιλιού (από υπολείμματα βαμμένων χειλιών) κατατάσσουμε στα ίχνη.

Αρκετοί αλογοσούρτες, ζωοκλέφτες ακόμη και τα όργανα της τάξης, είχαν μια μέθοδο να μετρούν ακόμη και τον αριθμό των ζώων που πέρασαν κοπαδιαστά (κοπάδι) από ένα μέρος.

Η κίνηση του κοπαδιού σε μονοπάτια το ένα πίσω από το άλλο, ονομαζόταν «σουρταριά», ή «σουρταρωτά». Σουρσά ή συρμή λέμε και το αποτύπωμα του περάσματος των ερπετών.

Οι ζωοκλέφτες, για να μην γίνεται αντιληπτή η πορεία τους, έσβηναν τα ίχνη με κλαδιά από δένδρα ή θάμνους. Μπροστά έβαζαν να προπορεύονται τα κλεμμένα ζώα και ο τελευταίος ακολουθούσε μ’ ένα άλογο όπου πίσω του και σε απόσταση ενός - δυο μέτρων, είχε δέσει με σχοινί κλαδιά από θάμνους ή από δένδρα όπου με το σύρσιμο (συρμή) αλλοίωνε ή έσβηνε τα ίχνη τους.