Γράφει: η Πουλχερία Γεωργιοπούλου
Με αφορμή τα 70 χρόνια από την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη η Θεατρική Ομάδα 2510 παρουσιάζει το έργο: «ΝΙΚΟΣ ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: ΣΤΟ ΜΠΟΪ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ» του Ανδρέα Ζαφείρη.
Η παράσταση επικεντρώνεται στα πραγματικά γεγονότα της ιστορίας του Νίκου Μπελογιάννη, στη σχέση του με την Έλλη Παππά, τη σύλληψη και την εκτέλεση του.
Οι συντελεστές της παράστασης στέκονται με αξιοπρέπεια και τιμιότητα απέναντι στο Μπελογιάννη και την ιστορία του, το διαχρονικό αρχέτυπο του ήρωα που βαδίζει χαμογελώντας στο θάνατο ενώ ζει ένα μεγάλο έρωτα και έχει γίνει πρόσφατα πατέρας.
Το έργο εκτυλίσσεται από τη στιγμή που συλλαμβάνουν τον Νίκο Μπελογιάννη και την σύντροφο του, Έλλη Παππά. Μέσα από ξεχωριστά κελιά, ένα ζευγάρι που δεν μπορεί να συναντηθεί ποτέ, πάρα μόνο στις δίκες και σε κλεφτές συναντήσεις στους διαδρόμους της φυλακής , προσπαθεί να επικοινωνήσει μέσα από χαρτάκια, σύντομα διαλείμματα, χαραμάδες ευτυχίας.
Μέσα από αυτούς τους δύο πολιτικούς κρατούμενους, μαθαίνουμε όλο το ιστορικό πλαίσιο της Ελλάδας, από τον Μεταξά, τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, τον εμφύλιο, την μετεμφυλιακή περίοδο, ενώ οι μέρες κυλάνε προς την εκτέλεση του Νίκου.
Είναι οι 15 τελευταίοι μήνες ενός ήρωα-συμβόλου, που ξεκλείδωσε με τους αγώνες του, όλη την αθανασία.
Η σκηνοθεσία δωρική και ευρηματική χαρίζει ένα άρτιο αισθητικά αποτέλεσμα. Από τα κελιά της απομόνωσης – πάντα σκοτεινό της Έλλης πάντα φωτισμένο του Νίκου – την αίθουσα του δικαστηρίου, την αυλή της φυλακής στην Καλλιθέα γνωρίζουμε τον άνθρωπο που «Μ΄ ένα γαρύφαλλο ξεκλείδωσε όλη την αθανασία.
Μ΄ ένα χαμόγελο έλαμψε τον κόσμο για να μη νυχτώνει», και την Έλλη μια γυναίκα μορφωμένη δυναμική και καλλιεργημένη, αφοσιωμένη στην ιδεολογία της, στα ιδανικά της και στον σύντροφό της. Ο σκηνοθέτης με δεξιοτεχνία ανέδειξε μέσα από την συγκλονιστική ερμηνεία των δυο ηθοποιών Σωτήρη Τασούλα και Σταυριάνας Καδή τη χημεία που υπήρχε ανάμεσα στους δυο ήρωες.
Το σενάριο της παράστασης δίνει βάρος στην μακρά και βασανιστική πορεία του ανθρώπου που έγινε οικουμενικός ήρωας, βασίστηκε στα αθάνατα κείμενα του Νίκου και της Έλλης, της Διδώς Σωτηρίου(«γράφτηκε με το αίμα της καρδιάς μου» είπε για την ΕΝΤΟΛΗ), στα πρακτικά των δυο δικών και σε περιγραφές από τους φακέλους της Ασφάλειας.
Το σκηνικό είναι απλό και όλο το βάρος πέφτει στις ερμηνείες των δύο ταλαντούχων ηθοποιών που αιχμαλωτίζουν το θεατή με εικόνες που τις χαρακτηρίζει η ποιότητα και το ήθος.
Η παράσταση καθρεφτίζει ακριβώς την ιστορία των ηρώων που εκτός από τον κοινό αγώνα τους ένωσε ένας μεγάλος έρωτας και ένα παιδί. Οι ηθοποιοί καταφέρνουν μέσα από τις ερμηνείες τους να μας κάνουν να αισθανθούμε την αγάπη που υπήρχε μεταξύ του Νίκου Μπελογιάννη και της 'Ελλης Παππά, ήταν η «μικρή του γατούλα – ma petite chat», ήταν ο «Le griniaris» της! Μια αγάπη σαν κλωνάρι αμυγδαλιάς που άνθιζε ακόμα και μέσα στα ανήλιαγα κελιά ώσπου το ποδοπάτησαν κι αυτό οι ανθρωποφύλακες.
