ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΑΜ ΣΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΗΛΕΙΑΣ

«Αντάρτης, κλέφτης, παλικάρι πάντα είν’ ο ίδιος ο λαός» [1]

Λαμπεία: Το πρώτο χωριό σε πληθυσμό 1.494 κάτοικοι

Αντρώνι: Δεύτερο χωριό σε πληθυσμό 1.011 κάτοικοι

Κούμανι: Τρίτο χωριό σε πληθυσμό 945 κάτοικοι

Κρυόβρυση: Τέταρτο χωριό σε πληθυσμό 750 κάτοικοι 

Ορεινή: Πέμτο χωριό σε πληθυσμό 594 κάτοικοι

Τσίπιανα: Έκτο χωριό σε πληθυσμό 534 κάτοικοι

Φολόη: Έβδομο χωριό σε πληθυσμό 472 κάτοικοι

Αστράς: Όγδοο χωριό σε πληθυσμό 423 κάτοικοι

Κακοτάρι: Ένατο χωριό σε πληθυσμό 359 κάτοικοι

Αγία Κυριακή: Δέκατο χωριό σε πληθυσμό 338 κάτοικοι

 Αγία Τριάδα: Ενδέκατο χωριό σε πληθυσμό 238 κάτοικοι

Αγία Κυριακή, η (Κερτίζα, η) Πληθυσμός: 338 κάτοικοι (165 Α + 173 Θ). Μετονομασία: 20-9-1955, ΦΕΚ 287/1955. Ορεινό χωριό (940 μ.) στη νοτιοδυτική πλαγιά της Λαμπείας. Γεωργοκτηνοτρόφοι∙ καμία προσωπικότητα κύρους.

ΑΕΡΟΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΣΤΟ ΠΑΝΟΠΟΥΛΟ

Φώτο: Η ηγεσία της SOE 133 ομάδας στην Αράχωβα (Οκτώβριος 1943) J. Stevens, P. Mc Muller, D. Campbell, A. Andrius, W. Red

Στο συνοικισμό Πανόπουλο που βρίσκεται στις παρυφές της Πηνείας, ανατολικά του οικισμού των Αγνάντων, είχε εγκατασταθεί μια ομάδα Άγγλων κομάντος υπό τον ταγματάρχη Ντούγκαν Κάμπελ και τον Λοχαγό Ντόνες, συντονίζοντες και οργανώνοντας την Ελληνική Αντίσταση, δίδοντας δε στους Γερμανούς ψευδείς πληροφορίες περί επικείμενης απόβασης των συμμάχων στην Πελοπόννησο.

Με τις οδηγίες της Αγγλικής ομάδας, εκεί στις παρυφές του δάσους προς το χωριό, διαμορφώθηκε χώρος ρίψεων εφοδίων εκ του αέρος από τα συμμαχικά αεροπλάνα.

Αρχηγός της αποστολής στην Πελοπόννησο ήταν Τζων Στήβενς συνταγματάρχης, ο Άντονυ Άντριους αντισυνταγματάρχης και ο Ντούγκαν Κάμπελ[1] ταγματάρχης.

Οι Στήβενς και Άντριους ήσαν καθηγητές του πανεπιστημίου της Οξφόρδης και ειδικά εκπαιδευμένοι στο τομέα της αντικατασκοπίας. Έπεσαν με αλεξίπτωτο στο οροπέδιο της Ρακίτας[2] και παρελήφθησαν από συνεργάτες τους ενώ συνεργάστηκαν και με τον αρχηγό του ΕΛΑΣ Πελοποννήσου Δημήτριο Μίχου.

Αργότερα, σύμφωνα με μαρτυρίες χωρικών, ένας Γερμανός πιλότος, σ’ αυτόν τον αεροδιάδρομο, κατάφερε και προσγείωσε ένα αεροπλάνο «Στούκας^[3]».

Γράφουν: Η. Τουτούνης, Κ. Παπαντωνόπουλος.

[1] Σύμφωνα με μαρτυρίες ανθρώπων που δούλεψαν εκεί, την κατασκευή επόπτευε και ο Λοχαγός Ντόνερ.

