Καλώς ορίσατε στην αρχαιότερη ιστοσελίδα της Ηλείας, στο Αντρώνι και στην Ορεινή Ηλεία.

Είναι οι κατάφυτες διαδρομές μέσα στις βελανιδιές και στα πλατάνια στο κέντρο της Κάπελης με τις απόκρημνες πλαγιές, τα σκιερά φαράγγια με τις πολλές σπηλιές, τους καταρράκτες, τους νερόμυλους και τις νεροτριβές, με τις δροσερές πηγές και τα καθαρά ποτάμια... Με τα πετρόχτιστα σπίτια, τα νόστιμα φαγητά και το καλό κρασί, τα αρχοντικά γλέντια και τους φιλόξενους κατοίκους.

Η κτηνοτροφία

ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ ΤΗΣ ΟΡΕΙΝΗΣ ΗΛΕΙΑΣ

του Νικόλαου Διονυσίου Σκέντζη

Οι κτηνοτρόφοι της ορεινής Ηλείας αναφέρονται με διάφορες ονομασίες: τσοπάνης, βοσκός, σκουτέρης, ξωμάχος, ποιμένας κ.α. Σαν βάση είχαν το στανοτόπι (λημέρι), ο χώρος όπου υπήρχαν οι αναγκαίες εγκαταστάσεις για την εξυπηρέτηση των ανθρώπων και των ζώων. Το καλύβι ήταν το κύριο κτίσμα που στέγαζε ανθρώπους και ζώα κατά την χειμερινή περίοδο. Το μαντρί ήταν ένας περιφραγμένος χώρος για τον αυλισμό και το τάισμα των ζώων. Γαλάρι (ξελώντσα) ήταν χώρος φτιαγμένος σε επικλινές σημείο για να στραγγίζουν τα νερά, για την διανυκτέρευση των ζώων.

Ο τσάρκος ήταν ένας μικρός χώρος για να φυλάσσονται τα νεογέννητα αρνοκάτσικα. Στις αρχές τις άνοιξης σε ανοιχτό χώρο έφτιαχναν την στρούγκα για το άρμεγμα, με κλαδιά (γκορτσιές) γύρω-γύρω και τοποθετούσαν στην έξοδο δύο μεγάλα λιθάρια τα ονομαζόμενα στρουγκολίθια στα οποία κάθονταν οι δύο που άρμεγαν, ενώ ένας τρίτος (στρουγκολάτης) προωθούσε τα ζώα προς την έξοδο. Ταυτόχρονα κοντά έφτιαχναν την παγανιά, αρκετά μεγάλος χώρος και περιφραγμένος, για γιομάτισμα το μεσημέρι και προφύλαξη το βράδυ.

Κτηνοτροφική Ημερίδα στο Πανόπουλο

Την Δευτέρα 27 Ιανουαρίου στις 7.30 το βράδυ θα πραγματοποιηθεί ημερίδα με θέμα το μέλλον της Ηλειακής κτηνοτροφίας στο κοινοτικό κατάστημα στο Πανόπουλο με πρωτοβουλία του Αντιπεριφερειάρχη Αγροτικής Ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας Θοδωρή Βασιλόπουλου και την συνεργασία του προέδρου της τοπικής κοινότητας Αντρωνίου Γιώργου Μπαντούνα. Σύμφωνα με το πρόγραμμα της ημερίδας ομιλητές θα είναι:                                                    

  1. Κώστας Μήλιος, Διδάκτωρ Κτηνίατρος Δημόσιας Υγείας Περ.Δυτ.Ελλάδας με θέμα « Ιδιοπαραγωγή γαλακτοκομικών προιόντων»
  2. Παναγιώτα Σπυροπούλου, Δντρια Αγροτικής Οικονομίας-Κτηνιατρικής Π.Ε Ηλείας με θέμα «Προοπτική για την αιγοπροβατοτροφία»
  3. Παναγιώτα Σκουρφούτα, κτηνίατρος με θέμα « Τοπικά προβλήματα κτηνοτρόφων»
  4. Λία Μπούρα, κτηνίατρος MSC με θέμα « Εμπορία του κρέατος στην Ελλάδα»
  5. Αθανάσιος Γεωργόπουλος, κτηνίατρος με θέμα «Τυποποίηση και προώθηση φρέσκου γάλακτος»       Και ο Χαράλαμπος Τοπαλίδης γεωργοκτηνοτρόφος από την Κοζάνη.

Πολλά μπράβο στους διοργανωτές, τον αντιπεριφερειάρχη αγροτικής ανάπτυξης Θοδωρή Βασιλόπουλο και τον πρόεδρο της κοινότητας Γιώργο Μπαντούνα.