Στην αφήγηση του ο ήρωας φωτίζει το ξεκίνημα της αγωνιστικής του δράσης στην Αμαλιάδα όταν ήταν μαθητής Γυμνασίου, την κατήχησή από τον καθηγητή του Ανδρέα Παπαθεοδώρου, τα κυνηγητά και το ξεκλήρισμα της οικογένειάς του τον πατέρα του Γιώργο, τις αδελφές του Αρζεντίνα και Ελένη και βέβαια τη Μάνα που δεν του ζήτησε ποτέ να κάνει δήλωση, μόνο με τα μάτια της ρωτούσε αν τον είχαν βασανίσει, και με τα χείλη της τι θα ήθελε να του φέρει.
Στη διάρκεια των 70 λεπτών αυτής της βιωματικής παράστασης ο θεατής ταυτίζεται - σαν να βρίσκεται στο διπλανό με τους ήρωες κελί -, σκιαγραφείται εντέλει με μοναδικό τρόπο η προσωπικότητα του ανθρώπου που δεν λύγισε ποτέ σε καμία νέα συνθήκη και φωτίστηκαν και οι πιο ευαίσθητες πλευρές του, από τον έρωτα του για την Έλλη, το χιούμορ του, την ταπεινότητα του, την δίψα του να γράφει και να επιμορφώνεται, και το χαμόγελο του, που δεν έχανε ποτέ ούτε στα πεδία μάχης ούτε μέσα στις φυλακές.
Ο Μπελογιάννης φεύγοντας από τη ζωή άφησε ένα γαρύφαλλο και τούτες τις κουβέντες:
«Αγωνιστήκαμε δίχως να γνωρίσουμε τον ύπνο για να προφτάσουμε την αυγή και το αύριο, για να δημιουργήσουμε νέους χρόνους κι εποχές, στο μπόι των ονείρων μας, στο μπόι των ανθρώπων».
Όσες φορές όμως και να ξανασκοτώσουν τον Μπελογιάννη και όλους τους Μπελογιάννηδες αυτού του κόσμου, οι πράξεις τους έχουν περάσει στην αθανασία.
Τα λυτρωτικά δάκρυα και το θερμό χειροκρότημα του κοινού συνηγορούν σε αυτό.
Την Τρίτη 29 Μαρτίου, μεσάνυχτα, προς Τετάρτη 30 Μαρτίου την ημέρα και την ώρα που θα συμπληρώνονται ακριβώς 70 χρόνια από την εκτέλεση, θα δοθεί ειδική μεταμεσονύχτια παράσταση που η ολοκλήρωσή της θα συμπέσει με τη στιγμή που το στρατιωτικό καμιόνι μπήκε μέσα στη φυλακή για να παραλάβει τον Μπελογιάννη και τους συντρόφους του.
Λίγα λόγια για τους συντελεστές της παράστασης
Ο Ανδρέας Ζαφείρης είναι απόφοιτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Σπούδασε σκηνοθεσία στο Βελιγράδι. Είναι υποψήφιος διδάκτορας Ιστορίας και Αρχαιολογίας, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Ασχολείται με την σκηνοθεσία και τη συγγραφή θεατρικών έργων 14 χρόνια και είναι από τα ιδρυτικά μέλη του Συνεργατικού Χώρου 2510. Είναι συγγραφέας και έχει εκδώσει 4 βιβλία.
Η βοηθός σκηνοθέτη Χαρά Νικολάου αποφοίτησε από την Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης Πειραϊκού Συνδέσμου το 2021 και από το τμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Εθνικού Και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει εργαστεί στο χώρο του θεάματος ως ηθοποιός και ως βοηθός σκηνοθέτη σε θεατρικές παραστάσεις που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα, στην Λευκωσία και στην Νότια Ιταλία.
Η Σταυριάνα Καδή αποφοίτησε από την Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν το 2021. Είναι φοιτήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ. Η παράσταση « Νίκος Μπελογιάννης: Στο μπόι των ονείρων» είναι η πρώτη επαγγελματική παράσταση, στην οποία συμμετέχει.
Ο Σωτήρης Τσαφούλιας έχει αποφοιτήσει από την ανώτερη δραματική σχολή δήμου Αγίας Βαρβάρας – Ιάκωβος Καμπανέλλης και από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών. Έχει συνεργαστεί με τα θέατρα Διέλευσις, Ελληνικός Κόσμος, Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, Booze, Ποταμίτης, Γυάλινο μουσικό θέατρο, Badminton και στο Χυτήριο.