ΚΑΨΑΛΗΣ ή ΚΑΨΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΨΑΛΙΣΜΑ ΤΩΝ ΧΩΡΑΦΙΩΝ!
Γράφει: ο Κώστας Παπαντωνόπουλος
Ένα από τα παλιά επαγγέλματα που μας είναι τελείως άγνωστα και έχουν χαθεί ήταν και αυτό του καψάλη ή καψή.
Στην Ελλάδα και ιδίως στην Πελοπόννησο, εντοπίζουμε πολλές οικογένειες με αυτό το επίθετο. Το Καψής προέρχεται από το αγροτικό επάγγελμα του καψή. Ο καψής ή καψάλης ήταν ο ειδικός άνθρωπος να βάζει φωτιές σε καλαμιές και να κάνει αντιπύρια (αντιπυρικές ζώνες με την βοήθεια της φωτιάς), κατά τις μη ελεγχόμενες πυρκαγιές. Στην τουρκική γλώσσα kapsal ή kapsali σημαίνει ο κοινοτικός, ο δημόσιος.
ΚΟΥΡΕΛΟΥ…ΤΟ ΠΟΛΥΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ…!
Συλλογή –καταγραφή Ηλίας Τουτούνης
«Πενία τέχνας κατεργάζεται», ανέφερε ο αρχαίος Έλληνας ποιητής Θεόκριτος που έζησε τον 3ον αιώνα π.Χ., δηλαδή η φτώχεια υποχρεώνει τον άνθρωπο να επινοεί τρόπους για την αντιμετώπισή της.
ΚΟΥΡΕΛΙΑΣΜΑ
Όλα τα ρούχα που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι όποια φθορά κι αν είχαν τα μπάλωναν και τα χρησιμοποιούσαν μέχρι να φθαρούν τελείως. Όταν ένα ρούχο δεν άντεχε άλλα μπαλώματα και έπρεπε να αποσυρθεί, ποτέ δεν το πετούσαν στα σκουπίδια όπως δυστυχώς γίνεται σήμερα.
ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΟΥ ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ 23.08.2009
ΜΕ ΤΟΝ ΗΛΙΑ ΤΟΥΤΟΥΝΗ ΚΑΙ ΚΩΣΤΑ ΠΑΠΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟ ΣΕ ΑΜΟΝΤΑΡΙΣΤΟ ΒΙΝΤΕΟ
Καρπέτα, ο εγκαταλειμμένος νερόμυλος,
Σταυροδρόμι, Κουτούγερος,
Δροσιά (Προστοβίτσα) Τριταίας, η Βρύση της αγάπης,
Κούμπερι Αχαΐας,
Αρχαία Τριταία,
Κάλανος, Μονή Παναγίας Χρυσοποδαρίτισσας,
Πλατανιώτισσα Αχαΐας,
Λυκούρια, Μνημείο Χελωνοσπηλιάς
Δείτε επίσης: ΚΥΚΛΩΠΕΙΑ ΤΕΙΧΗ ΕΠΙ ΤΟΥ ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ
ΦΟΥΡΝΟΣ ΚΑΙ ΦΟΥΡΝΑΡΙΟ…!
Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης
Ένα από τα απαραίτητα βοηθητικά κτίσματα στην συστάδα του κάθε νοικοκυριού στην ύπαιθρο, ήταν και το φουρναριό με τον φούρνο. Ο φούρνος ήταν ένα ιδιαίτερο κτίσμα που δεν αποτελούσε αποθηκευτικό χώρο, αλλά ανήκε στα ακίνητα εργαλεία παρασκευής ψωμιού και φαγητού. Συνήθως κατασκευαζόταν μέσα σε κατώι, ή στην αποθήκη ή και στον αυλοίο χώρο του σπιτιού. Μια παροιμιώδης φράση αναφέρει την αναγκαιότητα του κάθε νοικοκυριού να έχει δικό του φούρνο: «Σπίτι δίχως φούρνο, γρέκι δίχως πράματα!»
ΜΑΤΑΡΑΤΣΙ…!
Καταγραφή Ηλίας Τουτούνης
Από αρχαιοτάτων χρόνων, μέχρι και πριν 50 χρόνια περίπου προτού ακόμα η βιομηχανοποίηση παραμερίσει την οικοτεχνία, οι άνθρωποι μόνοι τους κατασκεύαζαν διαφόρων ειδών εργαλεία για τις καθημερινές ανάγκες τους. Ένα εξ αυτών ήταν και το ματαράτσι. Αυτό ήταν ένα υφαντό, δηλαδή σάκος υφασμένος στον αργαλειό, και ραμμένος όπου τον χρησιμοποιούσαν για διάφορες ανάγκες των κατοίκων της κυρίως της υπαίθρου.
Για να κατασκευάσουν ένα ματαράτσι το ύφαιναν κυρίως με σπάρτο. Αυτά συνήθως ήταν μεγάλοι σάκοι που τα χρησιμοποιούσαν ως σάκους μεταφοράς που χωρούσαν περίπου 80 οκάδες και τα μεγαλύτερα τα χρησιμοποιούσαν, ως στρώματα ύπνου.
Αυτό που ύφαιναν υπολόγιζαν το επιθυμητό μήκος που ήθελαν για το ανάλογο σακί και εκεί που τελείωνε έκοβαν το στημόνι. Στημόνι είναι οι κλωστές όπου ενδιάμεσά τους περνάει η σαΐτα του αργαλειού με το υφάδι και υφαίνεται το βιλάρι. Το υφάδι δεν το πέρναγαν με σαΐτες αλλά με μασούρια ξύλινα, αρκετά μακρύτερα από αυτά πού χρησιμοποιούσαν στις σαΐτες. Το υφάδι δεν το πέρναγαν με σαΐτες αλλά με μασούρια ξύλινα, αρκετά μακρύτερα από αυτά πού χρησιμοποιούσαν στις σαΐτες. Το υφάδι δεν το πέρναγαν με σαΐτες αλλά με μασούρια ξύλινα, αρκετά μακρύτερα από αυτά που χρησιμοποιούσαν στις σαΐτες. Το στημόνι ήταν από μαλλί προβάτου, όταν ύφαιναν μαντανίες, βαμβακερό ή λινό νήμα όταν ύφαιναν κουβέρτες ή στρίμα ή σπάρτο όταν ύφαιναν σαΐσματα, κουρελούδες, ματαράτσια κλπ). Έπειτα έπαιρναν το βιλάρι που είχαν, αφού πρώτα έδεναν, ανά ζεύγος κόμπους τις κλωστές του στημονιού, για να μην ξεφτίσει.