Δεν συμφωνώ με τον χρόνο που γίνεται και έχω τους λόγους μου. Δεν θα προσέλθουν εύκολα αυτόν τον καιρό.

Είχαμε κάνει ανάλογη εκδήλωση στο Αντρώνι (τον Αύγουστο του 2013) και τους μαζεύαμε με το ζόρι από τα καφενεία. Βέβαια κατόπιν τα βρήκαν πολύ ενδιαφέροντα και συζητούσαν τα θέματα επί ένα μήνα.

Η μόνη που μπορεί να τους “μαντρώσει” είναι η κτηνίατρος κ. Παναγιώτα Σκουρφούτα που είναι εξαιρετική επιλογή των διοργανωτών.

Και μία παρατήρηση: Η κτηνοτροφία την Ορεινή Ηλεία βρίσκεται μαθηματικά σε φθίνουσα πορεία.

Εάν οι κτηνοτρόφοι μας δεν στραφούν σε υγιείς συνεταιριστικές μονάδες σε λίγα χρόνια θα ανήκουν στο παρελθόν.

http://www.antroni.gr/…/drastiriot…/ekdiloseis-a/865-17-2013

350 Γιδοκούδουνα του Νίκου Σκέντζη από τη Γιάρμενα

Ο Νίκος ο Σκέντζης είναι γιός του Βγενύση και εγγονός του Γιώργη του Πυριοβολή που γεννήθηκε γύρω στα 1874. Έμεινε γνωστός ως Πυριοβολής όπως το περιγράφει στο βιβλίο του «περί της Φολόης λόγος[1]» ο δάσκαλος και συντοπίτη μας κυρ Χρήστος Μαρκόπουλος. «Φαίνεται ότι στο σελάχι του θά' χε πάντοτε πυριόβολους.Ο πυριόβολος[2] είναι σιδερένιο μικρό σύνεργο, με το σύνεργο τούτο και την στουρναρόπετρα και την ίσκα οι ξωμάχοι ανάβανε φωτιά και οι καπνιστές ανάβανε το τσιγάρο. Εξέλιξη του πυριόβολου είναι το τσακμάκι με το φυτίλι και οι σημερινοί αναπτήρες.

Ο Πυριοβολής, που ήτανε πανύψηλος ως λέγεται, ήτανε αιπόλος[3]. Είχε πολλά γίδια. Στο πιο μεγαλόσωμο μουνουχισμένο τραΐ του, το γκεσέμι, έβαζε πάντα ένα μεγάλο τσοκάνι "ζακυθινό", φτιαγμένο από χαλκό, που ήτανε γλυκόλαλο. Το "ζακυθινό" τούτο το κληρονόμησε ο γιός του, ο Βγενύσης, και μπορεί σήμερα να το κατέχει ο εγγονός του Γιώργη του Πυριοβολή, ο Νίκος, ο γιος του Βγενύση, ο ονομαστός μάγειρας του 'Ίντερκοντινεντάλ" γιατί λογαριάζει σαν γίνει συνταξιούχος να γυρίσει στην Γιάρμενα να πάει στου Χτενά εκεί στα ''Ολύμπια'' στον γιδότοπο, να φτιάξει στανοτόπι και νά' χει πολλά γίδια, σαν τον παπούλη του το Γιώργη και να βάλει στο τρανό γκεσέμι το μουνουχισμένο, τον "Κόρμπο", το γλυκόλαλο "ζακυθινό" και να ευφραίνεται η ψυχή του.

Ο πατέρας του ο Διονύσης, η μάνα του η Μηλιά και η αδελφή του η Λέλα σε βάφτιση 

Λέει ο Νίκος, ο εγγονός του Γιώργη του Πυριοβολή, ο ονομαστός μάγειρας του 'Ίντερκοντινεντάλ" ότι το κοπάδι του θα το φέρνει και στο χωριό. να γίνουνε τα γίδια του κοινωνικά, να μην είναι αγριόγιδα, θα τα βγάζει ακόμη και στην πλατεία του χωριού, μιας και οι άνθρωποι θα είναι λιγοστοί και τα σπίτια της πλατείας θα είναι ολόκλειστα. Θα μπήξει και πασσάλους στην πλατεία, για να ξύνονται πάνω τους τα γίδια και να λειώνουν έτσι τα τσιμπούρια, που τους ρουφάνε το αίμα.

ΜΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤ’ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ

Επιμέλεια καταγραφή Ηλίας Τουτούνης

ΖΩΑ ΚΑΙ ΣΤΑΝΟΤΟΠΙΑ (ποιμνιοστάσια)

Μια μικρή προσπάθεια για μια περιληπτική ξενάγηση στα παραδοσιακά στανοτόπια των γιδοπροβάτων, για να θυμηθούμε εμείς που κάπως τα ζήσαμε και για να μαθαίνουν οι νέοι, που και πως ήταν οι στάβλοι και για την διαβίωση των κτηνοτρόφων μαζί με τα κοπάδια τους.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑΣ
Λέγεται ότι οι παλαιοί τσοπάνηδες όταν έπιαναν ένα τόπο με τα ζωντανά τους, τα άφηναν να διαλέξουν τον τόπο που θα κοιμηθούν το βράδυ. Τα γιδοπρόβατα φαίνεται να έχουν κάποιες αισθήσεις παρά πάνω από τον άνθρωπο και επιλέγουν το σημείο που θα κοιμούνται. Το καταράχι είναι σημείο πάντα είναι το ψηλότερο μέρος του τόπου, ή προσήλιο και ευάερο. Επίσης το μέρος που διαλέγουν να έχει περισσότερο οξυγόνο. Στο μέρος που κοιμόντουσαν τα πρόβατα, εκεί κατασκεύαζαν το κατάλυμά τους ή και το σπίτι τους και οι τσοπάνηδες. Επίσης παλαιοί τσοπάνηδες μου ανέφεραν ότι εκεί που κοιμόντουσαν τα πρόβατα ή τα γίδια, εκεί έβαζαν ανθρώπους που είχαν αναπνευστικά προβλήματα και κοιμόντουσαν στο μέσον του κοπαδιού. Έλεγαν ότι με το αναχάραγμα (μηρυκασμό της τροφής) κατά την νύκτα, οι ανάσες των γιδοπροβάτων ωφελούσαν τον άρρωστο, και έπειτα από λίγες ημέρες, πάντα κατά την παράδοση, θεραπευόταν.

ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΜΑΝΤΡΙΑ- ΚΑΛΥΒΕΣ - ΜΟΥΤΟΥΠΙΑ
Ο χώρος που στεγάζονταν τα κοπάδια λεγόταν στανοτόπι και αποτελούταν από μια συστάδα κατασκευών με κύρια και βοηθητικά κτίρια, που εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των ζώων και των τσοπάνηδων. Όσα κατασκευάζονταν από πέτρες τα ονόμαζαν μαντριά, από χωματόπλιθες και πέτρες μουτούπια και από ξύλα και κλαδιά καλύβες.

Τ' ακούσατε χωριανοί…, το γάλα 0,60 ευρώ!

Κατάγομαι από μιά δύσκολη περιοχή  της ορεινής Ηλείας (από πλευράς επιβίωσης).
Από μικρός, έβλεπα τους ταλαιπωρημένους κτηνοτρόφους να πηγαίνουν στις στάνες τους που οι περισσότερες δεν ξεπερνούσαν τα πενήντα ζώα.
Αυτοί οι άνθρωποι, ξεκινούσαν τη μέρα τους μπονόρα (αχάραγα) για να αρμέξουν τα πρόβατα και μερικοί τα γίδια τους.
Κατόπιν, έπαιρναν τα γάλατα να το βγάλουν σε δημοσιά για να περιμένουν το φορτηγό του μπακάλη να το γραδάρει, να το ζυγίσει και στο τέλος να το σημειώσει στο μπακαλοτεύτερο.
Πιο παλιά φόρτωναν τα ζώα τους με τα ειδικά τσίγκινα γαλατομπέτονα που από τη μία μεριά είχαν κούρμπα και από την άλλη ήταν επίπεδα με χερούλια για να φορτώνονται εύκολα στα ζώα, προκειμένου να τα πάνε στο Κατσαρού που λειτουργούσε το μπακαλιό του Νικολετόπουλου. Μετά το 1960 οι Νικολεταίοι μετακόμισαν στο πέτρινο τυροκομειό της Καστανίτσας, περιοχή κοντά στο Αντρώνι.
Σε μια πρόχειρη έρευνα που έκανα το 2013, οι κτηνοτρόφοι στο Αντρώνι ήταν 25 με 30 νοματαίοι και άλλοι 20 περίπου στους συνοικισμούς: Σπαρτουλιά, Κατσαρού, Ζαχαραίικα, Πανόπουλου. Σύνολο θα ήταν περίπου 50 στάνες που ίσως και να είχαν 5 έως 7.000 ζώα.

Κεντρική Σελίδα

Ο Τόπος μας

Παράδοση

Πολυμέσα

Ιστορία

Αναδημοσιεύσεις

Free Joomla! templates by Engine Templates