[2] Το οροπέδιο είναι κοντά στο όρος Μπαρμπάς του ορεινού όγκου του Παναχαϊκού, σε υψόμετρο 1.130 μέτρων περίπου. Στην περιοχή υπάρχουν δύο μικρές λίμνες, η λίμνη Βεργούρι και η ομώνυμη λίμνη Ρακίτα καθώς και το ρέμα Τσίκιζα που διατρέχει το οροπέδιο

[3] ο Junkers Ju 87, ή Stuka (Στούκα) είναι συντόμευση της λέξης Sturzkampfflugzeug, (πολεμικό γερμανικό μαχητικό αεροσκάφος κάθετης εφόρμησης). Αναγνωρίζεται εύκολα από τις αντεστραμμένες πτέρυγες γλάρου, από τις σταθερές ρόδες και τη σειρήνα του που λόγω της επιπρόσθετης οπισθέλκουσας μείωνε την ταχύτητα στο ήδη αργό αεροσκάφος. Το Stuka εισήγαγε κάποιες πρωτοποριακές καινοτομίες, όπως τα αυτόματα φρένα, που εξασφάλιζαν την έξοδο του αεροσκάφους από τη βύθιση, ακόμα και στην περίπτωση λιποθυμίας του πιλότου από την έντονη επιτάχυνση και μια σειρήνα κάτω από το ρύγχος, που λειτουργούσε με τον εισερχόμενο αέρα και ούρλιαζε κατά τη διάρκεια των βυθίσεων για να τρομοκρατεί τους αντιπάλους. Τα Stukas αποτελούσαν ένα είδος ψυχολογικού πολέμου. Οι σταθερές ρόδες του επέτρεπαν να προσ – απογειώνεται σε αυτοσχέδιους αεροδιαδρόμους κοντά στην πρώτη γραμμή, παρέχοντας στενή υποστήριξη στις προελαύνουσες γερμανικές δυνάμεις. Σχεδόν 6.000 Ju 87 κατασκευάστηκαν στην περίοδο 1936 – 1944.

Γ. Σισίνης: Απόπειρα δημιουργίας κρατιδίου στην Ηλεία

Στις 25 Ιανουαρίου 1824 στην Γαστούνη έγινε συγκέντρωση των Δημογερόντων και προκρίτων της Επαρχίας και καθιέρωσε ένα σύστημα το ονομαζόμενο «Πολιτικόν και Πολεμικόν της Επαρχίας». Η συνέλευση ενώ έγινε την 25^ην Ιανουαρίου 1824, στο έγγραφο 20.389 της ΙΕΕΕ υπάρχει η ημερομηνία της 15^ης Φεβρουαρίου 1824. Το έγγραφο τούτο έχει ως εξής:

“1824 : Ιανουαρίου 25 Γαστούνη, έγινε συνέλευσης και συναχθέντες άπαντες οι καπεταναίοι και Δημογέροντες της Επαρχίας αυτοπροαιρέτως έκαμαν τρία έγγραφα όμοια ως προς το κάτωθεν, και το μεν εν έδωσαν του Αρχηγού, το άλλο των πολεμικών και το γ^ον των πολιτικών.

(ΤΣ) + Ο Λαρίσσης και Τοποτηρητής Ωλένης Κύριλλος επιβεβαιοί+

Γνωρίζοντες, ότι εκ της διχονοίας και ασυμφωνίας προξενείται εις κάθε επαρχίαν και τόπον αφανισμός οσπητίων και φθορά ανθρώπων, μάλιστα εν καιρώ επαναστάσεως, καθώς εις αυτόν τον χρόνον το εδοκίμασεν η εδική μας Επαρχία Γαστούνης., εστοχάσθημεν όλοι κοινώς οι κάτοικοι της επαρχίας ταύτης να προκαλέσωμεν τον φιλογενέστατον αρχηγόν μας, βάζοντας την βάσιν του εις την κοινήν ομόνοιαν και ειρήνην, να κάμη με την γνώμη ολονών μας ένα σύστημα τοπικόν της επαρχίας μας, εις το οποίον να υποτασσώμεθα άπαντες πολιτικοί, και πολεμικοί, αποβλέποντες όλοι μας, τόσον τα πολιτικά όσον και τα πολεμικά, προς τον σεβαστόν αρχηγόν μας κύριον Γεώργιον Σισίνην, από τον οποίον κρέμεται η κάθε υπόθεσις της Επαρχίας μας, πολιτική και πολεμική, ως γνωρίσαντες κοινόν πατέρα, ευεργέτην, και αρχηγόν μας την ευγένειάν του. δια τούτο ενωθέντες όλοι με την εν Χ<ριστώ> αγάπην, απεφασίσαμεν μαζύ με τον αρχηγόν μας συμφώνως και εκάμαμε το τοπικόν της επαρχίας μας σύστημα, τόσον των πολιτικών, όσο και των πολεμικών, καθώς καιφαλαιωδώς κάτωθεν φαίνεται”.

Και πρώτον ψηφίζει η τοπική μας συνέλευσις τα χρέη του πολιτικού συστήματος:

25η Μαρτίου 1821: Μύθοι, Αλήθειες ή Ψέματα;

Ξεκίνησε ή δεν ξεκίνησε η επανάσταση του 1821 στις 25 Μαρτίου στην Αγ. Λαύρα με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό να σηκώνει τη σημαία; Ήταν μύθος ότι τα ελληνικά απαγορεύονταν εκείνη την περίοδο; Τι ρόλο έπαιζε η εκκλησία και γιατί η επανάσταση αφορίστηκε από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε’; Η εθνική ιστορία όπως διαμορφώνεται στο σχολείο, εγγράφεται στο πεδίο του «πίστευε και μη ερεύνα».
Τρεις είναι οι βασικοί μύθοι:
Μύθος 1ος : Το κρυφό σχολείο
«Το "κρυφό σχολειό" αποτελεί έναν από τους πιο γοητευτικούς και συνάμα και από τους πιο ανθεκτικούς και πιο διαδεδομένους μύθους της εθνικής μας ιστορίας. Η κριτική που άσκησε ο Αγγέλου, όσο και άλλοι ερευνητές στο μύθο ήδη από τη μεταπολεμική περίοδο καθώς και το ανανεωτικό πνεύμα που επικράτησε στα σχολικά εγχειρίδια από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 είχαν ως αποτέλεσμα τη σταδιακή απάλειψη της αναφοράς του τόσο από τα αναλυτικά προγράμματα όσο και από το σύνολο σχεδόν των σχολικών εγχειριδίων της μέσης και πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ωστόσο ο μύθος φαίνεται να ανθίσταται αν όχι και να επεκτείνει τη διάδοση του». Παναγιώτης Στάθης, ιστορικός.
«Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος διαμαρτυρήθηκε στον υπουργό Παιδείας Ιωάννη Βαρβιτσιώτη κι εκείνος, προς τιμήν του, όπως αναφέρεται σε έγγραφο των Τμημάτων Δημοτικής και Μέσης Εκπαιδεύσεως του ΚΕΜΕ προς αθηναϊκή εφημερίδα της 21/5/1978 έδωσε αμέσως εντολή, από τα υπό εκτύπωση νέα σχολικά βιβλία να απαλειφθεί η φράση: ‘Σύμφωνα με τα τελευταία πορίσματα της ιστορικής επιστήμης το Κρυφό Σχολειό είναι ένας μύθος και δεν υπήρξε στην πραγματικότητα’, από τη σελίδα 173 της Ιστορίας της Γ’ Λυκείου» φυλλάδιο με τίτλο “Το ‘Κρυφό Σχολειό’” Ι. Μ. Χατζηφώτης, 1978.
«Βρήκανε λοιπόν πως κατά τα χρόνια εκείνα τα παλιά η παιδεία μας κατατρεχόταν από τους Τούρκους αλύπητα και το τελευταίο της καταφύγιο, άγιο βήμα μυστικό ήταν το κρυφό σκολειό. Εκεί, νύχτα βαθειά στέλναν οι μαννάδες τα παιδιά τους και με τη λαχτάρα που είχανε στην καρδιά, τα μαθαίναμε να λένε στο δρόμο το γνωστό παιδιάτικο τραγούδι, που είναι και νανούρισμα μαζί, τραγούδι σ’ όλους γνωστό, που λέει: Φεγγαράκι μου λαμπρό/ φέγγε μου να περπατώ,/ να πηγαίνω στο σκολειό,/ να μαθαίνω γράμματα,/ του Θεού τα πράματα. Ανάμεσα σ’ όσες διατριβές έτυχε να διαβάσω γραμμένες από παιδαγωγικούς άντρες ή γυναίκες, δεν είδα καμιάν ιστορική μαρτυρία, που να βεβαιώνη την ύπαρξη κρυφού σκολειού, όμως ούτ’ εγώ μέσα στον αμέτρητο σωρό ανέκδοτου υλικού για της σκλαβιάς τα σκολειά, που έχω συναγμένο, δεν απάντησα τίτοτε που να κάνη λόγο για το σκολειό έξω από το τραγούδι. Φαίνεται λοιπόν πως για τους παιδαγωγικούς ρήτορες που ανάφερα, άλλη δεν υπάρχει μαρτυριά παρά το ίδιο εκείνο μοναχό περίφημο τραγούδι. Όμως, αν και για την ύποφτή μου κρίση δε φτάνει το τραγούδι, ας το ξετάσουμε κι’ αυτό.